«Τα φώτα» στους κορεσμένους από καιρό οδικούς άξονες της Αθήνας και του Λεκανοπεδίου φέρονται να σχεδιάζουν να «στρέψουν» στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αναγνωρίζοντας ότι στην Αττική καθημερινά επικρατεί κυκλοφοριακό κομφούζιο. Προς την κατεύθυνση αυτή, όπως έχει από καιρό αναδείξει το insider.gr, υπάρχουν σχέδια για παρεμβάσεις σε δύσκολες «εξόδους» της Αττικής Οδού, για «επαναφορά στο τραπέζι» μέρος των επεκτάσεων του ίδιου αυτοκινητόδρομου, ιδίως προς τα νότια προάστια και το Ελληνικό, η εξέταση της πρότασης (Πρότυπης) για την υλοποίηση του οδικού άξονα Ελευσίνα – Οινόφυτα ώστε να «πάρει ανάσες» ο Κηφισός, ακόμα και η δημοπράτηση του Τριπλού Κόμβου Σκαραμαγκά.
Προφανώς, αυτά τα έργα, όπως και η «παγωμένη» οικονομικά και δικαστικά Επέκταση της Λεωφόρου Κύμης προς Εθνική Οδό (έχει εδώ και… χρόνια ανάδοχους τους ΤΕΡΝΑ, AKTOR), απαιτούν χρηματοδότηση, μελέτες και ενδεχομένως θεσμικές παρεμβάσεις σε μοντέλα προώθησης υποδομών όπως οι Πρότυπες Προτάσεις που κατά βάση θα περιλαμβάνουν Παραχωρήσεις ή δευτερευόντως ΣΔΙΤ. Μάλιστα, στο πλαίσιο ημερίδας – συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε προ ημερών (στη διάρκεια της ΔΕΘ), ο υφυπουργός Υποδομών, κ. Νίκος Ταχιάος, ουσιαστικά προανήγγειλε θεσμικές αλλαγές σε αυτό το μοντέλο, αν και είναι η πολλοστή φορά που κάτι τέτοιο αντιλαμβάνεται η αγορά ότι επίκειται, αφήνοντας ανοιχτό να έχουμε σύντομα παρεμβάσεις για την κυκλοφοριακή συμφόρηση στην Αττική.
Στροφή στην Αττική και στο έντονο κυκλοφοριακό
Ενώ ήδη στην περιφέρεια προχωρούν σημαντικές οδικές παρεμβάσεις και σχεδιάζονται νέοι δρόμου από την αρχή ή μέσω εκσυγχρονισμού του δικτύου (Β. Ελλάδα, Ήπειρο, Πελοπόννησο, Κρήτη, Θεσσαλία και αλλού), στο υπουργείο έχουν αντιληφθεί ότι το ενδιαφέρον πρέπει να… επιστρέψει στην Αττική μέσω υλοποίησης νέων μεγάλων έργων που θα έχουν ως στόχο την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού προβλήματος στο ευρύτερο οδικό δίκτυο της περιοχής που συγκεντρώνει σχεδόν τον μισό πληθυσμό της χώρας.
