Ροή
Τάση… ανάκαμψης καταγράφεται στην κυκλοφορία στους περισσότερους βασικούς αυτοκινητόδρομους της χώρας, σε αυτούς που λειτουργούν από τους παραχωρησιούχους με αντίτιμο την καταβολή διοδίων από τους χρήστες, με κάποιους μάλιστα οδικούς άξονες, όπως η Νέα Οδός και η Ολυμπία, αλλά και η Αττική Οδός, όπως προκύπτει από σχετικές πληροφορίες, να έχουν «κλείσει την ψαλίδα» το 2021 σε σχέση με το 2019, την χρονιά προ της πανδημίας. Μάλιστα, στο β’ εξάμηνο του περασμένου έτους σε κάποιους από αυτούς η μέση ημερήσια διέλευση έχει προσεγγίσει ή και ξεπεράσει τις αντίστοιχες διελεύσεις του 2019. Η αναφορά γίνεται, για τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους της Ελλάδας όπως το κομμάτι «Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα (Ολυμπία Οδός)», η «Αττική Οδός», η «Νέα Οδός (Αθηνών – Λαμίας)», η «Κεντρική Οδός (Ε 65)», το τμήμα « Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα και κλάδος Λεύκτρο – Σπάρτη (Μορέας)», ο «Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου (Ράχες Φθιώτιδας – Κλειδί Ημαθίας)», αλλά και η «Εγνατία Οδός» όπως και η «Γέφυρα Ρίο – Αντίρριο».
Το 2021, από τα μετωπικά και πλευρικά διόδια (όπου υπάρχουν) των 6+2 αυτών αυτοκινητόδρομων, συνολικά «περνούσαν» μέσο όρο ημερησίως πάνω από 665 χιλ. οχήματα. Το 2020, καταγράφηκε συνολικά για αυτούς του ίδιους οδικούς άξονες μέση ημερήσια διέλευση άνω των 575 χιλ. οχημάτων, δηλαδή το 2021 η μέση ημερήσια διέλευση οχημάτων ενισχύθηκε κατά 15%, ως άλλωστε αναμένονταν. Το 2019, την αμέσως προηγούμενη χρονιά από την έναρξη της πανδημίας, η μέση ημερήσια διέλευση οχημάτων σε όλα τα διόδια σε όλους του οδικούς άξονες ξεπερνούσε τις 760 χιλ., άρα το 2021, αν και καταγράφηκε ανάκαμψη κυκλοφορίας, αυτή υπολείπεται κατά 12% έναντι του 2019, με την «απόσταση» όμως να κλείνει σημαντικά.
Ωστόσο, σαφώς καλύτερη είναι η εικόνα των διελεύσεων στο β’ «μισό» του 2021, καθώς σε κάποιους «δρόμους» η κυκλοφορία ξεπέρασε την αντίστοιχη του 2019 στο β’ εξάμηνο. Συνολικά για τους 8 οδικούς άξονες, ειδικά στο β’ εξάμηνο του 2021 «περνούσαν» κατά μέσο όρο ημερησίως πάνω από 827 χιλ. οχήματα, όταν στο β΄ εξάμηνο του 2019 η μέση ημερήσια διέλευση από τα διόδια «έγραφε» περί τις 823 χιλ. οχήματα, άρα, πέρυσι η κίνηση στο β’ «μισό» του έτους υπερέβη την αντίστοιχη του 2019. Το 2020, στο β’ εξάμηνο καταγράφηκε μέση ημερήσια διέλευση 640 χιλ. οχημάτων. Συνολικά, για όλους τους αυτοκινητόδρομους, στο α’ εξάμηνο του 2021 καταγράφηκε μέση ημερήσια διέλευση σχεδόν 500 χιλ. οχημάτων, στο ίδιο διάστημα του 2019 το νούμερο προσέγγισε τις 700 χιλ. και το 2020 τις 515 χιλ.
Αν και δεν είναι εύκολο να «βγει» ένας μέσος όρος αντιτίμου ανά διέλευση από σταθμούς διοδίων, καθώς κάθε αυτοκινητόδρομος έχει τη δική του τιμολογιακή πολιτική, από τα διόδια περνούν ΙΧ επιβατικά – μοτοσυκλέτες αλλά και φορτηγά, υπάρχουν μετωπικά και πλευρικά, σε κάποιους διευκολύνσεις (π.χ. e pass ή και επιδοτήσεις) κ.λπ., εντούτοις, είναι δεδομένο ότι τα έσοδα από τα διόδια ανέρχονται σε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ συνολικά.
