Ροή
Οι τράπεζες πρέπει να αξιοποιήσουν το απόθεμα των 35 δις. ευρώ που έχουν σχηματίσει ως προβλέψεις σε επισφαλή δάνεια για να προχωρήσουν σε απομείωση των υποχρεώσεων ιδιωτών, προφέροντας βιώσιμες ρυθμίσεις και αναδιαρθρώσεις των ληξιπρόθεσμων οφειλών επιχειρήσεων και νοικοκυριών, δήλωσε ο Πρόεδρος της Grant Thornton Νίκος Καραμούζης, μιλώντας σε διαδικτυακή συζήτηση της ΕΣΕΕ με θέμα «Ιδιωτικό Χρέος και Πανδημική Κρίση».
Όσον αφορά το ύψος και τη διαμόρφωση του ληξιπρόθεσμου ιδιωτικού χρέους, το Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών της ΕΣΕΕ το υπολογίζει σε € 233,7δις (με € 183.4δις ΑΕΠ 2019), ανέφερε ο κ. Καραμούζης, σημειώνοντας ότι οι τράπεζες έχουν σχηματίσει προβλέψεις για επισφαλή δάνεια στην Ελλάδα ύψους κοντά στα € 35δις. Επί της ουσίας, το ιδιωτικό χρέος πληρωτέο είναι μικρότερο κατά €35δισ. και η ταχύτατη χρήση των υφιστάμενων προβλέψεων από τις τράπεζες για την ρύθμιση και απομείωση των οφειλών επιχειρήσεων και νοικοκυριών, πρέπει να γίνει σύντομα, τόνισε.
Αναφερόμενος στη χρηματοδότηση του εμπορίου των μικρών επιχειρήσεων & επαγγελματιών, ο κ. Καραμούζης είπε ότι τα υπόλοιπα των χρηματοδοτήσεων του τραπεζικού τομέα, όσον αφορά το εμπόριο κυμαίνονται σήμερα κοντά στα €15,5δισ. και τα υπόλοιπα χρηματοδοτήσεων προς τους ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες, ατομικές επιχειρήσεις κυμαίνονται κοντά στα €8,6δισ., σύνολο €24,1δισ. (32% του συνόλου των χρηματοδοτήσεων ή 12,8% του ΑΕΠ το 2019).
Τα παραπάνω ποσά δεν είναι υπερβολικά ως προς το ΑΕΠ και τον οικονομικό ρόλο των συγκεκριμένων κλάδων και δεν σηματοδοτούν υπερχρέωση. Αλλά οι τράπεζες παραμένουν επιφυλακτικές ως προς τη χρηματοδότηση των μικρών επιχειρήσεων και των επαγγελματιών λόγω της ισχυρής τάσης αποφυγής ανάληψης κινδύνων υπό την επήρεια του γεγονότος, ότι οι μη εξυπηρετούμενες υποχρεώσεις στις παραπάνω κατηγορίες δανείων ήταν πολύ υψηλές στο παρελθόν, πάνω από 50% του συνόλου.
Ο κ. Καραμούζης εκτίμησε ότι από το δεύτερο εξάμηνο 2021 θα υπάρξει σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα, αλλά με σημαντικά δυσμενέστερα δεδομένα εκκίνησης σε σχέση με το τέλος του 2019. Λόγω της πανδημικής κρίσης, όπως είπε:
• Το δημόσιο χρέος θα επιβαρυνθεί με τουλάχιστον € 5δισ., ξεπερνώντας το 210% του ΑΕΠ στο τέλος του α΄ τριμήνου 2021. Κύρια πηγή επιβάρυνσης τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών ύψους €27δισ. και η δραματική μείωση των δημοσιονομικών εσόδων λόγω της ύφεσης.
• Το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κατά την εκτίμηση του κ. Καραμούζη κοντά στα €30δισ. πριν αρχίσει η ανάκαμψη της οικονομίας.
• Ο ιδιωτικός επιχειρηματικός τομέας θα επιβαρυνθεί με επιπρόσθετες υποχρεώσεις, ύψους κατ’ εκτίμηση €16δισ. στις οποίες συμπεριλαμβάνονται νέα δάνεια €8δις, επιστρεπτέα προκαταβολή € 4-5δις (υπέθεσε 50% διαγραφή επιστρεπτέας προκαταβολής) και €8.3δισ. συνολικά από αναστολή πληρωμής φόρων, ασφαλιστικών εισφορών, τόκων και χρεολυσίων, σύνολο.
Ο κ. Καραμούζης σημείωσε ότι τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών δούλεψαν θετικά, αποτρέποντας κατάρρευση της οικονομίας. «Δεν είναι τυχαίο ότι για το 2020 είχαμε μεγαλύτερο αριθμό έναρξης νέων επιχειρήσεων και μικρότερο αριθμό λουκέτων επιχειρήσεων, σε σύγκριση με το 2019», είπε.
