Την περασμένη εβδομάδα, σε μια ανάρτηση στο Truth Social, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απείλησε να επιβάλει δασμούς 25% στα iPhone μέχρι η Apple να αρχίσει να τα κατασκευάζει στις ΗΠΑ. Δεδομένου του ιστορικού του Τραμπ στην ανακοίνωση και την ανάκληση νέων δασμών, είναι πολύ πιθανό να μην προκύψει τίποτα από αυτό. Αλλά το συναρπαστικό νέο βιβλίο «Apple in China», από τον δημοσιογράφο των Financial Times Patrick McGee, εξηγεί γιατί η εταιρεία δεν πρόκειται να ξεκινήσει να κατασκευάζει μεγάλο αριθμό τηλεφώνων στις ΗΠΑ, ανεξάρτητα από το πού τελικά θα καταλήξουν οι πολιτικές του προέδρου, αναφέρει το Bloomberg.
Ένα σημαντικό μέρος του αρχικού πλεονεκτήματος της Κίνας ως κατασκευαστή ήταν οι χαμηλοί μισθοί, αλλά ο McGee υποστηρίζει πειστικά ότι η εξάρτηση της Apple από την Κίνα είναι κάτι πολύ περισσότερο από το κόστος εργασίας. Η μοναδική προσέγγιση του γιγάντιου κατασκευαστή συσκευών στην υπερπόντια παραγωγή, που αναπτύχθηκε αρχικά από απελπισία, έχει εξελιχθεί σε ένα τρομερό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Είναι εξίσου υπεύθυνη για την επιτυχία της Apple με το όραμα του Στηβ Τζομπς ή τα αισθητικά χαρίσματα του Jony Ive, σύμφωνα με τον McGee. Και δεν είναι μόνο η Apple που ωφελήθηκε: Ο McGee υποστηρίζει ότι τα δισεκατομμύρια της εταιρείας σε επενδύσεις και η ελεύθερα κοινοποιημένη γνώση ήταν ένας σημαντικός παράγοντας που επέτρεψε την άνοδο των τεχνολογικών εταιρειών της Κίνας, επιτρέποντάς τους να κλείσουν το χάσμα με τους δυτικούς ανταγωνιστές - συμπεριλαμβανομένης της Apple - με εκπληκτική ταχύτητα.
Όταν η Apple ξεκίνησε για πρώτη φορά να μεταφέρει την παραγωγή της στο εξωτερικό στα τέλη της δεκαετίας του 1990, δεν ήταν η παγκόσμια δύναμη που είναι σήμερα. Ήταν, μάλλον, ένας κατασκευαστής αγαπημένων αλλά εξειδικευμένων προσωπικών υπολογιστών, και είχε σχεδόν φτάσει στο να κλείσει πολλές φορές. Η εξωτερική ανάθεση ήταν ένας τρόπος για την εταιρεία που αγωνιζόταν να μειώσει το κόστος. Ωστόσο, ο διαβόητα εμμονικός Τζομπς αρχικά αντιστάθηκε στην κίνηση, φοβούμενος ότι θα έθετε σε κίνδυνο τα υψηλά πρότυπα ποιότητας της εταιρείας.
Αυτό που ο Τζομπς και η υπόλοιπη ηγεσία της Apple συνειδητοποίησαν γρήγορα, ωστόσο, ήταν ότι η παραγωγή στο εξωτερικό - αρχικά στη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν, και στη συνέχεια, όλο και περισσότερο, στην Κίνα - στην πραγματικότητα έδινε στην εταιρεία περισσότερο έλεγχο, όχι λιγότερο, στη διαδικασία παραγωγής. Σε αντίθεση με ανταγωνιστές όπως η Compaq ή η Dell, η Apple δεν έστελνε απλώς τις προδιαγραφές και άφηνε τους συμβασιούχους κατασκευαστές της να επεξεργαστούν τις λεπτομέρειες. Αντίθετα, έστελνε ομάδες μηχανικών να ζουν και να εργάζονται δίπλα στους μηχανικούς στα εργοστάσια, συνεργαζόμενοι στενά μαζί τους για να καταλάβουν πώς να παίρνουν τα... «διαβολικά» πολύπλοκα σχέδια που προέκυπταν από το εργαστήριο σχεδιασμού του Ive και να τα παράγουν σε μεγάλη κλίμακα.