Αν και τα έσοδα από τα διόδια των εταιρειών παραχωρήσεων μπορεί να μην αποτελούν το 100% των εσόδων (μπορεί να υπάρχουν και άλλες μισθώσεις), εντούτοις, αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία. Παίρνοντας ως σημείο δε αναφοράς το 2019, τη χρονιά αμέσως πριν την έναρξη της πανδημίας την οποία ήδη από το 2021 οι διελεύσεις και οι ροές «απειλούν» να προσεγγίσουν, αξίζει να αναφέρουμε ότι τα έσοδα τότε συνολικά στους 8 αυτούς αυτοκινητόδρομους προσέγγιζαν τα 850 εκατ. ευρώ. Για παράδειγμα, τα συνολικά έσοδα του «Μορέα» ήταν το 2019 στα 34,2 εκατ. ευρώ (το 2020 στα 26,9 εκατ.), του «Αυτοκινητόδρομου Αιγαίου» ήταν στα 83,3 εκατ. ευρώ (το 2020 στα 70,5 εκατ. ευρώ) της «Νέας Οδού» στα 134,9 εκατ. ευρώ (το 2020 στα 115,8 εκατ.), της «Κεντρικής Οδού» στα 141,5 εκατ. ευρώ (το 2020 στα 107,2 εκατ.), της «Ολυμπίας Οδού» σε 118,2 εκατ. ευρώ (το 2020 στα 102,4 εκατ. ευρώ), της «Γέφυρας» στα 46,9 εκατ. ευρώ (το 2020 στα 36,9 εκατ. ευρώ), ενώ τα έσοδα της «Εγνατίας Οδού» το 2019 ανήλθαν σε 82,4 εκατ. ευρώ. Της δε «Αττικής Οδού» τα έσοδα του 2019 ανήλθαν σε 192,7 εκατ. ευρώ (το 2020 στα 151,56 εκατ. ευρώ) με το 2021, όπως πρόσφατα αποκάλυψε το insider.gr, ο κύκλος εργασιών να ξεπερνά τα 176,7 εκατ. ευρώ.
Είναι δεδομένο ότι οι ροές των εσόδων από τα διόδια, παρά τα «σκαμπανεβάσματα» λόγω της εκάστοτε συγκυρίας, αποτελούν βασικό «οικονομικό στήριγμα» για τους παραχωρησιούχους, δηλαδή τις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες (ΕΛΛΑΚΤΩΡ μέσω της ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, ΑΒΑΞ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, λιγότερο Intrakat) αλλά και «εγγύηση» για δανεισμό και μελλοντικές επενδύσεις. Επιπρόσθετα, εξηγούν τον προσανατολισμό των ομίλων αυτών, όπως και άλλων εγχώριων (Μυτιληναίος κ.α.) προς τον τομέα των ΣΔΙΤ - Παραχωρήσεων αλλά και την παρουσία ξένων σχημάτων και funds σε σχετικά projects και διαγωνισμούς (Αττική Οδό κ.α.). Κατά πόσο κυκλοφορία, διελεύσεις και έσοδα επηρεαστούν από τα νέα δεδομένα (άνοδος τιμών στα καύσιμα κ.α.), θα φανεί στην πορεία.
Επιστρέφοντας στις περσινές διελεύσεις, για το 2021, αξίζει να αναφέρουμε ότι, σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, οι καλύτεροι μήνες από άποψη διελεύσεων ήταν, συνολικά για όλους τους οδικούς άξονες, οι Ιούλιος και Αύγουστος με πάνω από 955 χιλ. και 977 χιλ. κατά μέσο όρο ημερησίως, ενώ ακολούθησαν οι Σεπτέμβριος (835 χιλ. οχήματα την ημέρα), Ιούνιος (795 χιλ. οχήματα την ημέρα), Οκτώβριος (740 χιλ.), Δεκέμβριος (745 χιλ.), Νοέμβριος (706 χιλ. οχήματα ημερησίως κατά μέσο όρο). Πάνω – κάτω οι ίδιες μήνες «επικράτησαν» και το 2019, με τις τότε διελεύσεις να είναι λίγο ανεβασμένες έναντι του 2021, όχι όμως με μεγάλη διαφορά.
