Στον χαμηλό ρυθμό απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων από τα δύο εμβληματικά προγράμματα «Σπίτι μου 2» και «Αναβαθμίζω το σπίτι μου» αναφέρεται το ελληνικό προσχέδιο προϋπολογισμού 2026 (draft budgetary plan) που κατέθεσε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους στις Βρυξέλλες.
Τα κονδύλια του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τα δύο αυτά προγράμματα είναι συνολικού προϋπολογισμού 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μέχρι σήμερα, ο ρυθμός απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων από τα δύο αυτά προγράμματα που προκηρύχθηκαν τον Ιανουάριο του 2025 και τρέχουν εδώ και 10 μήνες, ανέρχεται σε 30,3% για το «Σπίτι μου 2» και 13% για την ενεργειακή αναβάθμιση των σπιτιών.
Πιο συγκεκριμένα, για το «Σπίτι μου 2» που προσφέρει δανειακή στήριξη σε άτομα ή οικογένειες με χαμηλό εισόδημα για την απόκτηση της κύριας κατοικίας τους, τα κοινοτικά κονδύλια ανέρχονται σε 1 δισ. ευρώ και βάσει των στοιχείων Οκτωβρίου τα δάνεια που έχουν συναφθεί ανέρχονται σε 303,3 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα για το πρόγραμμα «Αναβαθμίζω το Σπίτι μου» που στηρίζει χρηματοδοτικά ενεργειακές αναβαθμίσεις σε οικιστικές ιδιοκτησίες, τα κεφάλαια του RRF ανέρχονται σε 300 εκατ. ευρώ και έχουν εκταμιευτεί μόλις 39,2 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με κυβερνητικές δηλώσεις, στο πρόγραμμα «Σπίτι μου 2» έχουν υποβληθεί περί τις 10.000 αιτήσεις, με στόχο να γίνουν 20.000 μέχρι το τέλος του έτους. Ωστόσο δεν μετουσιώνονται όλες οι αιτήσεις σε εκταμιεύσεις, καθώς οι υψηλές τιμές των ακινήτων σε συνδυασμό με την δυσκολία ανεύρεσης των κατάλληλων σπιτιών που να εμπίπτουν στις προδιαγραφές του προγράμματος, αποθαρρύνουν αρκετούς υποψήφιους αγοραστές.
«H δυναμική των αιτήσεων σε συνδυασμό με την ανταπόκριση από πλευράς προσφοράς, δείχνει ότι το πρόγραμμα μπορεί να εξαντληθεί ακόμα και μέσα στο 2025» δήλωνε το καλοκαίρι η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου.
Το μέσο οικογενειακό εισόδημα των δικαιούχων φτάνει τα 20.600 ευρώ, ενώ η μέση ηλικία είναι τα 37 έτη. Το μέσο σπίτι που αποκτάται μέσω του προγράμματος είναι 89 τετραγωνικών μέτρων. Σε σχέση με το κόστος, η μέση δόση είναι κατά 40% χαμηλότερο από το αντίστοιχο ενοίκιο. Η Εθνική τράπεζα ξεχωρίζει σε επίπεδο εκταμιεύσεων (άνω του 40%), όσο και σε επίπεδο εγκρίσεων και υπαγωγών.
Σε ότι αφορά το πρόγραμμα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας «Αναβαθμίζω το σπίτι μου», που προσφέρει συγχρηματοδοτούμενα άτοκα δάνεια έως 25.000 ευρώ για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, το ενδιαφέρον των πολιτών ήταν από την αρχή πολύ χαμηλό, παρότι δεν υπήρχαν «κόφτες» που να περιόριζαν τους δικαιούχους.
Το 75% του δανείου χρηματοδοτείται άτοκα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ το υπόλοιπο 25% είναι έντοκο και επιδοτείται πλήρως από το ελληνικό κράτος. Οι επιλέξιμες ενέργειες αφορούν ενεργειακές παρεμβάσεις όπως θερμομόνωση, αντικατάσταση κουφωμάτων, αναβάθμιση συστημάτων θέρμανσης/ψύξης και εγκατάσταση ΑΠΕ.
Τα κριτήρια του προγράμματος «Σπίτι μου 2»
Υπενθυμίζεται ότι δικαιούχοι του προγράμματος «Σπίτι μου 2» είναι φυσικά πρόσωπα ηλικίας 25 έως 50 ετών, εφόσον δεν διαθέτουν άλλο ακίνητο κατάλληλο για κατοικία και πληρούν κάποια εισοδηματικά κριτήρια. Μάλιστα υπό εξέταση βρίσκεται και η επέκταση του προγράμματος σε «Σπίτι μου 3» που θα στοχεύει στη στήριξη 10.000 νέων και οικογενειών για την αγορά πρώτης κατοικίας (αλλάζοντας ορισμένα εισοδηματικά και ηλικιακά κριτήρια).
Το ελάχιστο όριο εισοδήματος για το «Σπίτι μου 2» έχει καθοριστεί στα 10.000 ευρώ, ενώ τα ανώτατα όρια εισοδήματος υπολογίζονται είτε βάσει του τελευταίου φορολογικού έτους, είτε του μέσου όρου εισοδημάτων της τελευταίας τριετίας και έχουν ως εξής:
- Για τους άγαμους το μέγιστο όριο εισοδήματος είναι 20.000 ευρώ.
- Για τους έγγαμους ή μέρη συμφώνου συμβίωσης είναι 28.000 ευρώ συν 4.000 ευρώ για κάθε τέκνο.
- Για τις μονογονεϊκές οικογένειες το ανώτατο όριο εισοδήματος είναι 31.000 ευρώ συν 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο πέραν του πρώτου.
Προς εξασφάλιση του δανείου λαμβάνεται ως εμπράγματη εξασφάλιση το αποκτηθέν ακίνητο σε ποσοστό που δεν θα ξεπερνά το 120% του ποσού του δανείου, ενώ δεν επιτρέπεται η παροχή προσωπικής εγγύησης τρίτου για τη χορήγησή του.
Το ανώτατο ποσό δανείου ανέρχεται στο 90% της συμβολαιογραφικής αξίας του ακινήτου έως και 190.000 ευρώ (και τις 250.000 ευρώ συνολικής αξίας ακινήτου), ενώ η διάρκεια δανείου μπορεί να κυμαίνεται από τρία έως τριάντα έτη.
Τα στεγαστικά δάνεια θα πρέπει να αξιοποιηθούν για την αγορά κατοικίας επιφάνειας έως 150 τ.μ. που έχει κατασκευαστεί έως τις 31.12.2007. Στα 150 τ.μ. δεν προσμετρώνται βοηθητικοί χώροι, όπως αποθήκες ή θέσεις στάθμευσης.
Από το Ταμείο Ανάκαμψης επιδοτείται το 50% του επιτοκίου. Ουσιαστικά το μισό ποσό του δανείου που προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι άτοκο για όλη τη διάρκεια του δανείου, ενώ το δάνειο είναι άτοκο σε ποσοστό 75% για τρίτεκνους και πολύτεκνους γονείς, για ΑΜΕΑ και για γονείς δυο παιδιών συγκεκριμένων Δήμων του Νομού Έβρου (Δ. Ορεστιάδας, Διδυμότειχου και Σουφλιού).
