Κινητικότητα στο μέτωπο των εταιρικών ομολογιακών δανείων (προς εισαγωγή τους στη ρυθμιζόμενη αγορά του ΧΑ) επικρατεί στον τομέα των υποδομών όπου τουλάχιστον 4-5 μεγάλοι όμιλοι ολοκληρώνουν, σχεδιάζουν ή φέρονται να επεξεργάζονται σχετικές εκδόσεις, απευθυνόμενοι στο retail και σε ιδιώτες καταθέτες-αποταμιευτές. Το insider.gr με σχετικά του θέματα (π.χ. για ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Lamda) αλλά και με κατά καιρούς αναφορές από τη στήλη BackStory για AKTOR ή ΑΒΑΞ, όπως και χτες, έχει αναδείξει τις ενέργειες, τις «σκέψεις» και τις ζυμώσεις, που σε έναν βαθμό αποτελούν και «προτάσεις» του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στόχος των διοικήσεων είναι να ανανεωθούν ομολογιακά δάνεια που λήγουν τα προσεχή έτη και παράλληλα να χρηματοδοτηθούν επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται αυτή την περίοδο.
Ως γνωστόν, βρίσκονται σε εξέλιξη ή πρόκειται για να ξεκινήσουν αρκετά έργα και με τη μέθοδο των ΣΔΙΤ ή Παραχωρήσεων που απαιτούν αυξημένη χρηματοδοτική συμβολή από τις εταιρίες, ενώ υπάρχουν και σημαντικές ίδιες επενδύσεις από τους κατασκευαστικούς Ομίλους και τις εταιρίες real estate. Την ίδια ώρα η εκτίμηση είναι ότι υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας για να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο επιτόκιο σε σχέση με αυτό που λαμβάνουν απευθείας μέσω των τραπεζών. Σε ένα βαθμό οι νέες εκδόσεις ομολογιακές εκδόσεις κατευθύνονται για την πληρωμή παλαιότερων εκδόσεων ή για την αναχρηματοδότηση άλλων δανείων που λήγουν τα επόμενα δύο - τρία χρόνια. Προφανώς οι εταιρίες προτιμούν να αντιδράσουν έγκαιρα σε μια καλή συγκυρία προνοώντας για τυχόν αναταράξεις στην αγορά, χωρίς να… ανησυχούν για την αποπληρωμή «ακριβότερων» δανείων σε λίγα χρόνια και την κατάσταση που θα διαμορφωθεί τότε στις αγορές.
Τι γίνεται στην κατασκευαστική – real estate αγορά
Ειδικότερα, ονόματα όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, όπου σήμερα ολοκληρώνεται η δημόσια προσφορά – εγγραφή για το ομολογιακό των 500 εκατ. ευρώ με το ποσό της έκδοσης να έχει, βάσει πληροφοριών που και χτες μετέδωσε το insider.gr, καλυφθεί από την πρώτη μέρα (την Τρίτη), η Lamda Development που φέρεται να εξετάζει ανάλογη κίνηση ύψους 400 εκατ. ευρώ, ή ακόμα και ο AKTOR και η ΑΒΑΞ, για τις οποίες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι διοικήσεις τους σκέφτονται να ακολουθήσουν τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ προσεχώς, με μικρότερου μεγέθους εκδόσεις, είναι ανάμεσα στις επιχειρήσεις που σπεύδουν να εκμεταλλευθούν, ή προσανατολίζονται να το κάνουν, ένα «παράθυρο ευκαιρίας» ώστε να εξασφαλίσουν σχετικά φθηνότερη χρηματοδότηση σε σχέση με τα μέχρι πρότινος δεδομένα (τελευταίων ετών). Πάντως, σχετικές πληροφορίες αναφέρουν ότι μέχρι πρότινος «δεν είχε πατηθεί το κουμπί» από τις διοικήσεις των άλλων εταιρειών, αν και οι ίδιες πηγές επιμένουν ότι στην AKTOR το εξετάζουν (υπάρχει απόσταση μέχρι το «κλείδωμα» απόφασης και την κατάθεση ενημερωτικού δελτίου), στη δε ΑΒΑΞ έχουν γίνει αποδέκτες πρότασης από τράπεζες για να ακολουθήσουν την τάση, δίχως για την ώρα να έχει ληφθεί απόφαση. Κατά πληροφορίες, ο πήχης για τα ομολογιακά αυτά έχει μπει, πάντα θεωρητικά, στο εύρος 100-150 με 300 εκατ. ευρώ περίπου.
