Ροή
Ακόμα και μέσα εντός καλοκαιριού αναμένεται να εκκινήσουν εντονότερα οι διεργασίες στον όμιλο Lamda Development που θα οδηγήσουν, σε βάθος χρόνου, στην απόσχιση και εισαγωγή στο Χρηματιστήριο Αθηνών της Lamda Malls, δηλαδή του φορέα που θα έχει υπό την «ομπρέλα» του τις συμμετοχές της εισηγμένhς σε εμπορικά κέντρα, σε πρώτη φάση τα υφιστάμενα (The Mall Athens, Mediterranean Cosmos, Golden Hall, Designer Outlet Athens) και προσεχώς τα projects του Ελληνικού (Vouliagmenis Mall, Riviera Galleria κ.α.).
Τα οφέλη, το timing, η καλή συγκυρία
Με την κίνηση αυτή να αναμένεται να προσελκύσει επενδυτικό ενδιαφέρον (θεσμικό και όχι μόνο), με την εταιρεία να προσδοκά την άντληση σημαντικής ρευστότητας από την IPO ώστε να ενισχύσει τη χρηματοοικονομική «δύναμη πυρός» (ακόμα και να χρηματοδοτήσει τα εμπορικά projects στο Ελληνικό αν χρειαστεί) και την αγορά να προσβλέπει σε μερίσματα και ικανοποιητικές αποδόσεις από μια δραστηριότητα που αφενός έχει θετικό πρόσημο, αφετέρου μελλοντικά θα ενισχυθεί με νέα projects (του Ελληνικού).
Τα Malls έχουν αξία άνω του 1 δισ. ευρώ και απόδοση (yield) 7,5%, όπως σημειώνεται και σε εταιρική παρουσίαση (7% του The Mall, 8,8% του Med. Cosmos, Golden Hall 7,70%, Designer Outlet Athens 7,15%).
Όπως και χτες ανέδειξε η στήλη BackStory, στις σκέψεις αλλά και προθέσεις των στελεχών της Lamda και προφανώς του CEO του γκρουπ, Οδυσσέα Αθανασίου φέρεται να είναι το ενδεχόμενο επίσπευσης των σχετικών διαδικασιών και λόγω του θετικού κλίματος και της δυναμικής που φαίνεται να διαμορφώνονται στην οικονομία και στην αγορά μετά το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα που δείχνει ότι είναι εφικτή η επίτευξη αυτοδυναμίας στην επόμενη «κάλπη» (τέλη Ιουνίου), κάτι το οποίο επιθυμούν οι άνθρωποι της αγοράς γενικότερα.
Αν και ακόμα η πρώτη εκλογική αναμέτρηση είναι «νωπή» και μέχρι την επόμενη απομένει περίπου ένας μήνας, από διάφορες πλευρές - εταιρείες φαίνεται να εκτιμούν ότι δημιουργούνται προϋποθέσεις για άντληση κεφαλαίων από το χρηματιστήριο που αφενός ενδέχεται να εισέλθει στο κλαμπ των «ώριμων» αγορών, αφετέρου θα έχει ως βάση μια χώρα που προσεγγίζει την επενδυτική βαθμίδα. Ωστόσο, τόσο ο σχεδιασμός της Lamda όσο και άλλων γκρουπ, μένει να επιβεβαιωθεί τόσο σε επίπεδο… προσδοκιών όσο και στην πράξη.
Πάντως, βάσει παλιότερων εκτιμήσεων, η είσοδος στο ΧΑ είχε πάει για τα τέλη 2023 και εν συνεχεία μεταφερθεί για το 6μηνο 2024. Πλέον, και εφόσον επιβεβαιωθεί ο νέος σχεδιασμός της Lamda, ενδέχεται να δούμε τη Lamda Malls στο ΧΑ συντομότερα από ότι έχει προγραμματιστεί, ίσως σε κάποιους μήνες από σήμερα. Ωστόσο, πάντα τα χρονοδιαγράμματα είναι σχετικά καθώς, πέραν της συγκυρίας, η Lamda πρέπει να μεταφέρει τα projects σε μια ενιαία οντότητα τύπου Malls NewCo, υπό την οποία θα είναι το 100% των εμπορικών πόλων που διαθέτει και θα υλοποιήσει (Ελληνικό), ενώ για την ώρα οι συμμετοχές είναι διεσπαρμένες σε 3 σχήματα (ένα για τα projects Ελληνικού, το δεύτερο για Golden Hall και Med. Cosmos και το τρίτο με Athens Mall και Outlet με τίτλο L.O.V. SA).
