Στα 1.000 ευρώ (σε P2P και σε P2B - σύνολο 2.000) θα αυξηθεί μέχρι τα τέλη του έτους το ημερήσιο όριο του IRIS, όπως έκανε γνωστό ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης στο πλαίσιο του 9ου Συνεδρίου 360 Payments της ΔΙΑΣ, χαρακτηρίζοντας το σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS της ΔΙΑΣ «εθνικό πρωταθλητή». Η επέκταση έρχεται σε συμφωνία με τις τράπεζες.
«Πιστεύουμε βαθιά στο συγκεκριμένο project, το ενισχύουμε και το στηρίζουμε ακόμη περαιτέρω» δήλωσε ο κ. Πιερρακάκης και διευκρίνισε ότι «μέχρι τέλος του έτους τα όρια διπλασιάζονται σε 1.000 ευρώ για P2P συναλλαγές και 1.000 ευρώ για P2B συναλλαγές. Με ένα μηνιαίο αθροιστικό όριο, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των 5.000 ευρώ, για μεταφορές μεταξύ φυσικών προσώπων. Για τις εμπορικές συναλλαγές διατηρείται το καθεστώς χωρίς όρια».
Υπενθύμισε ότι οι συναλλαγές ανάμεσα στα φυσικά πρόσωπα είναι δωρεάν και οι συναλλαγές προς τις ατομικές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες, με πολύ μικρή χρέωση.
Συμπλήρωσε, επίσης, πως από 1η Νοεμβρίου καθίσταται υποχρεωτική η ενσωμάτωση του IRIS Payments στα POS μέσω της χρήσης QR Code, ενώ στο νέο Τελωνειακό Κώδικα «πρόκειται να υπάρχει και ένα πλαίσιο συνεπειών για όσους δεν θα υλοποιήσουν το IRIS στα POS, αυτονόητα ακριβώς επειδή όταν λέμε ότι κάτι θα ισχύσει από την 1η Νοεμβρίου, θα πρέπει να ισχύσει καθολικά».
Σημειώνεται ότι την περυσινή χρονιά, οι διατραπεζικές συναλλαγές μέσω IRIS αυξήθηκαν κατά 137%, φτάνοντας τα 57,3 εκατ. ευρώ, ενώ η συνολική τους αξίας αυξήθηκε κατά 110%, στα 6,1 δισ. ευρώ.
Ο κ. Πιερρακάκης τόνισε, επίσης, ότι σύντομα το ελληνικό σύστημα πληρωμών IRIS θα ενταχθεί στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία Eurοpa Project. «Μια πρωτοβουλία 10 χωρών που εντάσσουν τα δικά τους IRIS και τις δικές τους εθνικές πλατφόρμες σε μια ενιαία πλατφόρμα και με την προσθήκη των Ελλήνων χρηστών, όπου εκεί θα περάσει τα 100 εκατομμύρια χρήστες, θα πάει περίπου στα 105 εκατομμύρια χρήστες», τόνισε.
Σχετικά με την διείσδυση του IRIS στην καθημερινότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων, ο υπουργός τόνισε πως «το IRIS Payments είναι πάρα πολύ απλό στη χρήση του. Είναι πολύ εύκολο να το ενεργοποιήσεις και να το χρησιμοποιήσεις. Χρειάζεσαι μόνο τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου του παραλήπτη. Έχει υψηλό βαθμό χρήσης καθώς έχει ήδη 3,8 εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες (P2P) ενώ αναμένεται να ξεπεράσουν τα 4 εκατ. χρήστες το επόμενο διάστημα. Παράλληλα, στο IRIS είναι εγγεγραμμένοι πάνω από 565.000 εγγεγραμμένοι επαγγελματίες (P2Β). Η μεταφορά γίνεται άμεσα και δωρεάν μεταξύ φυσικών προσώπων, ενώ υπάρχουν μικρές χρεώσεις για ελεύθερους επαγγελματίες όταν αυτοί δέχονται πληρωμές. Είναι επίσης εξαιρετικά ασφαλές, αφού οι συναλλαγές πραγματοποιούνται στο ασφαλές περιβάλλον του Mobile banking των τραπεζών και με τη χρήση βιομετρικών δεδομένων», τόνισε χαρακτηριστικά.
Για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την μείωση της φοροδιαφυγής
Αναλυτική αναφορά έκανε ο Υπουργός στην σύνδεση του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας- στον πυρήνα του οποίου βρίσκονται και οι ψηφιακές πληρωμές- με την μείωση της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας. Συγκεκριμένα ανέφερε: «Έχουμε κατακτήσει κυρίως δύο πράγματα. Το πρώτο είναι οι μεγάλες δημοσιονομικές κατακτήσεις της χώρας. Το δεύτερο είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους. Δηλαδή, το γεγονός ότι μια χώρα που θεωρείται γραφειοκρατική κατάφερε να ψηφιοποιήσει 2.000 υπηρεσίες. Μέσα από τον ψηφιακό μετασχηματισμό καταφέραμε να πιάσουμε ένα κομμάτι της φοροδιαφυγής και να μειώσουμε σημαντικά την παραοικονομία.