Ενδιαφέρον βέβαια έχει πώς τα έχει πάει και κάθε οδικός άξονας σε επίπεδο διελεύσεων. Για την Αττική Οδό το insider.gr αποκάλυψε την περασμένη Τρίτη τα νούμερα των διελεύσεων. Υπενθυμίζουμε ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυκλοφορία στην Αττική Οδό, ιδίως στο β’ εξάμηνο του 2021 θυμίζει την προ πανδημία εποχή, καθώς ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων φέρεται στο δεύτερο «μισό» της περυσινής χρονιάς να ξεπερνά, έστω και οριακά, ακόμα και το ίδιο αντίστοιχο διάστημα του 2019 (το έτος ακριβώς πριν την έναρξη της πανδημίας) με πάνω από 241 χιλ. διελεύσεις ανά ημέρα (έναντι 238 χιλ. το β’ εξάμηνο 2019). Για ολόκληρο το 2021 ο οδικός άξονας εκτιμάται ότι «έγραψε» μέση ημερήσια κίνηση άνω των 210 χιλ. διελεύσεων, όταν το 2019 από τους σταθμούς διοδίων της Αττική Οδού είχαν «καταγραφεί» κατά μέσο όρο περί τις 236 χιλ. διελεύσεις ημερησίως και για το 2020 περί τις 180 χιλ. Δηλαδή, ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων από τους σταθμούς διοδίων στην Αττική Οδό το 2021 σε σχέση με το 2020 ήταν αυξημένος κατά σχεδόν 17%, ενώ έναντι του 2019 υστερούσε μόλις κατά 11% . Ιδίως δε το β’ εξάμηνο του 2021 ο οδικός άξονας ξεπερνά τις επιδόσεις και του 2019, ενώ σε κάποιους μήνες εντός του 2021 πραγματικά η κίνηση «έσπασε τα κοντέρ» θυμίζοντας και παλιότερες εποχές (δεν έχει φτάσει βέβαια στα υψηλά άνω των 300 χιλ. και άνω διελεύσεων ημερησίως).
Όσον αφορά στην «Ολυμπία Οδό», κατά πληροφορίες, καταγράφηκε στο σύνολο του 2021 μέση ημερήσια διέλευση από όλους τους σταθμούς διοδίων του οδικού άξονα άνω των 124 χιλ. οχημάτων. Το 2020 το ίδιο νούμερο έφτασε περίπου τις 110 χιλ. (άρα το 2021 είχαμε +2), ενώ το 2019 περίπου τις 142 χιλ. οχήματα (άρα το 2021 υπήρχε πτώση περίπου 12% έναντι του 2019). Και εδώ όμως, η κίνηση στο β’ εξάμηνο θυμίζει εποχές προ πανδημίας. Από τα διόδια του αυτοκινητόδρομου «πέρασαν» κατά μέσο όρο ημερησίως σχεδόν 160 χιλ. οχήματα, όταν το 2019 το νούμερο έφτανε τις 154 χιλ., άρα ενισχύθηκαν το 2021 κατά 4%. Ωστόσο, κατά πληροφορίες, στο α’ εξάμηνο του 2021 η μέση ημερήσια διέλευση οχημάτων στον οδικό άξονα ήταν μειωμένη κατά 32% έναντι της αντίστοιχης κυκλοφορίας στο πρώτο «μισό» του 2019.
Στη «Νέα Οδό» ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων από τους σταθμούς διοδίων για το σύνολο του 2021 έφτασε τα 95 χιλ. οχήματα, με το αντίστοιχο νούμερο το 2019 να ανέρχεται σε πάνω από 107 χιλ. οχήματα., ενώ το 2020 μόλις που ξεπέρασε τα 85 χιλ. οχήματα την ημέρα κατά μέσο όρο. Ωστόσο, κι εδώ η κυκλοφορία στο β’ εξάμηνο του 2021 ήταν υψηλότερη του β’ εξαμήνου 2019, με μέσο όρο ημερήσιων διελεύσεων 120 χιλ. οχημάτων (2021) έναντι 117 χιλ. περίπου στο 2019 (β’ μισό). Άρα, μπορεί συνολικά στον αυτοκινητόδρομο για το σύνολο του 2021 η μέση ημερήσια διέλευση οχημάτων από τα διόδια να ήταν στο -11% έναντι του 2019 (στο α’ εξάμηνο μάλιστα στο -27%), ωστόσο, στο β’ εξάμηνο το 2021 καταγράφηκε άνοδος έστω και περί το 3%.
