Αλλάζει ο χάρτης για τον παγκόσμιο καταδυτικό τουρισμό, με την προσθήκη δύο μικρών νησιών του Β.Α. Αιγαίου, τους Φούρνους Κορσεών και την ανέγγιχτη από το χρόνο Θύμαινα, τα οποία πρόκειται να αποκτήσουν 3 θαλάσσια πάρκα, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται δύο αρχαιολογικά καταδυτικά πάρκα, με περισσότερα από 60 σημαντικά ναυάγια για τον παγκόσμιο και ελληνικό πολιτισμό και ένα θαλάσσιο πάρκο αναψυχής.
Επιπλέον θα δημιουργηθεί και χερσαίο Μουσείο ευρημάτων στους Φούρνους, όπως μάς εξηγούν οι πρωτεργάτες του Καθιδρύματος «Κορσεαί», που υλοποίησαν τις ενάλιες ανασκαφές και οραματίστηκαν αυτή τη νέα προοπτική.
Ιστορική αναδρομή
Πριν από μια δεκαετία, ξεκίνησε στους Φούρνους Κορσεών μια συστηματική υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα που έφερε στο φως περισσότερα από 60 αρχαία ναυάγια. Πρόκειται για ένα από τα πλουσιότερα σύνολα ναυαγίων στη Μεσόγειο, που αποκαλύπτουν τη σημασία του Αιγαίου ως θαλάσσιου κόμβου εμπορίου και πολιτισμού, όπως εξηγεί εκ μέρους του Καθιδρύματος «Κορσεαί», ένα από τα ιδρυτικά μέλη, ο Μάνος Μύτικας, με καταγωγή από τη Θύμαινα, ένας από τους πρώτους δύτες, που βούτηξαν στο Αρχιπέλαγος του ΒΑ Αιγαίου.
Το αμερικανικό CNN χαρακτήρισε το μικρό νησί του ΒΑ Αιγαίου «παγκόσμια πρωτεύουσα των ναυαγίων» (world capital of sea wrecks), χαρακτηρισμός που αποδόθηκε και στη γειτονική Θύμαινα, ένα μικρό νησάκι με περίπου 70 κατοίκους, το οποίο έχει μείνει ανέγγιχτο στον χρόνο. Τότε δημιουργήθηκε το Καθίδρυμα «Κορσεαί», με την συμμετοχή δυτών και αρχαιολόγων, για την συνέχιση των ερευνών στον ενάλιο πλούτο και σήμερα, 10 χρόνια μετά, φτάνουμε σε ένα κομβικό σταυροδρόμι, όπου με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, ξεκινούν να δημιουργούνται τρία συνολικά καταδυτικά πάρκα στα δύο νησιά. Τα πάρκα θα δώσουν νέα πνοή στην οικονομία των νησιών, ενισχύοντας τον πολιτιστικό και θεματικό τουρισμό, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και προσφέροντας ένα ισχυρό εκπαιδευτικό εργαλείο για τις επόμενες γενιές.
Περισσότερα από 60 σημαντικά ναυάγια στο βυθό
Για τους ανθρώπους του Καθιδρύματος «Κορσεαί» η τελευταία δεκαετία ήταν γεμάτη συγκινήσεις, σκληρή δουλειά και πίστη στο όραμα, να αναδειχθεί ο μοναδικός υποθαλάσσιος πολιτιστικός πλούτος του ΒΑ Αιγαίου. Σε αυτά τα χρόνια το Ίδρυμα εντόπισε, τεκμηρίωσε και αποκάλυψε περισσότερα από 60 ναυάγια. Πρόκειται για πλοία που χρονολογούνται από την αρχαιότητα μέχρι και τους νεότερους χρόνους. Κάθε ναυάγιο αποτελεί ένα μικρό κεφάλαιο της ιστορίας του Αιγαίου, κουβαλώντας μνήμες εμπορίου, πολέμου και καθημερινής ζωής στη θάλασσα.
Όπως εξηγεί εκ μέρους του Ιδρύματος, ο Μάνος Μύτικας, με τη δημιουργία καταδυτικών αρχαιολογικών πάρκων στη χώρα μας, στη Θύμαινα και στους Φούρνους, περνάμε σε μια νέα εποχή, όπου η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς συναντά τη βιώσιμη ανάπτυξη. Τα πάρκα αυτά δεν θα είναι μόνο προορισμοί για ειδικούς ή ερευνητές, αλλά και πόλοι έλξης για επισκέπτες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι θα γνωρίσουν με σεβασμό και ασφάλεια την ιστορία που κρύβει ο ελληνικός βυθός. Έτσι, τα μικρά νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου γίνονται πρωτοπόρα, δημιουργώντας έναν νέο πυλώνα ανάπτυξης που στηρίζεται στον πολιτισμό, τον τουρισμό και την προστασία του περιβάλλοντος.