Ειδικά για την παραοικονομία, τα χρόνια της οικονομικής κρίσης θεωρούσαμε ότι είναι κάπου στο 35% με 40% του ΑΕΠ. Το τελευταίο δελτίο του ΔΝΤ την τοποθετούσε στο 16% και αυτό είναι τρία χρόνια παλαιότερο από το σήμερα. Σήμερα ενδεχομένως να έχουμε φτάσει και σε μονοψήφιο. Αυτό δεν πάει να πει ότι δεν έχουμε ακόμη πάρα πολλά πράγματα, τα οποία πρέπει να κατακτήσουμε σε σχέση με τη φοροδιαφυγή ή με την μείωση του λεγόμενου κενού ΦΠΑ. Σημαίνει όμως ότι κάτι γίνεται σωστά. Και οι ψηφιακές πληρωμές έχουν καταφέρει αυτό να το κάνουν. Είναι, αν θέλετε, ο πυρήνας αυτού του μετασχηματισμού. Και, υπό αυτήν την έννοια, πιστεύουμε πάρα πολύ στην διείσδυσή τους στην οικονομία συνολικά», τόνισε χαρακτηριστικά.
Ενδεικτικά της συνεισφοράς των ηλεκτρονικών πληρωμών στην μείωση της φοροδιαφυγής είναι τα στοιχεία της ΑΑΔΕ.
Όπως τόνισε ο Υπουργός, η αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών κατά 7,5 δισ. ευρώ το 2024 μεταφράστηκε σε μείωση της χρήσης μετρητών κατά 5,79 δισ. ευρώ, στην πλειονότητα των κλάδων του τριτογενούς τομέα. Χάρη στον υψηλότερο ρυθμό αύξησης των ηλεκτρονικών πληρωμών, η αντικατάσταση ποσού 5,79 δισ. μετρητών με πληρωμές μέσω καρτών του 2024, φαίνεται ότι συνεισφέρει επιπλέον 388 εκατ. ευρώ έσοδα ΦΠΑ. «Άρα αποδεικνύεται από τα στοιχεία βεβαίωσης ΦΠΑ του 2024 ότι η πλήρης λειτουργία της διασύνδεσης POS ταμειακών μηχανών για το σύνολο των προβλεπόμενων υπόχρεων, συνέβαλε ουσιαστικά στη διεύρυνση της φορολογητέας βάσης», ανέφερε σχετικά.
Εκτίναξη των συναλλαγών και των χρηστών σε IRIS
Όπως έγραφε νωρίτερα το insider.gr σε δημοσίευμά του με τίτλο «Εκτίναξη των συναλλαγών μέσω IRIS - Έρχεται επέκταση στα 1.000 ευρώ», με βασικό «μοχλό» ανάπτυξης το σύστημα πληρωμών IRIS, η ΔΙΑΣ συνεχίζει να προσφέρει και να υπόσχεται διψήφιο «growth story» και ισχυρές χρηματικές διανομές, που και για φέτος διαμορφώνονται στο 81% από τα κέρδη χρήσης 2024.
Τα συνολικά έσοδα της ΔΙΑΣ ενισχύθηκαν κατά +10,3% σε ετήσια βάση, φτάνοντας τα 17,738 εκατ. ευρώ και τα καθαρά κέρδη κατά +11,7% στα 6,949 εκατ. ευρώ, ενώ «έτρεξε» με υψηλότερο περιθώριο έναντι του 2023, που έφτασε στο 39,2% από 38,7%. Ο δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων, ROE διαμορφώθηκε στο 26%, έναντι 24,6% το 2023 και η λογιστική αξία ανά μετοχή αυξήθηκε κατά 5,8% στα 47,51 ευρώ έναντι 44,9 ευρώ το 2023.
Απόρροια της αυξημένης κερδοφορίας είναι η διανομή μερίσματος - ρεκόρ από την ΔΙΑΣ (το υψηλότερο μέρισμα των τελευταίων 23 ετών, από τότε που η εταιρεία ξεκίνησε τη διανομή μερισμάτων) ύψους 7,73 ευρώ ανά μετοχή προς τους μετόχους της (ελληνικές τράπεζες και Τράπεζα της Ελλάδος). Η χρηματική διανομή από τα κέρδη χρήσης 2024 είναι τριπλάσια του 2020, που διαμορφώθηκε στα 2,5 ευρώ ανά μετοχή.