Ο κ. Καραμούζης εκτίμησε ότι το ενεργό και εισπράξιμο ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο υποχρεώσεων ιδιωτών σε τράπεζες/εταιρείες διαχείρισης, εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία είναι σημαντικά μικρότερο των €233.7 δισ. Αναφερόμενος στο ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε Εφορία και Ασφαλιστικά Ταμεία, ο κ. Καραμούζης είπε ότι είναι φουσκωμένες με απαιτήσεις που ουδέποτε θα εισπραχθούν (π.χ. οφειλές από εταιρείες που έχουν κλείσει ή χρεοκοπήσει ή προς χρεοκοπημένες κρατικές επιχειρήσεις). «Είναι θέμα πολιτικής να τολμήσει το Δημόσιο να μελετήσει, και με αξιοποίηση εξειδικευμένων συμβούλων, να διαγράψει τις μη εισπράξιμες απαιτήσεις (το θέμα που πιθανά θα προκύψει είναι το πως αυτή η πρωτοβουλία επιδρά στο δημόσιο χρέος). Επιπλέον, το Δημόσιο οφείλει να κάνει γενναίες ρυθμίσεις και απομειώσεις απαιτήσεων σε περιπτώσεις βιώσιμων σχεδίων εξυγίανσης, οφειλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων, επί τη βάση του νομικού πλαισίου, σε συνεργασία με άλλους πιστωτές επιχειρήσεων και νοικοκυριών, ιδιαίτερα αν οι απαιτήσεις δεν καλύπτονται με εμπράγματες εξασφαλίσεις ουσίας.
Π.χ. στις πάνω από 100 αποφάσεις των δικαστηρίων σε σχέση με την εφαρμογή του νόμου 106 για την εξυγίανση επιχειρήσεων, το Δημόσιο τοποθετήθηκε αρνητικά σχεδόν σε όλες τις ρυθμίσεις, ενώ πρόσφατα δέχεται στο ίδιο νομικό πλαίσιο, μόνο πολύμηνες ρυθμίσεις των οφειλών σε βάθος χρόνου», τόνισε ο κ. Καραμούζης.
Ο Πρόεδρος της Grant Thornton είπε πως η νέα διαδικασία εξυγίανσης και ο νέος πτωχευτικός νόμος υπερχρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων που εγκρίθηκε πρόσφατα, προσφέρει σε οφειλέτες σε δυσκολία ή αδυναμία πληρωμής μια δεύτερη ευκαιρία, δυνατότητα εξωδικαστικού διακανονισμού των υποχρεώσεων ή και την εξυγίανση της επιχείρησης ή του νοικοκυριού, μέσω της νομικής διαδικασίας εξυγίανσης. Επίσης, τράπεζες και ΔΕΚΟ προσφέρουν στους συνεργαζόμενους οφειλέτες με ληξιπρόθεσμες οφειλές τη δυνατότητα ρύθμισης τους.
«Το κρίσιμο είναι να παραδεχτούμε ότι για την οριστική εξυγίανση υπερδανεισμένων νοικοκυριών ή επιχειρήσεων, μια σημαντική προϋπόθεση είναι να γίνονται βιώσιμες ρυθμίσεις και αναδιαρθρώσεις και απομειώσεις οφειλών, αλλά είναι επίσης καθοριστική και η συμμετοχή του οφειλέτη στην προσπάθεια εξυγίανσης των οικονομικών του,
• συνεργαζόμενος με τους πιστωτές,
• με δικούς του τυχόν πόρους,
• με ρευστοποίηση άλλων δικών του περιουσιακών στοιχείων,
• μέσω της συγχώνευσης της εταιρείας του με άλλη υγιέστερη εταιρεία,
με την αποδοχή συμμετοχής στρατηγικού επενδυτή στο κεφάλαιο της εταιρίας.
Καταλήγοντας, ο κ. Καραμούζης επεσήμανε ότι η οριστική αντιμετώπιση της υπερχρέωσης επιχειρήσεων και νοικοκυριών δεν μπορεί να γίνει μόνο με ρυθμίσεις και απομειώσεις υποχρεώσεων. Χρειάζεται να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά τα νέα επενδυτικά κεφαλαία και η διαθέσιμη ρευστότητα σήμερα στην αγορά. Χρειάζεται επίσης και μία μακρά περίοδος υψηλών και διατηρήσιμων ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας «το πώς η χώρα μας μετά την πανδημία θα μπορέσει να οργανώσει μία άνευ προηγουμένου επενδυτική και οικονομική άνοιξη, υψηλών ρυθμών ανάπτυξης (>3%) για την επόμενη δεκαετία». Το τελευταίο είναι απαραίτητα για να γίνει το χρέος βιώσιμο και εξυπηρετήσιμο να δημιουργηθούν με ταχύτητα νέα εισοδήματα, κέρδη, αυξανόμενος τζίρος, ανατίμηση της αξίας των ενυπόθηκων εξασφαλίσεων, εξαγωγές, επενδύσεις, απασχόληση.
