Ροή
Κατά την πάγια κινεζική τακτική, η κίνηση έγινε χωρίς πολλές «τυμπανοκρουσίες»... Το εντελώς αντίθετο μάλιστα. Η διαρροή περί σύναψης συμφωνίας στον τομέα της ασφάλειας με τα Nησιά του Σολομώντα, είδε το φως της δημοσιότητας αφού η συμφωνία με το νησιωτικό έθνος του Ειρηνικού είχε υπογραφεί. Το ενδιαφέρον στην υπόθεση, είναι ότι η συμφωνία έγινε γνωστή μόλις λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση από πλευράς της Ουάσινγκτον για αποστολή Αμερικανών αξιωματούχων στα νησιά για συνομιλίες. Ο λόγος της διπλωματικής προσέγγισης από πλευράς των ΗΠΑ, δεν ήταν άλλος από τις αυξανόμενες ανησυχίες ότι η Κίνα θα μπορούσε να εδραιώσει στρατιωτική παρουσία στην περιοχή, σε μια περίοδο που εντάσεις στην περιοχή του Ειρηνικού βρίσκονται σε άνοδο- κυρίως λόγω του κινεζικού αναθεωρητισμού, τόσο για την Ταϊβάν και όχι μόνο.
Το υπόβαθρο
Το νησιωτικό έθνος των 700.000 κατοίκων στα τέλη του προηγούμενου έτους γνώρισε μεγάλη πολιτική αναταραχή, που συνοδεύτηκε από εκτεταμένες ταραχές μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών. Ο φιλοκινέζος πρωθυπουργός της χώρας, Μανασέχ Σογκαβάρε, υπέδειξε ως ενορχηστρωτές των αναταραχών «Ταϊβανούς πράκτορες», οι οποίοι αποσκοπούσαν στην ανατροπή του. Ο Σογκαβάρε τότε, ανακοίνωσε ότι θα προσέφευγε στη Βουλή για να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης- κάτι που συνέβη.
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Μάθιου Γουέιλ, από την πλευρά του κατηγόρησε τον Σογκαβάρε ότι τελεί «στην υπηρεσία μιας ξένης δύναμης». Πιο συγκεκριμένα τον κατηγόρησε ότι λάμβανε κινεζικά χρήματα με τα οποία ενίσχυε την πολιτική του δύναμη πριν την κρίσιμη ψηφοφορία.
Κατά τη διάρκεια των ταραχών 200 αστυνομικοί και στρατιώτες από τις Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, νησιά Φίτζι και Παπούα Νέα Γουινέα, ήταν σε κατάσταση ετοιμότητας για να μεταβούν στα νησιά του Σολομώντα.
Η Ταϊβάν από την πλευρά της αρνήθηκε την οποιαδήποτε ανάμιξη στα εσωτερικά των νησιών του Σολομώντα. Η κινεζική πρεσβεία στην πρώτευσα Χονιάρα, με ανακοίνωση της τόνισε ότι οι προσπάθειες που θέλουν να πλήξουν τις διμερείς σχέσεις είναι καταδικασμένες να αποτύχουν, προσθέτοντας ότι οι δεσμοί των δύο χωρών θα ξεπεράσουν τα εμπόδια.
Μικρή «λεπτομέρεια»: Τα νησιά του Σολομώντα το 2019 σταμάτησαν να αναγνωρίζουν την κρατική υπόσταση της Ταϊβάν, αναγνωρίζοντας αντ' αυτής την Κίνα. Το 2019 ο Σογκαβάρε αναλάμβανε εκ νέου την πρωθυπουργία- την οποία είχε απολέσει τρεις φορές στο παρελθόν από προτάσεις δυσπιστίας στη Βουλή.
Τι συμφωνήθηκε
Από αυτά που έγιναν γνωστά, η Κίνα αναλαμβάνει τον ρόλο της αστυνόμευσης των νησιών. Ένοπλοι Κινέζοι αστυνομικοί θα επιτηρούν το αδιασάλευτο της δημόσιας τάξης και σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Σογκαβάρε, σε καμία περίπτωση δεν θα δοθεί άδεια στην Κίνα να δημιουργήσει στρατιωτική βάση στα νησιά.
Βέβαια οι διαβεβαιώσεις του σε καμία περίπτωση δεν μπόρεσαν να καθησυχάσουν την πλευρά των ΗΠΑ. «Το εύρος των συμφωνιών αφήνει ορθάνοιχτη τη πόρτα για την ανάπτυξη κινεζικών στρατιωτικών δυνάμεων στα Νησιά του Σολομώντα», ανέφερε σε ανακοίνωση του το αμερικανικό ΥΠΕΞ. «Η υπογραφή της συμφωνίας θα μπορούσε να λειτουργήσει περαιτέρω αποσταθεροποιητικά για το εσωτερικό της χώρας και δημιουργεί ένα ανησυχητικό προηγούμενο για την ευρύτερη περιοχή του Ειρηνικού», συνέχιζε η ανακοίνωση.