Πώς θα λειτουργήσουν τα θαλάσσια πάρκα
Τα δύο αρχαιολογικά καταδυτικά πάρκα θα δημιουργηθούν στις θέσεις «Άσπρος Κάβος» Φούρνων (εκεί όπου έχουν βρεθεί τα πιο σημαντικά ναυάγια) και «Βαθύλακας» Θύμαινας. Το τρίτο πάρκο αναψυχής θα δημιουργηθεί στη θέση «Λεμονόπετρες» Θύμαινας και θα είναι ουσιαστικά πάρκο παρατήρησης της θαλάσσιας ζωής.
Τα θαλάσσια πάρκα σχεδιάζονται ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες και τις απαιτήσεις διαφορετικών επιπέδων επισκεπτών, από παιδιά και αρχάριους που θα συμμετέχουν με τη συνοδεία εκπαιδευτών, μέχρι έμπειρους δύτες και ερευνητές που θα έχουν τη δυνατότητα να εξερευνήσουν σε μεγαλύτερα βάθη. Έτσι, τα δύο νησιά θα αποτελέσουν σύντομα έναν μοναδικό προορισμό που συνδυάζει πολιτισμό, θάλασσα και βιώσιμη ανάπτυξη. Αναφορικά τώρα με τη διαδικασία λειτουργίας των θαλάσσιων πάρκων, αυτά θα λειτουργούν με τρόπο που θα συνδυάζει την ασφάλεια, την προστασία των αρχαιοτήτων και την απόλυτη εμπειρία για τον επισκέπτη.
Η πρόσβαση θα γίνεται πάντα με τη συνοδεία πιστοποιημένων εκπαιδευτών, οι οποίοι θα καθοδηγούν τους δύτες σε ειδικά χαραγμένες διαδρομές γύρω από τα ναυάγια. Έτσι, κάθε επισκέπτης θα μπορεί να απολαύσει τη μοναδική αίσθηση του να κολυμπά δίπλα σε αμφορείς και υπολείμματα πλοίων που κουβαλούν αιώνες ιστορίας. Επιπλέον, η προστασία του χώρου θα είναι διαρκής, με υποβρύχιες κάμερες ασφαλείας και παρουσία ειδικού προσωπικού, ώστε οι θησαυροί του βυθού να παραμένουν άθικτοι για τις επόμενες γενιές. Τα πάρκα δεν θα είναι απλώς τόποι κατάδυσης, αλλά ζωντανά μουσεία στη θάλασσα, που θα προσφέρουν μια εμπειρία ανεπανάληπτη στην Ελλάδα και σπάνια παγκοσμίως. Ακόμη και οι νεότεροι φίλοι της θάλασσας θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν, με τη συνοδεία εκπαιδευτών, μέσα από ειδικά προγράμματα που θα τους μυούν στη μαγεία του βυθού. Με αυτόν τον τρόπο τα πάρκα θα γίνουν όχι μόνο πόλος έλξης για δύτες από όλο τον κόσμο, αλλά και ένα ισχυρό εκπαιδευτικό εργαλείο που θα μεταδίδει το σεβασμό για τον πολιτισμό και τη θάλασσα.
Χρηματοδότηση 300.000 ευρώ από το Τ.Α. για το πρώτο θαλάσσιο πάρκο
Ήδη, από το Ταμείο Ανάκαμψης, έχει εγκριθεί χρηματοδότηση ύψους 300.000 ευρώ για το έργο δημιουργίας καταδυτικού πάρκου στην θέση Λεμονόπετρες, στην Θύμαινα. Η χρηματοδότηση αυτή καλύπτει τις απαραίτητες μελέτες, τις εργασίες προετοιμασίας και την εγκατάσταση των υποδομών που θα διασφαλίσουν την ασφαλή πρόσβαση και την προστασία του χώρου, όπως επισημαίνει ο Μάνος Μύτικας. Το πάρκο αυτό είναι και το πρώτο που αναμένεται να λειτουργήσει μέσα στα προσεχή 1-2 χρόνια.
Παράλληλα, για τα δύο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος πάρκα που θα δημιουργηθούν στη Θύμαινα και στους Φούρνους θα απαιτηθεί επιπλέον χρηματοδότηση, προκειμένου να μπορέσουν να υλοποιηθούν πλήρως και να αναδειχθεί το μοναδικό απόθεμα ναυαγίων που κρύβεται στον βυθό τους. Ο σχεδιασμός προβλέπει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο καταδυτικών προορισμών, που θα συνδυάζει την επιστημονική έρευνα, την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.