Αναφορικά με τον «Μορέα», συνολικά για το 2021 ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων από τα διόδια του αυτοκινητόδρομου ξεπέρασε τις 43 χιλ., έναντι 38,4 χιλ. περίπου το 2020 (άρα +12%) και άνω των 50 χιλ. το 2019 (-14%). Για το β’ εξάμηνο όμως του 2021, ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων οχημάτων φέρεται να ξεπέρασε τις 56 χιλ., όταν στο ίδιο «μισό» του 2020 ήταν 46 χιλ. οχήματα και το 2019 στα 55,8 χιλ. οχήματα. Δηλαδή, στο β’ εξάμηνο του 2021 καταγράφηκε οριακή άνοδος έναντι του ιδίου διαστήματος του 2019. Βέβαια, στο α’ εξάμηνο 2021 η κυκλοφορία από τα διόδια «έδειξε» μέσο όρο ημερήσιων διελεύσεων 30,5 χιλ. οχήματα έναντι 44,5 χιλ. στο πρώτο «μισό» του 2019. Άλλωστε, όπως ισχύει για όλους τους αυτοκινητόδρομους, θυμίζουμε ότι και στους πρώτους μήνες του 2021 υπήρχαν περιοριστικά μέτρα, άρα και αναμενόμενη μείωση κυκλοφορίας.
Στον «Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου» ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων από τα διόδια το 2021, ανήλθε σε πάνω από 61,2 χιλ. οχήματα, σε σχετική μικρή απόσταση από το αντίστοιχο νούμερο το 2019 (67,6 χιλ. διελεύσεις, άρα -9%) και βέβαια υψηλότερα από το 2020 (54,34 χιλ. διελεύσεις ημερησίως, +13%). Στο β’ εξάμηνο του ίδιου έτους η μέση ημερήσια κυκλοφορία ξεπέρασε τις 77 χιλ. διελεύσεις, λίγο άνω του αντίστοιχου αριθμού στο ίδιο διάστημα του 2019 (76,5 χιλ.), άρα στο δεύτερο μισό του 2021 ο αυτοκινητόδρομος «πέρασε πάνω» από την κίνηση που καταγράφηκε στο διάστημα αυτό το 2019. Στο β΄ εξάμηνο του 2020 το ίδιο νούμερο ήταν 62 χιλ. διελεύσεις από διόδια ημερησίως. Στο πρώτο «μισό» του 2021 το ίδιο νούμερο ανήλθε σε 45,2 χιλ. διελεύσεις οχημάτων κατά μέσο όρο ημερησίως από τους σταθμούς διοδίων, όταν το 2019 ξεπερνούσαν τις 58,7 χιλ. (άρα -23% το 2021).
Στην «Κεντρική Οδό» ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων από τα διόδια του οδικού άξονα στο σύνολο του 2021 ήταν στα 24,6 χιλ. οχήματα. Το 2019 το νούμερο αυτό «έγραφε» 26,7 χιλ. οχήματα, άρα η διαφορά 2021 με 2019 είναι στο -8%. Στο β’ εξάμηνο του 2021 ο αντίστοιχος αριθμός ξεπερνούσε τις 31,87 χιλ. οχήματα, όταν το 2019 έφτανε στις 29,66 χιλ. οχήματα, άρα πέρυσι σε αυτό το διάστημα είχαμε +%7. Στο πρώτο «μισό» του 2021 από τα διόδια περνούσαν κατά μέσο όρο ημερησίως 17,3 χιλ. οχήματα, όταν το 2019 ξεπερνούσε ο αριθμός αυτό τις 23,9 χιλιάδες., δηλαδή -28% στις διελεύσεις. Να αναφέρουμε ότι το 2020 κατά μέσο όρο ημερησίως περνούσαν από τα διόδια 20,28 χιλ. οχήματα (17,7 χιλ. στο ά εξάμηνο και 22,8 χιλ. στο β’ «μισό» του έτους).
Αφήνοντας τις οδικές συμβάσεις παραχώρησης και περνώντας στην «Εγνατία Οδό», στο σύνολο του 2021 ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων από τα διόδια ανήλθε σε 97,7 χιλ. οχήματα. Το 2019 το νούμερο αυτό ξεπερνούσε τις 119,3 χιλ., άρα ή πτώση ανάμεσα 2021-2019 έφτασε στο 19%. Το 2020 ο αντίστοιχος αριθμός έφτασε στις 79,4 χιλ. διελεύσεις. Πάντως, η κατάσταση «μαζεύτηκε» στο β΄ εξάμηνο (-8% το 2021 έναντι του 2019), καθώς ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων από διόδια πέρυσι ανήλθε σε 128 χιλ. οχήματα έναντι σχεδόν 139 χιλ. οχημάτων το 2019 (το 2020 άνω των 89 χιλ.). Στο α’ εξάμηνο 2021 το νούμερο έφτανε κατά μέσο όρο στις 65,39 χιλ., όταν το 2019 προσέγγιζε τις 100 χιλ. (-34%). Στο α’ εξάμηνο 2020 ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων από διόδια έφτασε σε 69,4 χιλ. οχήματα.
