Ροή
Με όποιον μιλήσεις σε ολόκληρη τη χώρα αυτό το καιρό, σου λέει ότι υποφέρει από τα κουνούπια. Σε πολλές δε από αυτές τις περιοχές έχουν και άπειρες μύγες. Μου έλεγαν, οτι πήγαν σε μια εξοχική ταβέρνα μια παρέα και το πρώτο που τους είπε ο ιδιοκτήτης «να ξέρετε έχει πολλές μύγες, δεν θα παρεξηγηθώ εάν φύγετε». Λογικά όλα αυτά θα πείτε αφού το καλοκαίρι παρατράβηξε.
Κάποιοι άλλοι πάλι, υποφέρουν από επιθέσεις μεγαλύτερων ζωντανών, όπως τα αγριογούρουνα και οι αρκούδες. Τα πρώτα μπαίνουν με τα μικρά τους στα καλαμπόκια που εκεί έχει φαί, νερό, λάσπη και ησυχία και βγαίνουν από εκεί όταν έχουν ολοκληρώσει το έργο τους. 10% ζημιά τουλάχιστον! Οι αρκούδες δείχνουν τελευταία, σημάδια οτι αποθρασύνονται. Πλησιάζουν ολοένα και τακτικότερα και χωρίς αναστολές οικισμούς με λίγους κατοίκους, αφού έχουν τεστάρει οτι δεν κινδυνεύουν. Είναι πολλές οι φωτογραφίες με αρκούδες δίπλα σε αυτοκινητοδρόμους. Τιμούν δε με ενθουσιασμό όπου βρουν το αγαπημένο τους φαγητό, το μέλι, γι'αυτό οι μελισσοκόμοι προσπαθούν να λάβουν τα μέτρα τους, με βασικότερο... να μετακομίσουν σε πιο ήσυχα μέρη.
Αλλού οι λύκοι αποτελούν θανάσιμο κίνδυνο για κοπάδια αιγοπροβάτων, με τους κτηνοτρόφους να είναι αναγκασμένοι να διατηρούν ένα παράλληλο κοπάδι με δυνατά σκυλιά για προστασία.
Η άγρια ζωή επανακάμπτει με ταχύτητα σε ολόκληρη τη χώρα. Οι λόγοι πολλοί: η εγκατάλλειψη της υπαίθρου από ενεργούς καλλιεργητές και κτηνοτρόφους, η χρήση ποιο φιλικών φυτοπροστατευτικών προιόντων, η κάθετη πτώση της οικονομικής αποδοτικότητας ειδικά των εδαφών σε ορεινές και λιγότερο παραγωγικές περιοχές που οδηγεί σε ελαχιστοποίηση αγροτικών εργασιών, η επάρκεια τροφής σε μικρές αποστάσεις από οικισμούς, είναι μερικοί από αυτούς.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος που γίνεται η επαναφορά της άγριας ζωής. Τα ποιο προσαρμοστικά και δυνατά ζώα καθώς και αυτά που βρίσκουν άφθονη τροφή, αυξάνουν γρήγορα τους πληθυσμούς τους, εμποδίζοντας έτσι την όλη αλυσίδα της ζωής να αποκατασταθεί αποτελεσματικά. Απουσιάζουν λοιπόν κρίσιμα κομμάτια, κάποια άλλα ζωντανά, όπως τα κουνούπια που αναφέραμε, κατορθώνουν να αυξήσουν τον αριθμό τους και τελικά να γίνονται ενοχλητικά ή και επικίνδυνα για τους κατοίκους και επαγγελματίες της υπαίθρου.