Ειδικά για τη Θύμαινα, ένα τόσο μικρό και απομονωμένο νησί, η δημιουργία των θαλάσσιων πάρκων ανοίγει μια εντελώς νέα προοπτική. Με το έργο που δρομολογείται, η Θύμαινα τοποθετείται στον παγκόσμιο χάρτη του καταδυτικού τουρισμού. Ο Μάνος Μύτικας νιώθει ιδιαίτερη συγκίνηση που έχει προσθέσει το λιθαράκι του σε αυτήν την πορεία, καθώς πρόκειται για την πατρίδα του.
Χερσαίο Μουσείο στους Φούρνους με ευρήματα των ναυαγίων
Επιπλέον των τριών θαλάσσιων καταδυτικών πάρκων θα δημιουργηθεί στους Φούρνους ένα χερσαίο Μουσείο με ευρήματα από τα ναυάγια της ευρύτερης περιοχής. Το έργο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί για πρώτη φορά θα επιστρέψουν στον τόπο τους αρχαιότητες που από την έναρξη των ανασκαφών και μέχρι σήμερα φυλάσσονται στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Το Μουσείο θα στεγάσει τα πιο σημαντικά ευρήματα της περιοχής, με κεντρικό πυρήνα τα αντικείμενα από το ναυάγιο που ανασκάπτεται αυτή την εποχή και χρονολογείται στην υστεροβυζαντινή περίοδο, με φορτίο από αμφορείς που προέρχονται από τη Μαύρη Θάλασσα. Παράλληλα, θα εκτεθούν και επιλεγμένα δείγματα από άλλα ναυάγια και διαφορετικές εποχές - από τα αρχαϊκά, τα κλασικά και τα ελληνιστικά χρόνια μέχρι τη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο. Έτσι, το Μουσείο θα δίνει στους επισκέπτες μια σφαιρική εικόνα της ναυτικής ιστορίας του Αιγαίου και θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τον πολιτισμό των νησιών μας.
Συνεργασία πολλών φορέων
Όλη αυτή η προσπάθεια βιώσιμης ανάπτυξης των μικρών νησιών του ΒΑ Αιγαίου απαιτεί συνεργασίες. Συγκεκριμένα απαιτείται η σύμπραξη του Υπουργείου Πολιτισμού, του Δήμου Φούρνων Κορσεών, του Καθιδρύματος «Κορσεαί» και της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Η συνεργασία όλων αυτών των φορέων είναι απόλυτη, υπάρχει κοινή βούληση και αποφασιστικότητα ώστε να προχωρήσουν όλα γρήγορα και συντονισμένα. Τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης συνοδεύονται από αυστηρά χρονοδιαγράμματα, κι αυτό μας κάνει ακόμη πιο συνεπείς και μεθοδικούς. Η δυναμική που έχει αναπτυχθεί είναι πολύ ισχυρή και σύντομα θα δούμε χειροπιαστά αποτελέσματα, όπως υπογραμμίζει ο Μάνος Μύτικας.
Πώς προέκυψε το όνομα του Ιδρύματος
Για το τέλος κρατήσαμε την αποκρυπτογράφηση του ονόματος του Καθιδρύματος («Κορσεαί»), που αποτελεί και μέρος της ονομασίας του νησιού (Φούρνοι Κορσεών). Το όνομα Κορσεαί απαντάται ήδη από την αρχαιότητα και ο πρώτος που το ανέφερε ήταν ο Εκαταίος ο Μιλήσιος τον 6ο αιώνα π.Χ. στο έργο του «Περίοδος Γης». Η ονομασία αυτή απαντάται ξανά στον Στράβωνα στα Γεωγραφικά του (1ος αι. π.Χ.–1ος αι. μ.Χ.) και αργότερα στον Αιλιανό (2ος–3ος αι. μ.Χ.), καθώς έχει ριζώσει βαθιά στην ιστορική μνήμη. Για το νησί των Φούρνων, το προσωνύμιο «Κορσεών» επανήλθε στη νεότερη εποχή, όταν το 1992, με την αναγνώριση των Φούρνων ως ανεξάρτητου δήμου, αποφασίστηκε συνειδητά να προστεθεί στο επίσημο όνομα του Δήμου. Η χρήση του ιστορικού ονόματος στο Ίδρυμα «Κορσεαί» δεν είναι λοιπόν μόνο μια τιμή στην αρχαιότητα, αλλά και μια σύνδεση με τη νεότερη ταυτότητα των νησιών, που γεφυρώνει το παρελθόν με το παρόν.