Οι συναλλαγές μέσω ΔΙΑΣ υπερδιπλασιάστηκαν κατά την τελευταία τετραετία φτάνοντας τις 467,2 εκατ. το 2024 από 207 εκατ. 2020, ενώ η αξία αυτών ενισχύθηκε κατά 71%, στα 501,9 δισ. από 293 δισ. ευρώ. Με «ούριο άνεμο» συνεχίζει και το 2025 καθώς κατά το πρώτο πεντάμηνο καταγράφεται αύξηση του αριθμού συναλλαγών και της αξίας αυτών κατά 18% και 8% αντίστοιχα σε ετήσια βάση.
Κατά την περσινή χρονιά, οι διατραπεζικές συναλλαγές μέσω IRIS αυξήθηκαν κατά 137%, φτάνοντας τα 57,3 εκατ., ενώ η συνολική τους αξία αυξήθηκε κατά 110%, στα 6,1 δισ. ευρώ.
Οι συναλλαγές του IRIS Person to Person (άμεση μεταφορά χρημάτων μεταξύ ιδιωτών) κατά την περσινή χρονιά ανήλθαν σε 49,34 εκατ. έναντι 20,356 εκατ. το 2023, αυξημένες δηλαδή κατά 28,985 εκατ. σε απόλυτο μέγεθος έναντι του 2023 (+142,4%). Οι χρήστες του IRIS P2P στις 31/12/2024 έφτασαν τα 3,43 εκατ. έναντι 2,193 εκατ. το 2023, αυξημένοι κατά 1,236 εκατ. σε απόλυτο μέγεθος, (+56,4%). Η ηλικιακή ομάδα 18 - 35 ετών καλύπτει το 65% των χρηστών.
Στην υπηρεσία IRIS Person to Business (για άμεση πληρωμή σε ελεύθερους επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις μέσω της χρήσης ΑΦΜ, κινητού τηλεφώνου ή QR code) οι χρήστες ξεπέρασαν τις 557 χιλ. έναντι 155 χιλ. περίπου το 2023, παρουσιάζοντας αύξηση 258,7%. Ρεκόρ εγγραφών καταγράφηκε στις 2 Αυγούστου του 2024 με περίπου 30 χιλ. εγγραφές επαγγελματιών. Ο αριθμός των συναλλαγών ήταν αυξημένος κατά 658.510 έναντι του 2023, ή κατά 844%, φτάνοντας τις 736.535 έναντι 78.025 το 2023. Μέγεθος που ισούται με το σύνολο των συναλλαγών των τριών «καναλιών» (P2P, P2B, Commerce) κατά το 2019.
Τέλος στην υπηρεσία IRIS Commerce (πληρωμή σε ηλεκτρονικό κατάστημα) ο αριθμός των συναλλαγών για το 2024 ανήλθε σε 7,269 εκατ. έναντι 3,746 εκατ. το 2023, μέγεθος ενισχυμένο κατά 3,523 εκατ. έναντι του 2023 (+94%). Όσο για το πλήθος των εγγεγραμμένων εμπόρων - eshops στην υπηρεσία IRIS eCommerce, ανήλθε σε 6,9 χιλ. το 2024.
Επιπλέον, μέσα από τη στενή συνεργασία με τις τράπεζες - μέλη, το IRIS προσαρμόζεται συνεχώς στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς, προσφέροντας ασφαλείς, γρήγορες και οικονομικές λύσεις συναλλαγών. Στις πιο πρόσφατες αποφάσεις και πρωτοβουλίες εντάσσεται ο διαχωρισμός και επέκταση των ημερησίων ορίων συναλλαγών:
- IRIS P2P: Διακριτό όριο 500 ευρώ ημερησίως για άμεσες μεταφορές χρημάτων μεταξύ ιδιωτών.
IRIS P2B: Διακριτό όριο 500 ευρώ ημερησίως για άμεσες πληρωμές σε ελεύθερους επαγγελματίες - ατομικές επιχειρήσεις.
Τα όρια των 500 και 500 ευρώ θα υπολογίζονται διακριτά, ανάλογα με τη φύση της συναλλαγής, ώστε να μπορεί ο χρήστης του IRIS να μεταφέρει καθημερινά έως και 1.000 ευρώ χωρίς καμία τραπεζική χρέωση. Η τεχνική υλοποίηση του διαχωρισμού αυτών των ορίων και η ενεργοποίηση τους, προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2025.
