Η πολλαπλή σκλήρυνση (ΠΣ) ή αλλιώς σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια χρόνια αυτοάνοση πάθηση που προκαλεί φλεγμονή και στη συνέχεια εκφύλιση στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ), καταστρέφοντας την μυελίνη που περιβάλλει και προστατεύει τα νευρικά κύτταρα.
Περίπου 2.500.000 άτομα νοσούν παγκοσμίως και οι πάσχοντες στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 12000-14000. Δεν αποτελεί μεταδοτική ούτε κληρονομική νόσο. Το ακριβές αίτιό της παραμένει ακόμη άγνωστο, με συνέπεια οι υπάρχουσες θεραπείες να είναι συμπτωματικές.
Προσβάλλει συνήθως νεαρούς ενήλικες, 20-40 ετών, με τις γυναίκες να την εμφανίζουν σε ποσοστό 2,5-3 φορές συχνότερα από τους άντρες. Ανάλογα με τις απομυελινωτικές βλάβες προκύπτουν πολυποίκιλα συμπτώματα στον ασθενή. Η έγκαιρη διάγνωση και η τακτική παρακολούθηση από νευρολόγο βοηθούν στην διαχείριση της νόσου και την διατήρηση μιας καλής ποιότητας ζωής για τον ασθενή.
Τα συμπτώματα
Προβλήματα όρασης: Είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα της ΠΣ. Η φλεγμονή επηρεάζει το οπτικό νεύρο και διαταράσσει την κεντρική όραση. Αυτό μπορεί να προκαλέσει διπλωπία, θολή όραση ή απώλειά της.
Τα προβλήματα αυτά συχνά είναι δυσδιάκριτα καθώς η έκπτωση της όρασης είναι αργή. Την απώλεια της όρασης μπορεί να συνοδεύει και πόνος κατά την κίνηση του οφθαλμού προς τα πάνω ή προς τη μία πλευρά.
Μυρμήγκιασμα και μούδιασμα: Η ΠΣ επηρεάζει τα νεύρα στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό (κέντρο μηνυμάτων του σώματος), με αποτέλεσμα συχνά να στέλνει αντιφατικά μηνύματα σ το σώμα. Μερικές φορές, δεν υπάρχει καν αποστολή σημάτων, οδηγώντας σε μούδιασμα.
Το μυρμήγκιασμα και το μούδιασμα είναι από τα πιο κοινά προειδοποιητικά σημάδια της διαταραχής. Τα σημεία στα οποία συνήθως εμφανίζονται είναι το πρόσωπο, τα χέρια, τα πόδια και τα δάχτυλα.
Πόνος και σπασμοί: Ο χρόνιος πόνος και οι ακούσιοι μυϊκοί σπασμοί είναι επίσης κοινά συμπτώματα. Σύμφωνα με την Εθνική Εταιρία Πολλαπλής Σκλήρυνσης των ΗΠΑ, μελέτη έχει δείξει ότι τα μισά από τα άτομα με ΠΣ είχαν χρόνιο πόνο.
Η μυϊκή δυσκαμψία ή σπασμοί (σπαστικότητα) είναι επίσης κοινά συμπτώματα. Οι ασθενείς ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δυσκαμψία των μυών ή των αρθρώσεων καθώς και ανεξέλεγκτες, επώδυνες σπασμωδικές κινήσεις των άκρων. Τα πόδια πλήττονται περισσότερο συχνά, αλλά πόνος στην πλάτη (σα να την διαπερνάει ηλεκτρικό ρεύμα) είναι επίσης κοινός.
Κόπωση και αδυναμία: Η ανεξήγητη κόπωση και αδυναμία επηρεάζει περίπου το 80 % των ανθρώπων στα πρώτα στάδια της νόσου.
Η χρόνια κόπωση συμβαίνει όταν τα νεύρα στη σπονδυλική στήλη καταστρέφονται. Συνήθως, εμφανίζεται ξαφνικά και διαρκεί για εβδομάδες πριν βελτιωθεί. Η αδυναμία αρχικά είναι πιο αισθητή στα πόδια.
Προβλήματα ισορροπίας & ζάλη: Η ζάλη και τα προβλήματα με το συντονισμό και την ισορροπία μπορεί να μειώσουν την κινητικότητα κάποιων ατόμων με ΠΣ. Οι άνθρωποι που πάσχουν από τη διαταραχή συχνά αισθάνονται ζάλη, ή σαν να “γυρίζει” ο κόσμος γύρω τους (ίλιγγος). Αυτό το σύμπτωμα παρουσιάζεται συχνά όταν το άτομο είναι όρθιο.
Δυσλειτουργία ουροδόχου κύστης, εντέρου και σεξουαλική δυσλειτουργία: Η δυσλειτουργική κύστη είναι άλλο ένα σύμπτωμα που εμφανίζεται σε έως και το 80% των ατόμων ΠΣ. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την συχνοουρία, την ισχυρή επιτακτική ανάγκη για ούρηση, ή την αδυναμία να συγκρατήσει ο ασθενής τα ούρα του. Λιγότερο συχνά, οι ασθενείς παρουσιάζουν δυσκοιλιότητα, διάρροια, ή απώλεια του ελέγχου του εντέρου. Η σεξουαλική διέγερση μπορεί, επίσης, να είναι ένα πρόβλημα γι’ αυτά τα άτομα, καθώς ξεκινάει από το κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο και προσβάλλεται άμεσα από την ασθένεια.
Γνωστικά προβλήματα: Περίπου τα μισά από τα άτομα με ΠΣ θα αναπτύξουν κάποιου είδους προβλήματα με τη γνωστική τους λειτουργία. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Προβλήματα μνήμης
• Μικρότερη διάρκεια προσοχής/εστίασης
• Γλωσσικά προβλήματα
• Δυσκολία στο να παραμείνει οργανωμένα
Η κατάθλιψη και άλλα προβλήματα συναισθηματικής υγείας είναι επίσης πολύ συνήθη.
Άλλα συμπτώματα
Η ΠΣ μπορεί, επίσης, να προκαλέσει:
• απώλεια ακοής
• επιληπτικές κρίσεις
• αναπνευστικά προβλήματα
• διαταραχές ομιλίας
• δυσκολία στην κατάποση
Τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται και σε άλλες παθήσεις. Δεν υπάρχει ένα ειδικό και αποκλειστικό σύμπτωμα της ΠΣ. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν έχετε κάποια από αυτά, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πάσχετε από ΠΣ. Τη διάγνωση μπορεί να κάνει μόνο ένας ειδικός, έπειτα από τις απαραίτητες εξετάσεις.