Πάντως οι αμερικανικές ανησυχίες είναι εύλογες. Και αυτό διότι στα Νησιά του Σολομώντα κυριαρχεί μια γενικευμένη συσκότιση όσον αφορά τη συμφωνία και τις λεπτομέρειες της. Εκτός του ότι το κείμενο δεν δόθηκε στη δημοσιότητα- οι μόνες πληροφορίες προέρχονται από ένα προσχέδιο που διέρρευσε στο διαδίκτυο- τα κυβερνητικά στελέχη κρατούν σε απόσταση τα ΜΜΕ και τα χείλη μένουν ερμητικά κλειστά. Χαρακτηριστικό της μυστικοπάθειας που επικρατεί (και εντείνει τους προβληματισμούς σε ΗΠΑ, Αυστραλία) είναι η περιγραφή της κατάστασης από την ανταποκρίτρια του Guardian. Όπως ανέφερε η Ντόροθι Γουίκμαν, «στα 35 χρόνια που κάνω ρεπορτάζ στα Νησιά του Σολομώντα, ποτέ δεν έχω δει τέτοια μυστικότητα, όση αυτή που επικρατεί τους τελευταίους μήνες».
Ανησυχία στην Αυστραλία
Όπως ήταν αναμενόμενο και η Καμπέρα δεν είδε με καλό μάτι την άφιξη των Κινέζων στην «πίσω αυλή της». Η Χονιάρα προσπάθησε να καθησυχάσει την Αυστραλία, ανακοινώνοντας ότι όταν θα αφιχθούν στα νησιά οι Κινέζοι αστυνομικοί, αυτοί θα τελούν υπό τις εντολές των τοπικών αρχών. Παράλληλα, τα Νησιά του Σολομώντα διαβεβαίωσαν ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν τακτικές αλά Χονγκ Κονγκ, όπου η κινεζική αστυνομία χρησιμοποίησε υπέρμετρη βία κατά των διαδηλωτών.
Το νησιωτικό έθνος, επίσης, τόνισε ότι η συμφωνία με το Πεκίνο δεν διαφέρει σε τίποτα από την αντίστοιχη με την Αυστραλία. Υπενθύμισε μάλιστα, ότι κατά τις ταραχές του Νοεμβρίου του 2021, ζητήθηκε η αποστολή 70 αστυνομικών από την Καμπέρα, για την αποκατάσταση της τάξης. Βέβαια, ο Σογκαβάρε κατηγόρησε τη συνθήκη με την Αυστραλία ως «ανεπαρκή», καθώς δεν μπόρεσε να αποτρέψει την εξάπλωση των ταραχών.
Πάντως η συμφωνία ανάμεσα σε Χονιάρα και Πεκίνο έχει σημάνει συναγερμό στην Αυστραλία, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι η Κίνα ετοιμάζεται να κάνει και άλλες ανάλογες κινήσεις με άλλα μικρά νησιωτικά έθνη του Ειρηνικού.
Οι σχέσεις Αυστραλίας- Νησιών του Σολομώντα δεν βρίσκονται και στα καλύτερα επίπεδα. Σύμφωνα με τον Σογκαβάρε, η ευθύνη βαραίνει τους Αυστραλούς καθώς δεν ενημέρωσαν τη χώρα του για την συμμετοχή στην αμυντική συνθήκη AUKUS- η οποία υπεγράφη μεταξύ ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας και καλύπτει την περιοχή Ινδικού- Ειρηνικού.
Πάντως αν οι χειρότεροι φόβοι της Αυστραλίας γίνουν πραγματικότητα, αυτό σημαίνει ότι σε απόσταση λιγότερη από 2.000 χιλιόμετρα από τις βορειοανατολικές ακτές της μπορεί να εγκαθιδρυθεί κινεζική στρατιωτική παρουσία. Και πιο συγκεκριμένα υπό τη μορφή μιας ναυτικής βάσης. Μάλιστα αυστραλιανά ΜΜΕ ανέφεραν ότι οι Κινέζοι εξετάζουν τη δημιουργία της στην επαρχία Ιζαμπέλ των νησιών, με την παραχώρηση της έκτασης που θα δημιουργηθεί η βάση να έχει ορίζοντα 75 ετών. Αν τελικά το σχέδιο του Πεκίνου προχωρήσει, τότε, όπως ανέφερε ο Τζέημς Μπάτλεϊ, πρώην ύπατος αρμοστής της Αυστραλίας στα Νησιά του Σολομώντα. «για την Αυστραλία, είναι δυνητικά ένας στρατηγικός εφιάλτης, αλλά είναι εξίσου… ανησυχητικό και για άλλα νησιά του Ειρηνικού για τον ίδιο λόγο».