Τέλος, στη «Γέφυρα Ρίο – Αντίρριο», ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων συνολικά το 2021 ανήλθε σε 9,76 χιλ. οχήματα. Το 2019 το ίδιο νούμερο προσέγγιζε τις 11,2 χιλ. (άρα το 2021 ήταν στο -13% έναντι του 2019) και το 2020 τις 8,3 χιλ. διελεύσεις. Ο ίδιος μέσος όρος στο β’ εξάμηνο έφτασε στις 12,7 χιλ. διελεύσεις, υψηλότερα κατά 3% του αντίστοιχου διαστήματος του 2019 (12,29 χιλ.). Στο πρώτο «μισό» του 2021 έφτασε σε 6,82 χιλ. οχήματα, όταν το 2019 ξεπερνούσε τις 10 χιλ. (η διαφορά α’ εξαμήνου 2021 έναντι α’ εξαμήνου 2019 είναι στο -32%, κάτι αναμενόμενο καθώς, όπως συνέβη για όλους τους οδικούς άξονες, και το 2021 στις αρχές είχαμε περιοριστικά μέτρα λόγω πανδημίας). Για την ιστορία, στο α’ εξάμηνο 2020 οι διελεύσεις ημερησίως ξεπερνούσαν τις 6,9 χιλ. και στο β’ τις 9,5 χιλ.
Έχει ενδιαφέρον και ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων όσον αφορά στα επιβατικά (ΙΧ- ελαφρά) και βαρέα (φορτηγά) οχημάτων. Το 2021 συνολικά «πέρασαν» από τα διόδια των παραπάνω 8 αυτοκινητόδρομων σχεδόν 566 χιλ. ελαφρά οχήματα. Το 2019 ο ίδιος αριθμός έφτασε τις 665 χιλ. (δηλαδή το 2021 ήταν στο -15% έναντι 2019). Το 2020 ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων από τα διόδια όλων των οδικών αξόνων έφτασε τις 490 χιλ. οχήματα. Από την Αττική Οδό «πέρασαν» σχεδόν 198 χιλ. ελαφρά οχήματα (224 χιλ. κατά μέσο όρο ημερησίως το 2019, άρα -12%), από την Ολυμπία Οδό 105 χιλ. οχήματα (123 χιλ. το 2019, άρα -14%), από Νέα Οδό 76 χιλ. οχήματα (88 χιλ. τη μέρα το 2019, άρα -14%), από Μορέα 39 χιλ. (έναντι 46 χιλ. ημερησίως το 2019, άρα -15%), από Κεντρική Οδό 18,3 χιλ. οχήματα (21,4 χιλ. το 2019, άρα -15%), από Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου 44,45 χιλ. (από 51,7 χιλ. το 2019 την ημέρα, επίσης -14%), από Εγνατία 76,7 χιλ. (πάνω από 100 χιλ. οχήματα ημερησίως κατά μέσο όρο το 2019, άρα -24%) και από Γέφυρα 8,3 χιλ. οχήματα (από 9,6 χιλ. το 2019, άρα -14%).
Βέβαια, στα φορτηγά (βαρέα) η εικόνα είναι διαφοροποιημένη καθώς δεν είχαν τους ίδιους περιορισμούς με τα ΙΧ οχήματα. Για παράδειγμα, συνολικά το 2021 ο μέσος όρος ημερήσιων διελεύσεων από όλα τα διόδια όλων των 8 παραπάνω οδικών αξόνων ήταν 98,6 χιλ. Το ίδιο νούμερο το 2019 ήταν 94,89 χιλ., άρα το 2021 ήταν πάνω κατά 4% από το 2019, με τους μήνες Σεπτέμβριο, Νοέμβριο, Δεκέμβριο να έχουν διψήφιο ποσοστό ανόδου (10% -12%). Το 2020 ο μέσος όρος έφτασε σε 87,2 χιλ. διελεύσεις την ημέρα. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι συνολικά το 2021 κατά μέσο όρο περνούσαν ημερησίως από τα διόδια της Αττικής Οδού 12 χιλ. φορτηγά (+7% έναντι 2019), από Εγνατία Οδό σχεδόν 20 χιλ. (+5%), από Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου 16,8 χιλ. (+6% έναντι 2019), από Νέα Οδό 19,6 χιλ. (+2% έναντι 2019), από Ολυμπία Οδό 18,5 χιλ. (ανάλογη με το 2019 η κίνηση), με την Κεντρική Οδό να σπάει τα κοντέρ (+16%) και τους Μορέα και Γέφυρα να έχουν αρνητικό πρόσημο έναντι του 2019 (-2% και -6% αντίστοιχα).
