Οριστική λύση, έπειτα από τουλάχιστον μια δεκαετία διαρκών και κλιμακούμενων πιέσεων, επιδιώκει να δώσει η κυβέρνηση στους δανειολήπτες ελβετικού φράγκου. Η παρέμβαση προβλέπει μερική διαγραφή χρέους μέσω μετατροπής της ισοτιμίας, με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, καθώς και μετατροπή του επιτοκίου από κυμαινόμενο σε σταθερό.
Tο ζήτημα αφορά στεγαστικά και επαγγελματικής στέγης δάνεια, κυμαινόμενου επιτοκίου, πέριξ του 2,5% (κάποια που ρυθμίστηκαν πέρασαν σε σταθερό) που δόθηκαν την τριετία 2006 – 2009, με αιχμή το 2007, σε μια ισοτιμία 1,67 (ευρώ – ελβετικό φράγκο).
Η κυβέρνηση, προκειμένου να βρει «ευήκοα ώτα» στις τάξεις των δανειοληπτών ελβετικού φράγκου φέρνει σημαντικές τροποποιήσεις σε σχέση με το προσχέδιο του καλοκαιριού. Το αρχικό πλάνο προέβλεπε «κούρεμα» από 10% έως 25% και μετατροπή του επιτοκίου, από κυμαινόμενο σε σταθερό, που θα κυμαινόταν από 2,9% έως 2,3%, με διαφοροποίηση ανά κλίμακα κατά 20 μονάδες βάσης. Πλέον προωθείται υψηλότερο «κούρεμα» που κλιμακώνεται από 15% ως 50% σε σχέση με την τρέχουσα ισοτιμία και όχι σε αυτή που ζητούσαν οι δανειολήπτες (ισοτιμία εκταμίευσης). Δηλαδή, το μέγιστο επίπεδο βελτιωμένης ισοτιμίας φτάνει στο 1,3965. Η μετατροπή του επιτοκίου παραμένει στο εύρος που είχε τεθεί το καλοκαίρι, ήτοι στο 2,9% - 2,3%.
Η ρύθμιση θα αφορά όλα τα δάνεια σε ελβετικό, τόσο τα ενήμερα στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών (περίπου 2,5 δισ.), όσο και τα τιτλοποιημένα χαρτοφυλάκια του «Ηρακλή».
Αναλυτικότερα, θα υπάρχει κατηγοριοποίηση τεσσάρων σταδίων. Στην πρώτη κατηγορία που θα αφορά τους ασθενέστερους οικονομικά δανειολήπτες, προτείνεται «κούρεμα» στην τρέχουσα ισοτιμία του ελβετικού φράγκου με το ευρώ κατά 50%. Το επιτόκιο της ρύθμισης προβλέπεται να είναι σταθερό στο 2,3% για όλη την υπολειπόμενη διάρκεια του δανείου. Στη δεύτερη κατηγορία, η βελτίωση ισοτιμίας θα φτάνει το 30% με σταθερό επιτόκιο 2,5%, στην τρίτη «κούρεμα» 20% και σταθερό επιτόκιο 2,7% και στην τέταρτη 15% με επιτόκιο 2,9%.
Παράλληλα, θα προσφέρεται στον οφειλέτη η δυνατότητα να ζητήσει επιμήκυνση της υπολειπόμενης διάρκειας αποπληρωμής του νέου δανείου που θα συναφθεί, έως και πέντε έτη. Αυτή η ευελιξία στοχεύει στην περαιτέρω μείωση του ύψους της μηνιαίας δόσης, καθιστώντας τη ρύθμιση βιώσιμη για μεγαλύτερο εύρος οφειλετών.
Φρενάρει το «κούρεμα» η ρήτρα ανακτήσιμης αξίας...
Από την άλλη, η ρήτρα ανακτήσιμης αξίας που περιλαμβάνεται στη ρύθμιση, αναμένεται να αποτελέσει κομβικό σημείο για το επίπεδο συμμετοχής των δανειοληπτών και, κατά συνέπεια, για τον αντίκτυπο στις τράπεζες. Και αυτό διότι το ποσό της οφειλής, όπως θα προκύπτει μετά την ευνοϊκή μετατροπή σε ευρώ, δεν μπορεί να είναι μικρότερο από την ανακτήσιμη αξία του ακινήτου (αντικειμενική αξία ή αξία προσημείωσης μείον τα έξοδα εκτέλεσης) με το οποίο εξασφαλίζεται η απαίτηση. Στην περίπτωση που το ποσό είναι μικρότερο, η μετατροπή του νομίσματος του δανείου σε ευρώ ισχύει για το ποσό που ισούται με την ανακτήσιμη αξία.
Πρόκειται για «δικλείδα» ασφαλείας, ώστε η ρύθμιση να μην οδηγεί σε απώλεια για τον πιστωτή, κάτω από την αξία της εξασφάλισής του. Στη βάση αυτού, η λύση μερικής άφεσης χρέους, που προβλέπει το κυβερνητικό σχέδιο αναμένεται να καταπραΰνει ένα μικρό μέρος του προβλήματος, καθώς οι αξίες των ακινήτων έχουν «φουσκώσει» σημαντικά τα τελευταία χρόνια και μαζί η αξία της εμπράγματης εξασφάλισης για την τράπεζα.