Καθώς η Apple μεγάλωνε, άρχισε να κάνει τεράστιες επενδύσεις στην τεχνολογία κατασκευής. Η εταιρεία έβρισκε κάποιο άγνωστο υλικό ή μηχάνημα που χρησιμοποιούνταν μόνο σε ερευνητικά εργαστήρια, αγόραζε ολόκληρη την παγκόσμια προσφορά του (ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, συνεργαζόταν με τον κατασκευαστή αυτών των μηχανημάτων για να αυξήσει την παραγωγή τους) και τα εγκαθιστούσε στα εργοστάσια της Foxconn στη Σεντζέν ή σε έναν από τους άλλους συμβεβλημένους συνεργάτες της. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει δει ο McGee, οι επενδύσεις της Apple στην κινεζική μεταποίηση έφτασαν τα 55 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέχρι το 2015, «ένα αστρονομικό ποσό», επισημαίνει, «που δεν περιλαμβάνει το κόστος των εξαρτημάτων στο υλικό της Apple». Ένα από τα πλεονεκτήματα αυτής της προσέγγισης είναι ότι, εάν αποφάσιζε να αλλάξει συνεργάτη, η Apple θα μπορούσε να εμφανιστεί στο εργοστάσιο, να αποσυναρμολογήσει τα μηχανήματά της από το εργοστάσιο και να τα μεταφέρει κάπου αλλού.
Αλλά ακόμα κι αν η Apple ενδιαφερόταν η ίδια για την αποσύνδεση της από την Κίνα, δεν είναι δυνατόν απλά να φύγει και να ανακτηθεί η πολύτιμη τεχνογνωσία που οι Κινέζοι εταίροι της Apple έχουν ήδη αποκτήσει από τη συνεργασία τους. Για χρόνια, η Apple ήταν σε θέση να αποκομίζει κέρδη κάνοντας σκληρές συμφωνίες με τους συμβασιούχους κατασκευαστές της. Αλλά όπως ο Terry Gou, ο διάσημος για την αυστηρότητά του και έξυπνος ιδρυτής της Foxconn, ήταν ο πρώτος που κατάλαβε, υπήρχε τεράστια αξία στην τεχνογνωσία που απέκτησαν οι δικοί του μηχανικοί από τη συνεργασία με την Apple.
Τώρα, ωστόσο, ακόμη και η ταϊβανέζικη Foxconn χάνει έδαφος από ανταγωνιστές στην ηπειρωτική Κίνα που έχουν μάθει το ίδιο μάθημα. Ο McGee υποστηρίζει ότι, παρά τις απαγορεύσεις και τις κυρώσεις των ΗΠΑ, οι κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας κυκλοφορούν πλέον προϊόντα, όπως το τηλέφωνο Mate 20 Pro της Huawei, που ξεπερνούν σε απόδοση αυτά της Apple. «Η μεταφορά τεχνολογίας που διευκόλυνε η Apple», γράφει ο McGee, «την κατέστησε τον μεγαλύτερο εταιρικό υποστηρικτή του Made in China 2025, του φιλόδοξου, αντιδυτικού σχεδίου του Πεκίνου να διακόψει την εξάρτησή του από την ξένη τεχνολογία».
Υπό την ηγεσία της Κίνας από το 2012 στα χέρια του Σι Τζινπίνγκ, οι απαιτήσεις του Πεκίνου για μεταφορά τεχνολογίας από ξένες εταιρείες έχουν γίνει πιο σαφείς και απειλητικές. Αλλά ακόμη και τώρα που οι όροι της συνεργασίας έχουν μετατοπιστεί εναντίον της Apple, η εταιρεία δεν έχει κανέναν ρεαλιστικό τρόπο να ξεφύγει από αυτήν.
Ένα από τα κύρια μοτίβα του βιβλίου του McGee είναι οι εκδοχές της αυταρχικής ηγεσίας. Υπάρχει ο Τζομπς, που ουρλιάζει στους υφισταμένους του, και ο Gou, που διευθύνει την εταιρεία του σαν στρατιωτική μονάδα. Και μετά υπάρχει ο Σι ο απόλυτος ισχυρός άνδρας. Τα στελέχη της Apple, νυν και πρώην, που είναι οι πηγές για το βιβλίο του McGee, αφηγούνται ότι εργάστηκαν σχεδόν μέχρι σημείου κρίσης για να βγάλουν κάποιο φορητό υπολογιστή ή τηλέφωνο ή tablet στην ώρα τους, και μετά το έκαναν ξανά από την αρχή. Πολλοί κατέληξαν να εγκαταλείψουν την Apple για χάρη της οικογένειάς τους και της υγείας τους. Μιλούν επίσης για πρώην συναδέλφους που, όπως πιστεύουν, σκοτώθηκαν από το άγχος της δουλειάς. Αυτοί, τουλάχιστον, αμείβονταν επαρκώς για την εργασία τους, σε αντίθεση με τους νέους Κινέζους άνδρες και γυναίκες που αποτελούν το γιγαντιαίο, διαθέσιμο εργατικό δυναμικό στα εργοστάσια που κατασκευάζουν τις συσκευές.
Αποδεικνύεται ότι ένας τρόπος για να μετατραπούν οι εξωφρενικά απαιτητικές ιδέες σε πραγματικότητα είναι να αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι που συμμετέχουν στη διαδικασία ως μέσα για την επίτευξη ενός σκοπού. Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα, εξ ορισμού, πιστεύει σε αυτό. Η Apple, με διαφορετικό τρόπο, φαίνεται επίσης να το κάνει. Ένας δασμός 25% είναι απίθανο να το αλλάξει αυτό.
