Ροή
Στις αρχές του 2017 ανάγεται η υπόθεση για την οποία ξεκίνησε επίσημα έρευνα η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν, ώστε να εξετάσει «τη συμπεριφορά της ΔΕΗ στις αγορές χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη χθεσινή ανακοίνωση των Βρυξελλών. Στο πλαίσιο μάλιστα της προκαταρκτικής εξέτασης που είχε γίνει τότε, τον Φεβρουάριο της ίδια χρονιάς κλιμάκια της Επιτροπής είχαν βρεθεί στην Ελλάδα και στα γραφεία της επιχείρησης, ώστε να συλλέξουν στοιχεία.
Αντικείμενο της προκαταρκτικής εξέτασης, και πλέον της επίσημης έρευνας, αποτελούσε η στρατηγική που ακολουθούσε εκείνη την περίοδο η επιχείρηση, για τη συμμετοχή των λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών της μονάδων στη χονδρεμπορική αγορά. Με σκοπό να αξιολογηθεί κατά πόσο η συμμετοχή τους γινόταν με την υποβολή «επιθετικών» προσφορών από τη ΔΕΗ, ώστε εκμεταλλευόμενη τη δεσπόζουσα θέση της στην ηλεκτροπαραγωγή, να «εκτοπίζει» από την αγορά τους ανταγωνιστές της.
Λιγνίτες και «υποχρεωτικά νερά»
Σύμφωνα με όσα είχαν γίνει τότε γνωστά, στόχος της DG Comp ήταν να ελέγξει κατά πόσο η επιχείρηση προέβαινε σε κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της, με στόχο να διατηρεί χαμηλό το χονδρεμπορικό κόστος του ρεύματος, δηλαδή την Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ) στο Mandatory Pool, το τότε μοντέλο λειτουργίας της αγοράς.
Γεγονός που θα είχε όφελος για την ίδια, με δεδομένο ότι αποτελούσε από τότε net buyer (δηλαδή έχει μεγαλύτερο μερίδιο στην προμήθεια απ΄ ό,τι στην ηλεκτροπαραγωγή) με συνέπεια να προμηθεύεται περισσότερες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας για να καλύψει τις ανάγκες του πελατολογίου της, συγκριτικά με τις ποσότητες που εισέφερε η ίδια στη χονδρεμπορική αγορά με το ηλεκτροπαραγωγικό της χαρτοφυλάκιο. Κάτι που σημαίνει πως ήταν εκτεθειμένη σε τυχόν αυξημένες χονδρεμπορικές τιμές.
Σε αυτό το πλαίσιο, στο «κάδρο» της Κομισιόν είχε μπει η στρατηγική των προσφορών της ΔΕΗ για τις λιγνιτικές της μονάδες, για να διερευνηθεί κατά πόσο αυτές κινούνταν συστηματικά σε μικρές τιμές, ώστε να «συμπαρασύρουν» το χονδρεμπορικό κόστος σε χαμηλά επίπεδα. Στην περίπτωση των υδροηλεκτρικών μονάδων, από την άλλη πλευρά, στο στόχαστρο έμπαιναν τα «υποχρεωτικά νερά», δηλαδή οι ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από τις μονάδες υποχρεωτικά (και μπαίνουν κατά προτεραιότητα στο σύστημα), με σκοπό να αδειάσουν τα φράγματα για λόγους ασφαλείας ή να χρησιμοποιηθεί το νερό για άρδευση.
Με δεδομένο ότι τα «υποχρεωτικά νερά» εντάσσονται με μηδενικές προσφορές, μπορούσαν να «φρενάρουν» την αύξηση της ΟΤΣ. Κατά συνέπεια, το ερώτημα ήταν κατά πόσο γίνονταν υπερδηλώσεις, ώστε οι αναγκαστικές ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρικό δυναμικό να υποκαταστήσουν ακριβότερη ηλεκτροπαραγωγή συμβατικών μονάδων.
Νέα δεδομένα για το εγχώριο ενεργειακό «τοπίο»
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι, από την εποχή της προκαταρκτικής έρευνας και έως σήμερα, έχουν μεσολαβήσει θεμελιώδεις αλλαγές στο εγχώριο ενεργειακό «τοπίο». Έτσι, από τον περασμένο Νοέμβριο αποτελεί παρελθόν το έως τότε μοντέλο χονδρεμπορικής αγοράς (Mandatory Pool), δίνοντας τη θέση του στο Target Model και στην αρχιτεκτονική των τεσσάρων συμπληρωματικών χονδρεμπορικών αγορών, στις οποίες συναλλάσσονται πλέον προμηθευτές, trader και ηλεκτροπαραγωγοί. Κάτι που σημαίνει πως έχει αλλάξει και ο τρόπος διαμόρφωσης των τιμών.
Σημαντικές ανακατατάξεις έχουν υπάρξει επίσης στο ηλεκτροπαραγωγικό χαρτοφυλάκιο της ΔΕΗ, καθώς η άνοδος των τιμών των δικαιωμάτων ρύπων, έχει αυξήσει το κόστος παραγωγής των λιγνιτικών μονάδων. Κατά συνέπεια, έχει κυριολεκτικά περιθωριοποιηθεί η χρήση τους, η οποία αγγίζει μονοψήφια μερίδια τις περιόδους που δεν λειτουργούν οι τηλεθερμάνσεις.
Εξίσου μεγάλες αλλαγές είναι δρομολογημένες τα επόμενα χρόνια, κατά τα οποία θα είναι σε εξέλιξη η επίσημα έρευνα της Κομισιόν. Έτσι, ήδη από φέτος η ΔΕΗ πρόκειται να αποσύρει τρεις ακόμη λιγνιτικές μονάδες, με σκοπό μετά το 2023 να λειτουργεί με λιγνίτη μόνο η υπό κατασκευή «Πτολεμαΐδα V». Επίσης, οι εγχώριες χονδρεμπορικές αγορές σταδιακά θα λειτουργούν ολοένα και λιγότερο απομονωμένα, καθώς μέσα στον Μάιο προβλέπεται η δεύτερη σύζευξη της Αγοράς Επόμενης Ημέρας (με τη βουλγαρική), ενώ έως το τέλος του χρόνου προβλέπεται το coupling της Ενδοημερήσιας Αγοράς με την ιταλική.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως στην ανακοίνωσή της η Κομισιόν αποσυνδέει την έναρξη της επίσημης έρευνας με τη διαδικασία άρσης της μονοπωλιακής πρόσβασης της ΔΕΗ στη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή. Πάντως, η οριστικοποίηση της εν λόγω διαδικασίας δεν είναι το μόνο επίδικο ζήτημα στην παρούσα συγκυρία μεταξύ της επιχείρησης με την DG Comp, στα οποία περιλαμβάνεται επίσης η θέσπιση ενός μηχανισμού αμοιβής για τη διατήρηση των λιγνιτικών μονάδων σε εφεδρεία, αλλά και η λήψη οικονομικής αποζημίωσης για τις μονάδες που κλείνουν πρόωρα.