Επιπλέον, σε περιπτώσεις όπου έχει ήδη υπάρξει «κούρεμα» κεφαλαίου μέσω προηγούμενης σύμβασης ρύθμισης, ο ευνοϊκός υπολογισμός της ισοτιμίας της τρέχουσας ρύθμισης δεν λειτουργεί αθροιστικά. Εφαρμόζεται στο ποσό της οφειλής όπως είχε διαμορφωθεί πριν από την προηγούμενη ρύθμιση (αφού αφαιρεθούν τυχόν ενδιάμεσες καταβολές κεφαλαίου). Να σημειωθεί πως τμήμα δανειοληπτών προχώρησε σε μια σειρά ρυθμίσεων τα προηγούμενα χρόνια, με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και πρόσθετες εγγυήσεις, είτε με την υποθήκευση πρόσθετων περιουσιακών στοιχείων, είτε με την προσθήκη εγγυητών, ενώ έχουν δεχθεί μια επιβάρυνση έως και 70% στο κεφάλαιο, τη στιγμή που και ο τόκος σε μηνιαία βάση συναρτάται με την ισοτιμία των δύο νομισμάτων (1,67- 0,93).
«Ξαναπιάνουν τα μολύβια» οι τράπεζες...
Βάσει αυτών, τα επιτελεία των τραπεζών ξαναπιάνουν τα μολύβια, ώστε να (επανα)υπολογίσουν τον αντίκτυπο της ρύθμισης που προωθεί η κυβέρνηση. Το κόστος πιθανότατα θα ανέβει για τις τράπεζες - αναλόγως βέβαια και της απήχησης που θα υπάρξει από πλευράς δανειοληπτών και μέσω Εξωδικαστικού - και ενδέχεται να απαιτηθούν πρόσθετες προβλέψεις, από αυτές που έχουν προϋπολογίσει, βάσει του καλοκαιρινού σχεδίου. Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, το μεγαλύτερο τμήμα των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο βρίσκεται στην κατηγορία απαλλαγής χρέους κοντά στο 25% - 30%.
H Eurobank φαίνεται να ξεκίνησε από πέρσι να χτίζει περιθώρια για τα δάνεια σε ελβετικό που διαθέτει έχοντας λάβει πρόβλεψη περίπου 300 εκατ. ευρώ για δάνεια ύψους 1,623 δισ. ευρώ όπως αναφέρονταν στα τέλη χρήσης 2024 (κάποια είναι και επαγγελματικά που δεν εντάσσονται στην περίμετρο). Ωστόσο, η τράπεζα έχει και step up, περίπου 1,7 δισ. ευρώ, κάποια εκ των οποίων είναι σε ελβετικό και υπό το πρίσμα, στην περίμετρο πρόβλεψης των 300 εκατ. ευρώ ενδέχεται να περιλαμβάνεται και μέρος αυτών.
Από την άλλη, η Εθνική κατείχε στα τέλη χρήσης 2024 δάνεια σε ελβετικό ύψους 183 εκατ. ευρώ, ενώ λιγότερα θα εντάσσονται στην πλατφόρμα ρύθμισης. Συνεπώς, δεν υπήρξε ανάγκη πρόσθετων προβλέψεων στα τελευταία τρίμηνα, με την τράπεζα να μην κατέχει επίσης υψηλό όγκο δανείων step up (κάτω από μισό δισ. ευρώ).
Η Πειραιώς πήρε πρόσθετη πρόβλεψη στο τρίτο τρίμηνο, μετά από αυτή του δευτέρου τριμήνου ύψους 45 εκατ. ευρώ, φτάνοντας στο εννεάμηνο στα 93 εκατ. ευρώ για δάνεια σε ελβετικό φράγκο και στεγαστικά σε πρόγραμμα μειωμένης καταβολής δόσης. Πρόκειται για διενέργεια προσαρμογής επί των αποτελεσμάτων του υποδείγματος, με στόχο την ενίσχυση της δυνατότητας αποπληρωμής των δανειοληπτών και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των όρων αποπληρωμής. Το άνοιγμα της τράπεζας σε step up υπολογίζεται κοντά στα 1,5 δισ. ευρώ.
Πρόβλεψη 85 εκατ. ευρώ πήρε η Alpha Bank στο δεύτερο τρίμηνο για δάνεια που βρίσκονται πρόγραμμα μειωμένων καταβολών (step up ρυθμίσεις) για τη μετατροπή τους σε δάνεια τοκοχρεωλυτικών δόσεων και 6 εκατ. ευρώ για δάνεια σε ελβετικό φράγκο. Στα τελευταία είχε λάβει ακόμη 4 εκατ. ευρώ, φτάνοντας έτσι στα 10 εκατ. ευρώ. Η Alpha διαθέτει ελάχιστα δάνεια σε ελβετικό (υπολογίζονται στα 91 εκατ. ευρώ - συνεπώς έχει κάλυψη 11% στο σύνολο) και λιγότερα από 1,5 δισ. ευρώ δάνεια που βρίσκονται σε πρόγραμμα σταδιακής επαναφοράς (step up).