Όπως έχουμε αναφέρει, υπήρχαν πληροφορίες, που είχαν επιβεβαιωθεί και από τον ίδιο τον παραχωρησιούχο (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) ότι υπήρξαν ζυμώσεις για τη λήψη μέτρων για το «ξεμπλοκάρισμα» του κυκλοφοριακού σε επιβαρυμένα σημεία της Αττικής Οδού. Επί της ουσίας πρόκειται για ένα σχέδιο αποσυμφόρησης της κυκλοφορίας με δύο εξόδους προς Εθνική Οδό, με την κυβέρνηση και τον παραχωρησιούχο να επιθυμούν να δώσουν λύσεις στο μποτιλιάρισμα του οδικού άξονα. Κατά περιόδους έχουν κυκλοφορήσει σενάρια περί λύσεων σε σχέση με τις διελεύσεις (όπως η αύξηση της χρήσης πομποδέκτη που σήμερα φτάνει το 60% και θα μπορούσε να αυξηθεί), την τιμολογιακή πολιτική (σε βάθος χρόνου και μετά την 5ετία) αναλόγως των ωρών αιχμής (ο παραχωρησιούχος θα μπορέσει να αναπτύξει ζώνες φθηνότερης και ακριβότερης χρέωσης μέσα στην μέρα), για παρεμβάσεις στην κορεσμένη έξοδο στην Μεταμόρφωση, για διεύρυνση του αριθμού λωρίδων κυκλοφορίας σε κάποια σημεία κ.α. Πρώτο μέτρο είναι η αναδιευθέτηση του ανισόπεδου κόμβου Μεταμόρφωσης που σήμερα λειτουργεί στα όρια της κυκλοφοριακής συμφόρησης για ώρες. Η πρόταση προβλέπει τη διάνοιξη δύο εξόδων, σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους, προκειμένου να διαχωριστεί η κυκλοφορία οχημάτων ανάλογα με την κατεύθυνσή τους προς την Εθνική Οδό Αθηνών – Λαμίας. Ειδικότερα, στόχος είναι να εξυπηρετούνται ξεχωριστά οι οδηγοί που κινούνται από την Ελευσίνα προς Λαμία και εκείνοι που έρχονται από το αεροδρόμιο με την ίδια κατεύθυνση. Ωστόσο, οι λύσεις θα επιλεγούν από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με το ζήτημα της χρηματοδότησης να παραμένει ερωτηματικό.
Επίσης, η σύνδεση της Λ. Κύμης με τον κόμβο Καλυφτάκη εκτιμάται ότι θα δημιουργούσε έναν εναλλακτικό διάδρομο και θα βοηθούσε καθοριστικά την Αττική Οδό, ιδιαίτερα στο τμήμα Μεταμόρφωσης – Δουκίσσης Πλακεντίας.
Ο κ. Ταχιάος από τη Θεσσαλονίκη προανήγγειλε τροπολογίες και αλλαγές για τις Πρότυπες Προτάσεις, κίνηση που οι κατασκευαστές αναμένουν… από καιρό, καθώς έχουν ήδη υποβάλει σχέδια, όπως αυτό για τις επεκτάσεις προς Ελληνικό, Λαύριο – Κορωπί κ.α. (από ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις) ή για τη δημιουργία του οδικού άξονα Ελευσίνα – Οινόη (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αυτόνομα) ο οποίος θα παρακάμπτει την περιοχή των logistics και θα συνδέεται με την Εθνική Οδό. Να θυμίσουμε ότι ουσιαστικά το δεύτερο έργο που αναφέραμε συν την επέκταση, μέσω σήραγγας Ηλιουπόλεως (Λ. Κατεχάκη - Λ. Βουλιαγμένης), προς τα νότια προάστια με απώτερο στόχο να μη φρακάρουν επιπλέον οι δρόμοι λόγω της επένδυσης της Lamda (που έχει δωρίσει τις μελέτες) στο Ελληνικό, είναι οι Πρότυπες Προτάσεις που «συζητάει» το υπουργείο ως πιθανά έργα προς υλοποίηση. Επί της ουσίας, δεν μιλάμε για επεκτάσεις της Αττικής Οδού όπως τις… φανταζόταν παλιά η αγορά, αλλά για έργα απαραίτητα για το λεκανοπέδιο.
Επιπρόσθετα, αναμένεται σύντομα, όπως τουλάχιστον ισχυρίζονται στο υπουργείο Υποδομών, η δημοπράτηση του Τριπλού Κόμβου Σκαραμαγκά που από την αρχή της χρονιάς «έχει βγει από το ψυγείο», με στόχο να δώσει κάποιες «ανάσες» στο κυκλοφοριακό πρόβλημα, ιδίως στην Δυτική Αττική. Ειδικότερα, πρόκειται για τη δημοπράτηση του έργου σύνδεσης Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Αιγάλεω με την Εθνική Οδό Αθηνών-Κορίνθου, ανισόπεδων κόμβων Σκαραμαγκά, Σχιστού και Ναυπηγείων. Με παλιότερα δεδομένα, το σημαντικό αυτό οδικό έργο έχει προϋπολογισμό πέριξ των 60 – 70 εκατ. ευρώ.
