Ροή
Καθώς η βελγική αστυνομία εξαπέλυσε ένα δεύτερο κύμα ερευνών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μια έκπληκτη ελίτ των Βρυξελλών άρχισε να αντιμετωπίζει ένα άβολο ερώτημα στο επίκεντρο της έρευνας για δωροδοκία από το Κατάρ: Πόσο βαθιά πάει η σήψη;
Μέχρι στιγμής, οι έρευνες της αστυνομίας, που ξεκίνησε ο Βέλγος εισαγγελέας Michel Claise, έχουν οδηγήσει τέσσερις ανθρώπους στη φυλακή, συμπεριλαμβανομένης της αντιπροέδρου του κοινοβουλίου Εύας Καϊλή, με κατηγορίες για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.
Αφού ξεπεράστηκε το αρχικό σοκ αυτών των συλλήψεων, αρκετοί αξιωματούχοι του ευρωκοινοβουλίου ανέφεραν στο POLITICO ότι πίστευαν ότι οι κατηγορίες θα περιοριζόταν σε «λίγα άτομα», που είχαν παραστρατήσει φερόμενοι ότι είχαν δεχθεί εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε μετρητά από συμφέροντα που σχετίζονται με το Κατάρ.
Αλλά αυτή η θεωρία είχε αρχίσει να καταρρίπτεται από το βράδυ της Δευτέρας, καθώς η βελγική αστυνομία πραγματοποίησε μια άλλη σειρά επιδρομών στα γραφεία του Κοινοβουλίου, τη στιγμή που οι βουλευτές συγκεντρώνονταν στο Στρασβούργο, έναν από τους δύο χώρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για την πρώτη τους συνάντηση μετά την είδηση των συλλήψεων την Παρασκευή.
Με 19 κατοικίες και γραφεία να ερευνώνται - εκτός από το ευρωκοινοβούλιο - έξι άτομα συνελήφθησαν και ανακτήθηκαν ποσά σχεδόν 1 εκατομμυρίου ευρώ, ορισμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ ανέφεραν ότι πίστευαν ότι θα μπουν περισσότερα ονόματα στο «κάδρο» - και ότι το σκάνδαλο δωροδοκίας του Κατάρ ήταν σύμπτωμα ενός πολύ βαθύτερου και πιο διαδεδομένου προβλήματος με τη διαφθορά όχι μόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Στο ευρωκοινοβούλιο, η χαλαρή επίβλεψη των οικονομικών δραστηριοτήτων των μελών του και το γεγονός ότι τα τρίτα κράτη ήταν σε θέση να επικοινωνήσουν μαζί τους χωρίς ποτέ να καταγράψουν τις συναντήσεις σε δημόσιο μητρώο, ισοδυναμεί με συνταγή διαφθοράς, υποστήριξαν οι επικριτές αυτών των πρακτικών.
Πέρα από το ευρωκοινοβούλιο, οι φωνές που ζητούν διαφάνεια υπέδειξαν την «περιστρεφόμενη πόρτα» ανώτερων αξιωματούχων που μετά από μια θητεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή το Συμβούλιο, αναλαμβάνουν δράση για να εξυπηρετήσουν ιδιωτικά συμφέροντα, ως απόδειξη ότι απαιτείται σκληρότερη εποπτεία των θεσμών. Άλλοι επικαλέστηκαν την κληρονομιά της Επιτροπής Ζακ Σαντέρ - η οποία παραιτήθηκε μαζικά το 1998- ως απόδειξη ότι κανένα θεσμικό όργανο της ΕΕ δεν είναι απρόσβλητο από παράνομες επιρροές.
«Τα δικαστήρια θα καθορίσουν ποιος είναι ένοχος, αλλά το σίγουρο είναι ότι δεν είναι μόνο το Κατάρ και δεν είναι μόνο τα άτομα που έχουν κατονομαστεί που εμπλέκονται» σε επιχειρήσεις ξένης επιρροής, αναφέρει ο Ραφαέλ Γκλουκσμάν, ένας Γάλλος βουλευτής της ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, ο οποίος είναι επικεφαλής μιας επιτροπής κατά της ξένης παρέμβασης στη ευρωβουλή.
Ο Michiel van Hulten, πρώην βουλευτής που τώρα ηγείται του γραφείου της Διεθνούς Διαφάνειας στην ΕΕ, είπε ότι ενώ οι κραυγαλέες περιπτώσεις διαφθοράς που αφορούσαν σακούλες με μετρητά ήταν σπάνιες, «είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν ονόματα σε αυτό το σκάνδαλο που δεν έχουμε ακούσει ακόμη. Υπάρχει αδικαιολόγητη επιρροή σε μια κλίμακα που δεν έχουμε δει μέχρι στιγμής. Δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει τσάντες μετρητών. Μπορεί να περιλαμβάνει ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς που πληρώνονται από ξένους οργανισμούς - και υπό αυτή την έννοια υπάρχει ένα πιο διαδεδομένο πρόβλημα».
Πρόσθεσε στο πρόβλημα το γεγονός ότι το Κοινοβούλιο δεν διαθέτει ενσωματωμένα μέτρα προστασίας για εσωτερικούς καταγγέλλοντες, παρά το γεγονός ότι ψήφισε υπέρ τέτοιων μέτρων προστασίας για τους πολίτες της ΕΕ. Το 1998, ήταν ένας πληροφοριοδότης που κατήγγειλε την κακοδιαχείριση στην Επιτροπή Σαντέρ, η οποία προκάλεσε τη μαζική παραίτηση της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ.