Η θετική πορεία των Εμπορικών Κέντρων
Όσον αφορά στα Εμπορικά Κέντρα, το 2022 συνολικά εμφάνισαν σημαντική αύξηση της λειτουργικής κερδοφορίας EBITDA, επιτυγχάνοντας νέο ιστορικό ρεκόρ (κέρδη 64,9 εκατ. ευρώ, αυξημένα 43% σε συγκρίσιμη βάση), ενώ θετική ήταν η συνεισφορά του νεοαποκτηθέντος Designer Outlet Athens (3,7 εκατ. EBITDA για περίοδο περίπου 5 μηνών το 2022). Το The Mall Athens εισέφερε EBITDA 26,7 εκατ. ευρώ (+44%), το Golden Hall 19,1 εκατ. ευρώ (+49%) και το Mediterranean Cosmos 19,1 εκατ. ευρώ (+36%). Τα κέρδη EBITDA των Εμπορικών Κέντρων (Retail EBITDA) περιλαμβανομένου του νεοαποκτηθέντος Designer Outlet Athens ανήλθαν σε 68,6 εκατ, αυξημένα 51% έναντι του 2021, καταγράφοντας νέο ιστορικό ρεκόρ (7% υψηλότερα έναντι του 2019).
Η αξία του επενδυτικού χαρτοφυλακίου (GAV) του τομέα ανήλθε σε 1,03 δισ. ευρώ (με την ενοποίηση του Designer Outlet Athens). Εξαιρώντας την αξία του Designer Outlet Athens (116 εκατ. ευρώ), η συνολική αξία των Εμπορικών Κέντρων την 31.12.2022 αυξήθηκε κατά €44εκ έναντι της 31.12.2021 στα 916 εκατ., καταγράφοντας νέο ιστορικό ρεκόρ (αύξηση €24εκ έναντι του προηγούμενου ρεκόρ το 2019). Η Εταιρεία, κατά τη διάρκεια της κρίσης της πανδημίας τα τελευταία 2 χρόνια, έχει διαπραγματευθεί νέες ή έχει προχωρήσει στην ανανέωση συμβάσεων εμπορικής συνεργασίας με οικονομικούς όρους αντίστοιχους ή και καλύτερους προ της κρίσης της πανδημίας, ενισχύοντας την αξία των Εμπορικών Κέντρων.
Η μέση πληρότητα δ’ τριμήνου αλλά και 12μήνου 2022 ήταν στο 99%, ο συνολικός κύκλος εργασιών καταστημάτων (πλην Designer Outlet Athens) αυξήθηκε κατά 9% και 1% αντίστοιχα. Αν και παρατηρήθηκε μείωση συνολικού αριθμού επισκεπτών κατά 19% και 26% αντίστοιχα, εντούτοις, καταγράφηκε άνοδος δαπάνης ανά επισκέπτη κατά 35% (στο δ’ τρίμηνο) και 38% (συνολικά στο 2022).
Όπως πρόσφατα ανέφερε η Lamda κατά την ανακοίνωση μεγεθών 2022, παρά τις αντίξοες συνθήκες στην οικονομία, αλλά και ειδικότερα στον κλάδο του λιανικού εμπορίου, λόγω της ενεργειακής κρίσης και των έντονων πληθωριστικών πιέσεων, παρατηρήθηκαν τα εξής κατά τη διάρκεια του έτους 2022 σχετικά με τους βασικούς δείκτες των Εμπορικών Κέντρων:
Συνολικός κύκλος εργασιών των καταστημάτων στα Εμπορικά Κέντρα (The Mall Athens, Golden Hall και Mediterranean Cosmos):
- Το Δωδεκάμηνο (12Μ) 2022 κατέγραψε νέο ιστορικό ρεκόρ στα €604εκ έναντι του προηγούμενου ρεκόρ €595εκ το 2019.
- Ειδικότερα, το Β’ Εξάμηνο 2022 ανήλθε σε €361εκ, 8% υψηλότερα έναντι του προηγούμενου ρεκόρ το 2019.
- Για το Designer Outlet Athens, την περίοδο Αύγουστος-Δεκέμβριος 2022 αυξήθηκε 14% έναντι του 2019.
Συνολικός αριθμών επισκεπτών στα Εμπορικά Κέντρα (The Mall Athens, Golden Hall και Mediterranean Cosmos):
- Το Δωδεκάμηνο (12Μ) 2022 μειώθηκε 26% έναντι του 2019, αντανακλώντας τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας.
- Να σημειωθεί όμως ότι στο Golden Hall αυξήθηκε 4% έναντι του 2019 (Β’ Εξάμηνο 2022: +9% έναντι του 2019) αντανακλώντας σε μεγάλο βαθμό και τη θετική συνεισφορά της ανάπτυξης του δυτικού τμήματος του κτιρίου, που ξεκίνησε σταδιακά τη λειτουργία του από το Δεκέμβριο 2019.
- Για το Designer Outlet Athens, την περίοδο Αύγουστος-Δεκέμβριος 2022 αυξήθηκε 12% έναντι του 2019.