Για σκεφτείτε την εικόνα να μπείτε σε ένα χωράφι με πανύψηλα καλαμπόκια να δεις εάν είναι καλά ποτισμένο και δίπλα σου να ακούσεις ξαφνικά το απειλητικό γρύλισμα μια μάνας αγριογούρουνο; Η να βγει η γερόντισσα έξω το απογευματάκι να δει τι καιρό κάνει και να έλθει πρόσωπο με πρόσωπο με ένα παιγνιδιάρικο αρκουδάκι που πήδησε τον φράκτη; Η ένας μελισσοκόμος που... εμφανίζεται σαν απειλή για το φαγητό της αρκούδας;
Αυτό το κεφάλαιο, δηλαδή η εμφανής αναστάτωση της κοινωνικής και οικονομικής ζωής σε πολλές περιοχές, είναι το ένα μέρος της σχέσης Ανθρωπος και άγρια ζωή. Το άλλο μέρος είναι η επικράτηση ενός είδους, όπως τα κουνούπια την εποχή αυτή, χωρίς την ύπαρξη σε ικανοποιητικούς αριθμούς των φυσικών του εχθρών, που κατορθώνει να κάνει τη ζωή των ανθρώπων μαρτύριο. Στην περιοχή μου πριν λίγα χρόνια, με την υπόσχεση οτι τα τριφύλια -Μηδική θα αναγνωριστούν σαν βιολογικές καλλιέργειες και θα υπάρξει μια γενναία επιδότηση (80 ευρώ το στρέμμα εαν θυμάμαι καλά) όλοι βάλαμε τριφύλια. Σε δύο χρόνια τα πάντα γύρω μας είχαν όμως γεμίσει ποντίκια, αφού είναι γνωστό οτι στα τρωκτικά αρέσει πολύ η ρίζα του τριφυλιού. Αποθήκες, τσουβάλια, εργαλεία, σπέπαστρα όλα καταστραμμένα από τα ποντίκια. Σιγά σιγά άρχισαν να μαζεύονται θηρευτές, γλάροι, αετοί και αλεπούδες. Μικρό το όφελος, διότι ο πληθυσμός των τρωκτικών ήταν ήδη πολύ μεγάλος. Τότε κι εμείς προχωρήσαμε στην απενοημένη πράξη να ρίξουμε δολωματικό σιτάρι (δηλαδή σιτάρι με φάρμακο) στις τρύπες των ποντικιών, με αποτέλεσμα περάσει μέρος του δηλητηρίου στους θηρευτές και να βλέπεις περήφανα γεράκια να πετούν χαμηλά σαν μεθυσμένα. Στη γειτονική Κωπαίδα, τα ποντίκια κατέστρεψαν φέτος σημαντικό μέρος καλλιεργειών, για τις οποίες έγινε επανασπορά. Κάποτε σε μια έκθεση τροφίμων, σε συζήτηση με μια γυναίκα παραγωγό οσπρίων, ήλθε η κουβέντα «πόσα όσπρια εμπορεύεστε». Και απάντησε έτσι ξερά «δεν ξέρω». Το θεώρησα λογικό να μη θέλει να απαντήσει σε ένα άγνωστο που κάνει μια αφελή ερώτηση. Αλλά φευ άλλο εννοούσε η γυναίκα: «εξαρτάται πόσα θα μου αφήσουν τα ζωντανά του διπλανού δάσους!!!»
Κοινώς λεγόμενα μύλος ή ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Αυτό όμως δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι άναρχα και χωρίς κάποιας μορφής επιστημονικής αντιμετώπισης ή τουλάχιστον κατεύθυνσης. Πολλοί λένε να βγει ο Δήμος να ψεκάσει για τα κουνούπια, λες και ξέρουν καλά οτι ο ψεκασμός αυτός θα ξεκάνει μόνο τα ενοχλητικά αυτά έντομα και όχι άλλα ωφέλημα της αλυσίδας της ζωής. Οι ζημιές είναι σημαντικές, ενώ σε πολλές περιπτώσεις απόλυτα καθοριστικές για τη συνέχιση της γεωργικής ή κτηνοτροφικής δραστηριότητας. Η ύπαρξη αποζημιώσεων είναι ένα σημείο αρκετά δύσκολο και «πονηρό».
Τώρα που έχουν ξεκινήσει οι συζήτησεις για την αναμόρφωση του ΕΛΓΑ αλλά και της «επαναλειτουργίας των Δασών», ας προστεθεί μια ακόμη συζήτηση, αυτή της σχέσης άγριας ζωής με την παραγωγική δραστηριότητα αλλά και την ίδια την κοινωνική ζωή σε χωριά και όχι μόνο. Αφού όλοι έχουμε δει φωτογραφίες από αγριογούρουνα στον Αγιο Στέφανος στην Αττική ή στο Χωρτιάτη στη Θεσ/νικη.
Αρα το θέμα μας αφορά όλους. Κάποιο Υπουργείο ας βρει λίγο χρόνο να το ξεκινήσει τώρα που ακόμη είναι σε αντιμετωπίσιμο βαθμό. Σε λίγο θα ξεφύγει κι αυτό, όπως τόσα άλλα...
