Ροή
Τα δημοσιονομικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης και τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας κατάφεραν να σταθεροποιήσουν τον δανεισμό και το χρηματοπιστωτικό σύστημα συνέχισε να λειτουργεί. Ωστόσο, όσο περισσότερο διαρκέσει η κρίση και όση πιο αδύναμη θα είναι η ανάκαμψη, αυξάνεται ο κίνδυνος οι ζημίες του χρηματοπιστωτικού τομέα να μεταφερθούν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αναφέρει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (European Systemic Risk Board, ESRB) σε χθεσινή του έκθεση.
Παρέχοντας την πρώτη αξιολόγηση της επίπτωσης των δημοσιονομικών μέτρων που έλαβαν 31 χώρες – μέλη στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, το ESRB σημειώνει ότι οι μακροπροληπτικές Αρχές ανέφεραν δημοσιονομικά «πακέτα» - Covid της τάξεως περίπου 14% του συνδυασμένου ΑΕΠ των κρατών – μελών, περισσότερα από 2,4 τρισ. ευρώ. Τα «πακέτα» μέτρων περιλαμβάνουν κρατικές εγγυήσεις για δάνεια, κρατικά δάνεια, άμεσες επιχορηγήσεις και φορολογικά μέτρα.
Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2020, η αναφερόμενη απορρόφηση αυτών των προγραμμάτων ανερχόταν περίπου στο 4% του συνδυασμένου ΑΕΠ των χωρών μελών. Επιπλέον, περίπου το 5% των συνολικών δανείων των τραπεζών τέθηκαν σε αναστολή.
Το ESRB επισημαίνει ότι οι διαφορές στα δημοσιονομικά μέτρα αντικατοπτρίζουν, σε μεγάλο βαθμό, διαφορετικά ανοίγματα των κρατών – μελών στην πανδημία. Οι χώρες που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία τείνουν να έχουν μεγαλύτερα προγράμματα με μεγαλύτερη απορρόφηση, ενώ χώρες με υψηλότερο μερίδιο απασχόλησης σε ευάλωτους τομείς βασίζονται περισσότερο στις άμεσες επιχορηγήσεις. Η υιοθέτηση της αναστολής πληρωμών δανείων συσχετίζεται θετικά με τα επίπεδα χρέους που είχαν πριν από την κρίση οι μη χρηματοοικονομικές εταιρείες και τα νοικοκυριά.
Η έκθεση του ESRB αναφέρει ότι κατά την πρώτη φάση της πανδημίας αποφεύχθηκε μια κρίση ρευστότητας και το χρηματοπιστωτικό σύστημα συνέχισε να λειτουργεί.
Έως το 1/3 του νέου τραπεζικού δανεισμού σε επιχειρήσεις εντάσσεται σε δημοσιονομικά μέτρα που σχετίζονται με την κρίση και η άμεση δράση των κυβερνήσεων ήταν απαραίτητη για τον μετριασμό του αντίκτυπου της κρίσης στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει επωφεληθεί από προγράμματα δημοσιονομικής στήριξης καθώς και από τη νομισματική πολιτική, αναφέρει το ESRB. Επιπλέον, όπως αναφέρει, μια ευέλικτη προσέγγιση στα υφιστάμενα ρυθμιστικά πλαίσια έχει υποστηρίξει αυτά τα μέτρα, χαλαρώνοντας επίσης προσωρινά ορισμένους περιορισμούς των ισολογισμών.
Μέχρι σήμερα, η αύξηση στα μη εξυπηρετούμενα και στα ρυθμισμένα δάνεια ήταν μικρότερη από την αναμενόμενη, δεδομένου του μεγέθους του σοκ, διαπιστώνει το ESRB, προσθέτοντας ότι συνολικά, μέχρι στιγμής είναι περιορισμένη η διαρροή των επιπτώσεων της κρίσης από την πραγματική οικονομία στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται στην έκθεση του ESRB, όσο περισσότερο διαρκεί η κρίση και όσο ασθενέστερη είναι η οικονομική ανάκαμψη, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να διαδοθούν οι ζημίες από τον μη χρηματοπιστωτικό στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης της πανδημίας, οι αρχές θα πρέπει να επικεντρωθούν στην (i) στοχοθέτηση δημοσιονομικών μέτρων στους τομείς που πλήττονται περισσότερο, (ii) παρακολούθηση της βιωσιμότητας του ιδιωτικού χρέους, δεδομένου ότι ορισμένα από τα μέτρα αυξάνουν το χρέος των δανειστών, (iii) προετοιμασία για ένα σενάριο αυξημένης δυσχέρειας στον εταιρικό τομέα με άμεση αντιμετώπιση πιθανών διοικητικών περιορισμών όσον αφορά την αντιμετώπιση μη εξυπηρετούμενων δανείων και τη διαδικασία αφερεγγυότητας, (iv) ενίσχυση της διαφάνειας του ισολογισμού των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και αναβάθμιση των αναφορών και (v) στον συντονισμό των πολιτικών σε χώρες και τομείς πολιτικής.
Οι αρχές πρέπει να διαχειριστούν προσεκτικά τον αντίκτυπο που σχετίζεται με τη διάρκεια των μέτρων, επισημαίνει το ESRB.
Όπως λέει, η κλίμακα των πιθανών μελλοντικών προβλημάτων φερεγγυότητας εξαρτάται από την εξέλιξη της πανδημίας, την απόδοση των διαφόρων τομέων και την καταλληλότητα των πολιτικών αντιδράσεων. Η απόσυρση της δημοσιονομικής στήριξης πολύ σύντομα θα μπορούσε να επιδεινώσει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η διατήρηση της δημοσιονομικής στήριξης για πολύ καιρό θα αύξανε τις δημοσιονομικές πιέσεις και θα μπορούσε να καθυστερήσει τις διαρθρωτικές αλλαγές. Η αποτελεσματική διαχείριση αυτού του συμβιβασμού απαιτεί πρόσβαση σε έγκαιρες και αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της οικονομίας και τις επιπτώσεις των μέτρων πολιτικής, τονίζει το ESRB.