Μέση δαπάνη ανά επισκέπτη στα Εμπορικά Κέντρα (The Mall Athens, Golden Hall και Mediterranean Cosmos):
- Το Δωδεκάμηνο (12Μ) 2022 αυξήθηκε 38% έναντι του 2019, επιβεβαιώνοντας την αυξητική τάση που καταγράφηκε από τον Ιούνιο 2021 και έπειτα, μετά τη σταδιακή χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
- Δεδομένης της μείωσης της επισκεψιμότητας, η εν λόγω αύξηση εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από το γεγονός ότι ο βασικός λόγος επίσκεψης πλέον είναι οι αγορές αγαθών.
- Για το Designer Outlet Athens, την περίοδο Αύγουστος-Δεκέμβριος 2022 αυξήθηκε 2% έναντι του 2019.
Τα κόστη
Το σημαντικά αυξημένο κόστος ενέργειας που παρατηρήθηκε στις διεθνείς αγορές το 2022, λόγω της ενεργειακής κρίσης, επιβάρυνε τα λειτουργικά έξοδα των Εμπορικών Κέντρων. Το συνολικό κόστος ενέργειας των Εμπορικών Κέντρων (The Mall Athens, Golden Hall και Mediterranean Cosmos) το Δωδεκάμηνο (12Μ) 2022 ανήλθε σε περίπου €5 εκατ. (έναντι περίπου €3 εκατ. το 2021). Επισημαίνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος του εν λόγω κόστους αφορά κοινόχρηστους χώρους στα Εμπορικά Κέντρα, το οποίο αναλαμβάνουν κυρίως οι καταστηματάρχες/μισθωτές. Ο όμιλος είχε συνάψει συμβόλαια με σταθερές τιμές ενέργειας μέχρι το τέλος Απριλίου 2022, που εξασφάλιζαν πολύ χαμηλές τιμές μονάδος για το 1ο τετράμηνο (Ιαν-Απρ 2022) και δεν επηρεάστηκε από τις σημαντικά υψηλές τιμές της αγοράς. Η κατανάλωση ενέργειας στα Εμπορικά Κέντρα ήταν σαφώς υψηλότερη το 2022 έναντι του 2021, λόγω της μεγαλύτερης περιόδου λειτουργίας τους (το 2021 τα Εμπορικά Κέντρα παρέμειναν κλειστά, βάσει νόμου, για συνολική περίοδο περίπου 3 μηνών).
Τα projects του Ελληνικού
Όπως είχε προ δεκαημέρου αναδείξει το insider.gr, σε εταιρική παρουσίαση της Lamda γίνονταν αναφορές και στις επενδύσεις εμπορικού χαρακτήρα, όπως το Commercial Hub ή η Riviera Galleria. Πάντως, πρέπει να σημειώσουμε ότι συχνά τα χρονοδιαγράμματα αλλάζουν λόγω συνθηκών.
Ειδικότερα, για το Commercial Hub, ύψους περίπου 400 εκατ. ευρώ, αναφέρονταν ότι οι αρχικές εργασίες θα εκκινήσουν τον Ιούνιο 2023, ενώ η έκδοση οικοδομικής άδειας αναμένεται για τον Ιούλιο 2023. Οι κύριες – βασικές εργασίες εκτιμάται ότι θα ξεκινήσουν τον Μάιο του 2024. Αναφορικά με το project στο οποίο θα δεσπόζει το Vouliagmenis Mall (εμπορικό complex στα βόρεια της έκτασης), έχουν ήδη υπογραφεί/συμφωνηθεί Heads of Terms (HoT) για 52% της μεικτής εκμισθώσιμης επιφάνειας (GLA). Στα τέλη του 2023 αναμένεται να έχουν υπογραφεί HoT για 70% του GLA. Η έναρξη υπογραφής Συμφωνιών Εμπορικής Συνεργασίας (CCA) αναμένεται στο τέλος του 2023.
Για το πολυτελές εμπορικό πόλο στα νότια, την Riviera Galleria, εκτιμώμενου κόστους 100-120 εκατ. ευρώ, γίνονταν αναφορά για έκδοση οικοδομικής άδειας τον Ιούλιο 2023, για την εκκίνηση πρόδρομων εργασιών τον Δεκέμβριο 2023 και για έναρξη βασικών έργων τον Μάρτιο 2024. Για τη Riviera Galleria έχουν ήδη υπογραφεί/συμφωνηθεί Heads of Terms (HoT) για 21% της μεικτής εκμισθώσιμης επιφάνειας (GLA). Στα τέλη του 2023 αναμένεται να έχουν υπογραφεί HoT για 50% του GLA. Η υπογραφή των συμβάσεων εμπορικής συνεργασίας αναμένεται να ξεκινήσει από τα τέλη του 2023.