Ο Γκλουκσμάν ζήτησε επίσης «εξαιρετικά βαθιές μεταρρυθμίσεις», σε ένα σύστημα που επιτρέπει στους ευρωβουλευτές να κατέχουν περισσότερες από μία θέσεις εργασίας, αφήνει την επίβλεψη των προσωπικών τους οικονομικών σε μια αυτορυθμιζόμενη επιτροπή στελεχωμένη από ευρωβουλευτές και παρέχει σε κρατικούς φορείς πρόσβαση στους ευρωβουλευτές χωρίς να χρειάζεται να καταγραφούν αυτές οι συναντήσεις και να δημοσιοποιούνται.
«Αν το ευρωκοινοβούλιο θέλει να ξεφύγει από αυτό, θα πρέπει να χτυπήσουμε σκληρά και να αναλάβουμε εξαιρετικά βαθιές μεταρρυθμίσεις», πρόσθεσε ο Γκλουκσμάν, ο οποίος προηγουμένως ανέφερε τη Ρωσία, τη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν ως χώρες που προσπάθησαν να επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις στο Κοινοβούλιο.
Για να ξεκινήσει η αντιμετώπιση του προβλήματος, ο Γκλουκσμάν ζήτησε να συσταθεί μια ad hoc ερευνητική επιτροπή στο ευρωκοινοβούλιο, ενώ άλλοι αριστεροί και βουλευτές των Πρασίνων έχουν ζητήσει μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένου του διορισμού ενός αντιπροέδρου κατά της διαφθοράς σε αντικατάσταση της Καϊλή, η οποία αποβλήθηκε από την ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών τη Δευτέρα, και τη σύσταση επιτροπής δεοντολογίας που θα επιβλέπει όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Το ποτήρι μισογεμάτο
Άλλοι, ωστόσο, ήταν λιγότερο πεπεισμένοι ότι η έρευνα για τη διαφθορά θα έβγαζε νέα ονόματα ή ότι τα γεγονότα που αποκαλύφθηκαν την περασμένη Παρασκευή σκιαγραφούσαν ένα ευρύτερο πρόβλημα στην ΕΕ. Ερωτηθείς για την έκταση του σκανδάλου δωροδοκίας, ένας ανώτερος αξιωματούχος του Κοινοβουλίου που ζήτησε να μην κατονομαστεί ανέφερε: «Όσο σοβαρό κι αν είναι αυτό, είναι θέμα ατόμων, μερικών ανθρώπων που πήραν πολύ κακές αποφάσεις. Η έρευνα και οι συλλήψεις δείχνουν ότι τα συστήματα και οι διαδικασίες μας λειτούργησαν».
Η Βαλερί Χάγιερ, Γαλλίδα βουλευτής της κεντρώας ομάδας Renew, μίλησε στον ίδιο τόνο, λέγοντας ότι ενώ ανησυχούσε βαθιά για έναν «κίνδυνο για τη δημοκρατία μας» που συνδέεται με ξένες παρεμβάσεις, δεν πίστευε ότι το σκάνδαλο υποδείκνυε «γενικευμένη διαφθορά». στην ΕΕ. «Δυστυχώς, υπάρχουν "κακά μήλα"», είπε.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία δέχεται πυρά για τον χειρισμό των συμφωνιών απόκτησης εμβολίων για τον COVID-19 με την Pfizer, αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τις σχέσεις του αντιπροέδρου της Κομισιόν Μαργαρίτη Σχινά με το Κατάρ σε συνέντευξη Τύπου, προκαλώντας οργή στο δημοσιογραφικό σώμα των Βρυξελλών.
Ο Έλληνας επίτροπος εκπροσώπησε την ΕΕ στην τελετή έναρξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου τον περασμένο μήνα και έχει επικριθεί από τους ευρωβουλευτές για τα tweets του τους τελευταίους μήνες, εκφράζοντας επαίνους για τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις του Κατάρ (σ.σ. Ο επικεφαλής Εκπροσώπου Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Έρικ Μαμέρ ξεκαθάρισε ότι ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς δεν βρίσκεται υπό έρευνα)
Ερωτηθείσα για την απάντηση της Κομισιόν στο σκάνδαλο διαφθοράς του Κατάρ που κατακλύζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ειδικότερα τη στάση του Σχoινά, η φον ντερ Λάιεν έμεινε σιωπηλή για τον Έλληνα Επίτροπο.
Ωστόσο, η πρόεδρος της Κομισιόν φάνηκε να υποστηρίζει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας, που θα μπορούσε να διερευνήσει τις παρανομίες σε όλα τα όργανα της ΕΕ.
«Αυτοί οι κανόνες (για lobbying από τρίτες χώρες) είναι οι ίδιοι και στα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ», είπε ο ανώτερος αξιωματούχος του κοινοβουλίου, αναφερόμενος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Αυτή η διχοτόμηση σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της διαφθοράς, δείχνει πώς ακόμη και μπροστά σε αυτό που φαίνεται να αποτελεί κραυγαλέο παράδειγμα διαφθοράς, μέλη του συστήματος των Βρυξελλών - αποτελούμενο από χιλιάδες καλά αμειβόμενους γραφειοκράτες και εκλεγμένους αξιωματούχους, πολλοί από τους οποίους απολαμβάνουν νομική ασυλία ως μέρος της δουλειάς τους - επιδιώκει να θωρακιστεί έναντι του ελέγχου που θα μπορούσε να απειλήσει τα έσοδα τους ή να εκτροχιάσει τη σταδιοδρομία τους.
Επιμέλεια Τέρρυ Μαυρίδης