Κρίσιμες παρεμβάσεις και βελτιώσεις το 2025
Κατά τη φετινή χρονιά αναμένεται να ολοκληρωθεί το έργο IRIS Gap Analysis, το οποίο προτείνει σειρά κρίσιμων παρεμβάσεων. Μεταξύ αυτών, σύμφωνα με τη Διευθύνουσα Σύμβουλο της ΔΙΑΣ Α.Ε. Σταυρούλα Καμπουρίδου, είναι η δημιουργία ενός προϊόντικού Rulebook, με στόχο την εξασφάλιση μιας ομοιομορφίας στην εμπειρία χρήσης ανεξαρτήτως τραπεζικού παρόχου, προτάσεις βελτιστοποίησης του UX/UI για να καταστεί ακόμη πιο φιλική η χρήση, η αύξηση των ημερήσιων ορίων συναλλαγών, ο εμπλουτισμός του μηχανισμού chargeback, και η εμφάνιση του πλήρους ονόματος του δικαιούχου (–σύμφωνα με τις απαιτήσεις του IPR), προσφέροντας ακόμα μεγαλύτερη διαφάνεια και ασφάλεια.
Σύμφωνα με την ίδια, η Ελλάδα, ξεχωρίζει εντός της Ευρωζώνης ως μία από τις χώρες με υψηλό βαθμό υιοθέτησης του κανονισμού άμεσων πληρωμών. Το ποσοστό άμεσων πληρωμών επί του συνόλου των μεταφορών πίστωσης (Instant Payment Ratio) ανήλθε σε 24,2% το πρώτο τρίμηνο του 2025, τη στιγμή κατά την οποία ο μέσος όρος της Ευρωζώνης είναι στο 20,9%. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε μόλις τρία χρόνια, από το πρώτο τρίμηνο του 2022, το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα εξαπλασιάστηκε - από μόλις 4,4% σε 24,2%. Η δυναμική αυτή ξεκίνησε με τη διασύνδεση της Ελλάδας μέσω της ΔΙΑΣ στο σύστημα TIPS (TARGET Instant Payment Settlement) του Ευρωσυστήματος, τον Δεκέμβριο του 2021, και συνεχίστηκε με σταθερά βήματα από όλο το οικοσύστημα, συμπεριλαμβανομένων των κυπριακών τραπεζών.
«Σήμερα, 7 στα 10 διατραπεζικά εμβάσματα πραγματοποιούνται άμεσα, και θεωρώ ότι δεν αργεί η ημέρα που θα γίνουν η βασική επιλογή στα ψηφιακά κανάλια των τραπεζών, κατά την εκτέλεση κάθε μεταφοράς πίστωσης από τους πελάτες τους», αναφέρει η Στ. Καμπουρίδου.
Σημαντικά περιθώρια αξιοποίησης του IRIS
Σύμφωνα με την πρόεδρο της ΔΙΑΣ, Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, το 2025 αναμένεται να συνεχιστεί η ισχυρή δυναμική που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα των ηλεκτρονικών πληρωμών, ιδίως των άμεσων πληρωμών.
Ενδεικτικά, τα περιθώρια περαιτέρω αύξησης της χρήσης των υπηρεσιών IRIS είναι σημαντικά, χάρη και στην πανευρωπαϊκή επέκταση της προσβασιμότητας των άμεσων πιστώσεων μέσω του TIPS. Στην περαιτέρω διείσδυση των άμεσων πληρωμών και ανάπτυξη των προϊόντων του συστήματος IRIS θα συμβάλλει και η αναμενόμενη επέκταση της υποχρέωσης αποδοχής άμεσων πληρωμών σε όλα τα εμπορικά καταστήματα, φυσικά και ηλεκτρονικά, από 1ης Νοεμβρίου 2025.
Θετική εξέλιξη είναι επίσης η προοπτική διασύνδεσης του IRIS με το πανευρωπαϊκό σχήμα διασυνοριακών πληρωμών European Payments Alliance (Α2Α EuroPA Project) που συνδέει ήδη πάνω από 50 εκατομμύρια χρήστες και περισσότερους από 180 χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Το σχήμα αυτό συνεργασίας μεταξύ των εθνικών λύσεων άμεσων πληρωμών στην Πορτογαλία, την Ιταλία και την Ισπανία, υποστηρίζει την ανάπτυξη ενός διαλειτουργικού οικοσυστήματος άμεσων πληρωμών στην Ευρώπη, συμβάλλοντας κατά αυτόν τον τρόπο ευρύτερα στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας όσον αφορά τα συστήματα πληρωμών.
Επιπλέον, κατά το τρέχον έτος αναμένεται η υλοποίηση της υπηρεσίας ΔΙΑΣ-VoP (Verification of Payee), μαζί με τις πρόσθετες σχετικές υπηρεσίες (Additional Optional Service - AOS) για την επαλήθευση του δικαιούχου, καλύπτοντας τη σχετική ρυθμιστική υποχρέωση που απορρέει από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό Άμεσων Πληρωμών (2024/886)».