Η χρηματοδοτική «στενότητα», οι Παραχωρήσεις, τα ΣΔΙΤ και οι περιορισμοί
Πάντως, όπως και πάλι ανέφερε ο κ. Ταχιάος, γενικότερα αναμένεται μια στροφή όχι μόνο στην Αττική, αλλά και στο χρηματοδοτικό μοντέλο, με την ανάδειξη κυρίως παραχωρήσεων. Στην περιφέρεια προχώρησαν αρκετά έργα και με κοινοτική συμμετοχή, το Ταμείο Ανάκαμψης κ.α.. Αλλά οι Βρυξέλλες έχουν «ανάψει κόκκινο» στην χρηματοδότηση οδικών έργων στην Αττική, προτιμώντας πιο φιλο-περιβαλλοντικές δράσεις (Μετρό, προαστιακό, λεωφορεία «πράσινα» κ.α.). Κατά συνέπεια, με τα δεδομένα ότι το ΕΣΠΑ δεν έχει «ανοιχτούς κρουνούς» για οδικές αρτηρίες στην Αθήνα, και με το ΠΔΕ να δίνει μια «χείρα βοηθείας» αλλά όχι τεράστια (προ ημερών ο κ. Δήμας τόνισε πάντως την αξία της αύξησης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων καθώς από τα 500 εκατ. ευρώ που είχε ανακοινώσει ο Πρωθυπουργός πριν από τρεις μήνες, τα 300 εκατ. κατευθύνθηκαν ήδη στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών), φαίνεται ότι η χρηματοδότηση θα έρθει και από τους ιδιώτες. Άλλωστε, η «πατωμένη» Λ. Κύμης είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Βέβαια, ο κ. Ταχιάος σημείωσε ότι στο επίκεντρο βρίσκεται η στροφή στη λογική των παραχωρήσεων, αλλά και η αξιοποίηση των ΣΔΙΤ, με τους περιορισμούς που αυτά συνεπάγονται. Τα ΣΔΙΤ με τις πληρωμές διαθεσιμότητας όπως έχουν «φτάσει ταβάνι» καθώς αγγίζουν το 0,5% του ΑΕΠ και δεν μπορεί να ξεπεραστεί. Άρα, αυτά τα ΣΔΙΤ, τα μη ανταποδοτικά, είναι ένα εργαλείο πεπερασμένο. Κατά συνέπεια, αναζητείται το βέλτιστο μοντέλο χρηματοδότησης και αναζήτησης πόρων με την Ευρώπη, όπως αναφέραμε, να έχει αλλάξει την τακτική της ως προς τις βαριές οδικές υποδομές.
Η «βοήθεια» από το Μετρό
Βέβαια, θεωρητικά αλλά και πρακτικά, το θέμα της κυκλοφοριακής συμφόρησης θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί, σε έναν βαθμό, με την επέκταση π.χ. του δικτύου Μετρό και την αναβάθμιση των ΜΜΜ. Πάντως, η ολοκλήρωση της Γραμμής 4 – Α’ φάση, δεν πρέπει να αναμένεται πριν το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, ενώ ήδη καταγράφονται καθυστερήσεις στον διαγωνισμό για την επέκτασης προς το Ίλιον. Προφανώς, άλλα σχέδια, όπως η επέκταση του μετρό προς Γλυφάδα (και μέσω του project στο Ελληνικό;), προς δυτικά ή βόρεια προάστια ή το Νιάρχος, χρειάζονται εύλογο χρόνο ωρίμανσης αλλά και… χρηματοδότηση, κατά συνέπεια δεν είναι έργα που θα δώσουν λύσεις ή ανάσες «αύριο» αλλά σε βάθος χρόνου.