Οι κινήσεις αυτές γίνονται ή σχεδιάζονται προς στήριξη και χρηματοδότηση των σημαντικών επενδύσεων που προωθούν, εξασφάλιση πόρων που είναι απαραίτητοι όχι μόνο για να κάνουν τα έργα που έχουν εκκινήσει ή να εκτελέσουν το ανεκτέλεστο μαμούθ (αθροιστικά ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR, ABAJ, METKA φέρονται να έχουν ανεκτέλεστο 17 δις ευρώ), αλλά και για να υποστηρίξουν συμβάσεις ΣΔΙΤ και Παραχωρήσεων που απαιτούν αυξημένη ίδια συμμετοχή. Την ίδια ώρα, μέσω των ομολογιακών εκδόσεων μπορούν να σπεύσουν να αποπληρώσουν πρόωρα ομολογιακά παλιότερων εκδόσεων, έχοντας εξασφαλίσει χαμηλότερα επιτόκια, με τους ομίλους να εκμεταλλεύονται το χαμηλότερο κόστος χρήματος σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, ή να αναχρηματοδοτήσουν δανεισμό. Άλλωστε, για παράδειγμα, το 50% των κεφαλαίων που αντλεί η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ πάει σε επενδύσεις και το άλλο 50% σε εξυπηρέτηση δανεισμού.
Να σημειωθεί ότι συχνά, τα επιτόκια των εταιρικών ομολόγων είναι χαμηλότερα σε σχέση με τα τραπεζικά δάνεια για επιχειρήσεις ίδιας πιστοληπτικής ικανότητας, με σταθερό επιτόκιο για όλη τη διάρκεια του ομολόγου, καθιστώντας την άντληση κεφαλαίων πιο συμφέρουσα. Επίσης, η εξασφάλιση κεφαλαίων στην παρούσα συγκυρία με καλούς όρους
Να σημειωθεί ότι τέτοιες εκδόσεις απευθύνονται κατά βάση στο ευρύ εγχώριο επενδυτικό κοινό, σημαντικό μέρος του οποίου ξεπερνά τα στενά όρια των θεσμικών και σχετίζεται με το retail, με αποταμιευτές που αναζητούν καλύτερες και ανταγωνιστικές αποδόσεις (εποτόκια) σε σχέση με τις χαμηλές των καταθέσεων ή άλλων π.χ. τραπεζικών προϊόντων, μετά την καθοδική πορεία των επιτοκίων του ευρώ σε συνδυασμό με τη μείωση του φόρου των τόκων στα εταιρικά ομόλογα. Θυμίζουμε ότι το καλοκαίρι προηγήθηκε η έκδοση ύψους 250 εκατ. ευρώ της Aegean, η Intralot προχώρησε σε ομολογιακή έκδοση μόνο με διεθνές προφίλ, ενώ ακούγονται σενάρια περί έκδοσης retail bond από άλλες εταιρείες (π.χ. ΔΕΗ κ.α.), αν και για την ώρα δεν έχουμε επίσημες κινήσεις.
Κατά πόσο και άλλες εταιρείες του τομέα υποδομών – ακινήτων εξετάσουν αντίστοιχες κινήσεις, θα φανεί προσεχώς, αν και θεωρητικά εκκρεμεί και η ΑΜΚ της Trastor, σχεδόν 120 εκατ. ευρώ, με βασικό μέτοχο την Πειραιώς, που όμως έχει «πάει πίσω» όπως από το καλοκαίρι έχει επισημάνει το insider.gr, αν και απευθύνεται σε άλλου είδους επενδυτικό κοινό.
Οι σημαντικές επενδύσεις
Όπως έχουμε αναφέρει, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ «τίναξε την μπάνκα» με τη νέα έκδοση. Με τον τρόπο αυτό η εταιρεία διευρύνει το επενδυτικό της κοινό, καθιστώντας και τους μικρούς της αγοράς κοινωνούς στα έργα της που προσδίδουν υπεραξία στην ελληνική οικονομία. Το ομόλογο επταετούς διάρκειας και ύψους 500 εκατ. ευρώ έρχεται να ενισχύσει τη ρευστότητα του ομίλου. Με ένα ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων ύψους 9 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το ενημερωτικό δελτίο, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αντλεί πρόσθετη χρηματοδότηση για την υλοποίηση έργων υποδομής στους τομείς των κατασκευών, των παραχωρήσεων και των ΑΠΕ. Άλλωστε, από τα 487,7 εκατ. ευρώ, που στοχεύει να αντλήσει (αφαιρουμένων των εξόδων της έκδοσης), τα 243,85 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν για τον προαναφερόμενο σκοπό, αλλά και ενδεχομένως και για εξαγορές εταιρειών ή και συμμετοχές σε projects. Ταυτόχρονα ο μεγαλύτερος κατασκευαστικός όμιλος της χώρας εξυπηρετεί με καλύτερους όρους τον δανεισμό του, καθώς μέρος των κεφαλαίων αυτών θα κατευθυνθεί και για την εξόφληση μέρους του δανεισμού του. Και πιθανότατα για την κάλυψη μέρους παλαιότερης ομολογιακής έκδοσης, η οποία λήγει το 2027. Τα έργα του Ομίλου της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ είναι στον τομέα των παραχωρήσεων και για τα επόμενα χρόνια εξασφαλίζουν μερίσματα της τάξης των 10 δισ. ευρώ και συνεπώς οι τοποθετήσεις στο ομόλογο είναι κατά μία έννοια εγγυημένες, όπως σημειώνουν χρηματιστηριακοί αναλυτές.
