Την ανάγκη να αλλάξει το μοντέλο της διαχείρισης του σακχαρώδους διαβήτη ώστε να συμβάλλουν στην καλύτερη ρύθμιση των ασθενών οι εξειδικευμένοι νοσηλευτές που θα τους επισκέπτονται κατ’ οίκον, ανέδειξε το 3ο Diabetes Empowerment Forum που διοργάνωσε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ).
Όπως επισημαίνει ο Χρήστος Δαραμήλας, πρόεδρος της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, με σακχαρώδη διαβήτη νοσούν 1.200.000 άτομα στην Ελλάδα, εκ των οποίων περίπου 49.000 νοσούν με διαβήτη τύπου 1 («νεανικός», ινσουλινοεξαρτώμενος) και η συντρηπτική πλειονότητα με διαβήτη τύπου 2 («των ενηλίκων») που συνδυάζεται με πλεονάζον σωματικό βάρος στα περισσότερα περιστατικά.
Οι ασθενείς με διαβήτη κινδυνεύουν από τις σοβαρές επιπλοκές που προκαλεί η νόσος-όταν το σάκχαρο του αίματος δεν ρυθμίζεται-και οι οποίες κυρίως αφορούν τα καρδιαγγειακά (8 στους 10 ασθενείς πεθαίνουν από έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο), την νεφρική ανεπάρκεια (πολλοί διαβητικοί καταλήγουν σε μονάδα τεχνητού νεφρού για αιμοκάθαρση), τα έλκη των κάτω άκρων που μπορεί να προκαλέσουν σήψη γιατί δεν κλείνουν και μολύνονται (το λεγόμενο «διαβητικό πόδι»), τις βλάβες στα μάτια, που οδηγούν σε τύφλωση και άλλα προβλήματα τα οποία θέτουν σε άμεσο κίνδυνο την ζωή των ασθενών και παράλληλα εκτοξεύουν σε δυσθεώρητα ύψη το κόστος της νόσου.
Οι επιπλοκές στον διαβήτη αυξάνουν τις νοσηλείες
Σύμφωνα με τα ευρήματα μελέτης του Τζάνειου νοσοκομείου, ετησίως, το 20% διαβητικών ασθενών χρειάζεται νοσηλεία εξαιτίας κάποιας επιπλοκής, που οφείλεται στο αρρύθμιστο σάκχαρο. Από αυτές τις νοσηλείες, το 24% των περιστατικών επανεισάγεται στο νοσοκομείο, ενώ ένα ποσοστό που κυμαίνεται από 30% έως 45% των ασθενών θα χρειαστεί να νοσηλευτεί επανειλημμένα. Επιπλέον, συνολικά σε ετήσια βάση, το 36% των νοσοκομειακών εισαγωγών αφορά ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
4πλάσιο το κόστος του αρρύθμιστου διαβητικού ασθενή
Αιτία των εισαγωγών των διαβητικών ασθενών στο νοσοκομείο αποτελεί ο αρρύθμιστος διαβήτης που οδηγεί σε επιπλοκές. Μία εξ’ αυτών των επιπλοκών είναι το διαβητικό έλκος στο πόδι, δηλαδή οι πληγές από κάποιο τραυματισμό (π.χ. κόψιμο) που δεν κλείνουν και κινδυνεύουν να μολυνθούν και να οδηγήσουν σε σήψη. Το 4,75% των συνολικών νοσηλειών στην Ελλάδα, σύμφωνα με την μελέτη του Τζάνειου νοσοκομείου οφείλονται σε αυτή την επιπλοκή που είναι γνωστή ως «διαβητικό πόδι» ενώ πραγματοποιούνται ετησίως χιλιάδες ακρωτηριασμοί στην πατρίδα μας, οι οποίοι αφορούν ένα τμήμα των κάτω άκρων των διαβητικών ασθενών.
Σύμφωνα με οικονομική μελέτη του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ) το κόστος του ασθενή με διαβήτη χωρίς επιπλοκές (δηλαδή του σωστά ρυθμισμένου ασθενή) ανέρχεται στα 1300 ευρώ ετησίως κατά άτομο. Αν ο διαβητικός ασθενής μείνει αρρύθμιστος και εμφανίσει επιπλοκές, το κόστος ανεβαίνει και μία από τις κοστοβόρες για το σύστημα υγείας είναι το διαβητικό πόδι, με το κόστος να εκτινάσσεται στα 6000 ευρώ κατά άτομο. Το συνολικό κόστος μόνο για τα διαβητικά έλκη στα κάτω άκρα κυμαίνεται από 230 εκατ. ευρώ ως 300 εκατ. ευρώ ετησίως εκ των οποίων τα 30 εκατ. έως το 180 εκατ. ευρώ αφορούν τον ακρωτηριασμό τμήματος των κάτω άκρων των ασθενών. Το παραμελημένο διαβητικό πόδι, όπως και οι κατακλίσεις είναι δύο από τα συχνότερα προβλήματα υγείας που συναντούν οι εργαζόμενοι υγειονομικοί των Κινητών Ομάδων (ΚΟΜΥ), του ΕΟΔΥ και του Υπουργείου Υγείας, όπως επισημαίνει η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη με αφορμή την πανελλαδική επέκταση του πιλοτικού προγράμματος των ΚΟΜΥ και την λειτουργία τους σε συστηματική πλέον βάση ως μια πρόσθετη υπηρεσία του ΕΣΥ, για ασφαλισμένους και ανασφάλιστους, δωρεάν για όλους, που επισκέπτεται πόλεις, ηπειρωτικά χωριά και νησιά, αλλά και ασθενείς κατ’ οίκον.
