Ο κορονοϊός του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS-CoV), προκαλεί το σύνδρομο MERS, γνωστό και με την ονομασία «η γρίπη της καμήλας» και αναμένεται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στην προετοιμασία της ανθρωπότητας για το ενδεχόμενο μιας νέας πανδημίας. ‘Ένα απομονωμένο στέλεχος του ιού MERS-Cov, -που συγκαταλέγεται μεταξύ των 3 πιο ισχυρών κορονοϊών με τη μεγαλύτερη πιθανότητα να προκαλέσουν μια νέα πανδημία-προστέθηκε πρόσφατα στο BioHub System του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Πίσω από αυτήν την σοφιστικέ βιολογική ορολογία (BioHub System), βρίσκεται ένας «μηχανισμός» που επιτρέπει στα κράτη μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να μοιράζονται εθελοντικά βιολογικά υλικά με επιδημιολογικό ή πανδημικό δυναμικό. Ο κύριος σκοπός του είναι να προωθήσει την ταχεία ανταλλαγή υλικών, να διευκολύνει την πρόσβαση σε παθογόνα και σχετικές πληροφορίες και να διασφαλίσει την δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση στα οφέλη από την έρευνα.
Η δημιουργία του BioHub System υπήρξε προσωπική πρωτοβουλία του Γενικού Διευθυντή του ΠΟΥ, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, που ξεκίνησε μέσα στην πανδημία της Covid 19, υποστηρίζοντας τον χαρακτηρισμό και την έρευνα νέων και αναδυόμενων παθογόνων, την ιολογική επιτήρηση, την αξιολόγηση του κινδύνου και την ανάπτυξη ιατρικών «αντίμετρων» όπως διαγνωστικά τεστ, εμβόλια και νέες θεραπείες. Όλα αυτά τα «όπλα» αναπτύσσονται ταχύτερα όταν η επιστημονική γνώση διαχέεται και ανταλλάσσεται.
Οξύ αναπνευστικό σύνδρομο με θνησιμότητα έως 37%
Ο ιός MERS-CoV προκαλεί ζωονόσο που μπορεί να μεταδοθεί από την αραβική καμήλα στον άνθρωπο. Η μόλυνση με τον συγκεκριμένο ιό μπορεί να οδηγήσει σε οξύ αναπνευστικό σύνδρομο και θάνατο, με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, που αγγίζουν το 37%. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν αδειοδοτημένα εμβόλια ή θεραπείες για το αναπνευστικό σύνδρομο MERS.
Από την ταυτοποίησή του, οι επιδημικές εξάρσεις που οφείλονται στον ιό MERS-CoV είναι σποραδικές. Κατά συνέπεια αποτελούσε έως πρόσφατα πρόκληση, η απόκτηση ενός απομονωμένου στελέχους του ιού (γνωστό και ως «απομόνωμα του ιού»), ώστε να ενσωματωθεί στο BioHub System του ΠΟΥ, προκειμένου να γίνουν γνωστές οι βιολογικές πληροφορίες και σε άλλους ερευνητές, όπως επισημαίνει η Dr. Maria Van Kerkhove, Διευθύντρια του Τμήματος Διαχείρισης Επιδημιών και Πανδημιών του ΠΟΥ. Μέσω της διαφάνειας και της ανταλλαγής πληροφοριών, το BioHub υποστηρίζει την επιστημονική έρευνα που βοηθά τον κόσμο να προετοιμαστεί για επόμενες επιδημίες, ακόμα και πανδημίες.
Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας αναφορικά με το σύνδρομο MERS είχε στηριχθεί έως τώρα σε απομονωμένα στελέχη του ιού από τον κλάδο Α, που οι επιστήμονες εκτιμούν ότι εξαλείφθηκε το 2015. Το νέο απομονωμένο στέλεχος που προέρχεται από αραβική καμήλα ανήκει στον κλάδο C (κλάδος =οικογένεια) , ο οποίος παρουσιάζει μεγάλη διασπορά στις αφρικανικές καμήλες.
Το BioHub System του ΠΟΥ διασφαλίζει την ταχύτητα ανταλλαγή των πληροφοριών, διατηρώντας την βιο-ασφάλεια και υποστηρίζοντας την έρευνα και την ισότιμη πρόσβαση στα δεδομένα. Σήμερα διαθέτει 76 ερευνητικά εργαστήρια σε 30 χώρες και έχει ήδη διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο σε έκτακτες καταστάσεις Δημόσιας Υγείας, όπως ήταν για παράδειγμα η διάδοση της πληροφορίας για την γενετική αλληλουχία των μεταλλάξεων του ιού SARS-CoV-2 κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού. Επιπλέον, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αύξηση της πρόσβασης σε διαγνωστικά τεστ και εμβόλια κατά την επιδημική έξαρση της ευλογιάς των πιθήκων (νόσος mpox) στο διάστημα 2023 -2024.
33 μεταλλάξεις του ιού SARS-Cov-2 στη βάση δεδομένων
Εκτός του ότι δημιουργεί ένα καθοριστικό πλαίσιο στην έρευνα, το BioHub System αποτελεί επίσης μια γέφυρα επιστημονικής συνεργασίας μεταξύ εταίρων. Σήμερα, η συλλογή δεδομένων του BioHub περιλαμβάνει 33 μεταλλάξεις του ιού SARS-CoV-2, που προκάλεσε την πανδημία της COVID-19, στελέχη του ιού της ευλογιάς των πιθήκων (mpox) από τους κλάδους Ia, Ib, IIb, τον ιό Oropouche (Οροπούς) και τώρα τον ιό MERS-CoV. Τα κεντρικά κτίρια του BioHub System εδράζονται στο Εργαστήριο Spiez της Ελβετίας, εκεί όπου αποθηκεύονται και χαρακτηρίζονται τα βιολογικά υλικά. Ο επόμενος στόχος του ΠΟΥ είναι να διευρύνει το δίκτυο, δημιουργώντας μια εγκατάσταση BioHub σε κάθε περιφέρεια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, προκειμένου όλες οι περιφέρειες να έχουν ισότιμη πρόσβαση στα δεδομένα της έρευνας και συνεπώς να αποκτήσουν ίσες δυνατότητες, για να ανταποκριθούν σε μελλοντικές υγειονομικές απειλές. Άλλωστε αυτό υπήρξε ένα από τα πιο ισχυρά διδάγματα της πανδημίας, πως αν υπάρχουν ανισότητες στην προετοιμασία και την δυνατότητα απόκρισης, είμαστε όλοι ευάλωτοι, καθώς ζούμε σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. Στον αντίποδα, αν καταφέρουμε να προετοιμαστούμε ισότιμα, τότε είμαστε όλοι μας θωρακισμένοι.