Η Lamda Development φέρεται να πραγματοποιεί διερευνητικές επαφές με τις τράπεζες, προκειμένου να προχωρήσει σε νέα έκδοση ομολόγου, με στόχο να αντλήσει κεφάλαια άνω των 400 εκατ. ευρώ. Οι αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν προσεχώς, ωστόσο οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν ότι θα πρόκειται για ομόλογο το οποίο θα διατεθεί στο εγχώριο επενδυτικό κοινό. Εφόσον προχωρήσει, θα είναι το δεύτερο μεγάλο εταιρικό ομόλογο ελληνικού ομίλου το β’ εξάμηνο του 2025. Η Lamda Development διαθέτει δύο εταιρικά ομολογιακά δάνεια. Το πρώτο, ύψους 320 εκατ. ευρώ (λήξη 2027), έχει ετήσιο επιτόκιο 3,4%, ενώ η δεύτερη, 7ετής ομολογιακή έκδοση, ύψους 230 εκατ. ευρώ (λήξη 2029), έχει ετήσιο επιτόκιο 4,7%. Προφανώς, η μεγάλη επένδυση στο Ελληνικό ξεχωρίζει στην επενδυτική λίστα της εισηγμένης, που επίσης εστιάζει σε Malls, μαρίνες και άλλα assets.
Ο επικεφαλής της AKTOR, Αλ. Εξάρχου, έχει επιδοθεί τελευταία σε μπαράζ κινήσεων και εξαγορών, με αιχμή τις ΑΠΕ, την κατασκευή και βέβαια την ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, «χτίζοντας» μεγάλο χαρτοφυλάκιο που υπόσχεται ροές επί χρόνια, αλλά απαιτεί και χρηματοδοτική ισχύ για να γίνουν τα έργα. Με το ανεκτέλεστο να ξεπερνά τα 4,5 δις ευρώ. Ο επικεφαλής του Ομίλου AKTOR πρόσφατα σχολίασε ότι, «εάν θέλουμε να είναι βιώσιμη η ανάπτυξη των κατασκευών στο μέλλον, θα πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε την παραγωγή των δημοσίων έργων, εξασφαλίζοντας την κατάλληλη χρηματοδότηση, την μελετητική τους ωριμότητα και την αντιμετώπιση των χρονικών καθυστερήσεων». Ο κ. Εξάρχου παρατήρησε ότι αυτά τα τρία χαρακτηριστικά πρέπει να προσδιορίσουν το μέλλον των υποδομών στην Ελλάδα, κάτι που ήδη γίνεται στα έργα παραχώρησης, τα οποία διέπονται από ένα πιο αυστηρό καθεστώς, εξ αιτίας της τραπεζικής τους χρηματοδότησης και των αυξημένων κριτηρίων που αυτή επιβάλλει.
Αλλά και στην ΑΒΑΞ, σε σχέση με τη στρατηγική του Ομίλου, σε συνέχεια της εξυγίανσης του ισολογισμού μέσα από τη σημαντική απομόχλευση που συντελέστηκε την τελευταία 5ετία, στόχος είναι και η ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών στους τομείς των παραχωρήσεων, του οικιστικού real estate καθώς και της ενέργειας μέσα από greenfield έργα με υψηλές αποδόσεις προκειμένου να διατηρήσει τα επόμενα έτη το ποσοστό EBITDA από μη κατασκευαστική δραστηριότητα στο 40% επί του συνόλου. Πρόθεση της ΑΒΑΞ είναι η ανάπτυξη σε νέα έργα να γίνει οργανικά με ταμειακές ροές που αναμένεται να προκύψουν κυρίως από την κατασκευαστική δραστηριότητα, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος του δανεισμού του ομίλου εξυπηρετείται με έσοδα από τις παραχωρήσεις. Ο όμιλος υλοποιεί πλήθος έργων, και σε ΣΔΙΤ/Παραχωρήσεις, αλλά και επενδύσεις, έχοντας πλέον μειώσει τον δανεισμό και εστιάζοντας στην ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών για διαφοροποίηση του μείγματος δραστηριοτήτων.