Η νέα υπηρεσία θα εξυπηρετεί σε ετήσια βάση 500.000 ασθενείς σε αστικές, μη αστικές απομακρυσμένες ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές (τόσο κατ’ οίκον όσο και σε καθορισμένο σημείο της πόλης/κοινότητας) και αποτελεί το φυσικό σύμμαχο των Προγραμμάτων «Προλαμβάνω», μέσω των οποίων η Ελλάδα εξάγει πολιτική υγείας για πρώτη φορά στις χώρες του εξωτερικού.
Σχολικοί νοσηλευτές για παιδιά με διαβήτη τύπου 1
Σημαντικό θέμα για την ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ (δηλαδή το σύνολο των διαβητικών ασθενών) αποτελεί, επίσης, η σωστή στήριξη των παιδιών και των εφήβων με ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη από σχολικούς νοσηλευτές, κατά την σχολική τους ζωή. Στη χώρα μας πρόβλημα αντιμετωπίζουν 1850 μαθητές ηλικίας από τεσσάρων ετών έως και 17 ετών στα περίπου 1.300 σχολεία της επικρατείας, οι οποίοι νοσούν με ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη τύπου 1. «Τα παιδιά αυτά είναι έρμαια των αποφάσεων που δεν λαμβάνονται ή δεν εφαρμόζονται» όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ.
Για το σχολικό έτος 2023-2024, υπήρχαν 1304 σχολικοί νοσηλευτές, που φροντίζουν παιδιά με διαβήτη, σε σύνολο 2516 σχολικών νοσηλευτών και παλαιότερα ένας σχολικός νοσηλευτής μπορούσε να είναι αρμόδιος για δύο σχολικές Μονάδες οι οποίες ειδικά στην Περιφέρεια ενδέχεται να βρίσκονταν σε απόσταση έως και 10 χλμ, η μία από την άλλη, όπως υπογραμμίζει ο Χρήστος Δαραμήλας.
Τι ισχύει για τα συστήματα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης
Ένα άλλο αγκάθι για την ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ αποτελούν οι νέες ρυθμίσεις του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ), που προβλέπουν την διακοπή της αποζημίωσης από τον ΕΟΠΥΥ των ταινιών μέτρησης γλυκόζης, στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τα οποία χρησιμοποιούν συστήματα νέας τεχνολογίας συνεχούς καταγραφής γλυκόζης (τα λεγόμενα CGMs). Οι ρυθμίσεις αυτές δημοσιεύθηκαν στο ΦΕΚ Β’ 5395/09-10-2025 προκαλώντας αναστάτωση στους διαβητικούς ασθενείς και στον ιατρικό κόσμο. Στην Ελλάδα 17.000 ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 είναι απολύτως ινσουλινοεξαρτώμενοι και χρησιμοποιούν CGMs. Ο ΕΟΠΥΥ αποζημιώνει τα CGMs μόνο για τους ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 και πάγιο αίτημα των πλήρως ινσουλινοεξαρτώμενων ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 είναι να αποζημιώνονται και γι αυτούς οι νέες τεχνολογίες, που βοηθούν στην καλή ρύθμιση του σακχάρου του αίματος. Αν ο ΕΟΠΥΥ δαπανά περίπου 21 εκατ. ευρώ ετησίως για τα CGMs των ασθενών με διαβήτη τύπου 1 θα πρέπει να διαθέσει άλλα 24-25 εκατ. ευρώ για τα CGMs στον διαβήτη τύπου 2, όπως εξηγεί ο πρόεδρος της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ.
Οι ασθενείς με διαβήτη είχαν λάβει διαδοχικές δεσμεύσεις του Υπ. Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη, πως τα περίπου 40 εκατ. ευρώ που θα εξοικονομούνταν από την ανάθεση όλων των προμηθειών στο Εθνικό Κέντρο Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) και από την εφαρμογή του κλιμακωτού rebate, θα διοχετεύονταν ως ενίσχυση στον διαβήτη. Ωστόσο τελικώς αυτό δεν συνέβη, προς μεγάλη τους απογοήτευση. Από αυτή την εξοικονόμηση, ένα κονδύλι ύψους 18 εκατ. ευρώ δόθηκε για άλλο σκοπό και εν προκειμένω για να επιστρέψουν ορισμένα φάρμακα υψηλού κόστους (τα λεγόμενα ΦΥΚ) στα ιδιωτικά φαρμακεία, ώστε να σταματήσει η ταλαιπωρία των ασθενών με χρόνια νοσήματα που περίμεναν στις ουρές στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ προκειμένου να εξυπηρετηθούν. Έτσι, το χρονίζων πρόβλημα της επαρκούς χρηματοδότησης των ιατροτεχνολογικών και αναλωσίμων του διαβήτη στον ΕΟΠΥΥ, παραμένει άλυτο με την αγωνία να εντείνεται στους ασθενείς, που βλέπουν να μετακυλίεται μέρος της ιατρικής δαπάνης για τη νόσο στην τσέπη τους.
