«Καμπανάκι» για την αύξηση των αμοιβών ώστε να μην γίνεται σε βάρος της παραγωγικότητας και να μην επιβαρύνει το μοναδιαίο κόστος εργασίας (που θα υπονόμευε την ανταγωνιστικότητα) κρούει η Τράπεζα της Ελλάδος στην Ενδιάμεση Έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική 2025.
Η Κεντρική τράπεζα ζητά να αυξηθεί το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό γυναικών, νέων και συνταξιούχων, καθώς και τον επαναπατρισμό των Ελλήνων του εξωτερικού με υψηλές δεξιότητες (brain regain).
Όως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, η σημαντική υποχώρηση του ποσοστού ανεργίας έχει μειώσει σημαντικά τη δυνατότητα εύρεσης εργαζομένων από τις επιχειρήσεις, καθώς έχει αυξήσει τη στενότητα στην αγορά εργασίας. Ως αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να προσλάβουν το απαραίτητο προσωπικό, με συνέπεια είτε να μη μπορούν να φθάσουν στο μέγιστο της παραγωγικής τους ικανότητας, είτε να αναγκάζονται να προσφέρουν υψηλότερους μισθούς για να προσελκύσουν ή να διατηρήσουν τους εργαζομένους.
«Η αύξηση του κόστους εργασίας με υψηλότερους ρυθμούς σε σχέση με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας, η οποία ενδέχεται να οδηγήσει στην επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Γι’ αυτό το λόγο, η αύξηση των αμοιβών πρέπει να είναι ισορροπημένη» τονίζει.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, στο 9μηνο του 2025 συνεχίστηκε η αύξηση των συνολικών αμοιβών, καθώς και των αμοιβών ανά μισθωτό σε ονομαστικούς όρους, αν και μόνο οριακά σε πραγματικούς.
Ωστόσο, η αύξηση των καθαρών πραγματικών αμοιβών ανά μισθωτό ήταν μεγαλύτερη λόγω της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κατά μισή ποσοστιαία μονάδα για τους μισθωτούς από 1.1.2025 και – πιο πρόσφατα – της μείωσης των ασφαλιστικών κρατήσεων επί των αμοιβών υπερωριών και υπερεργασίας.
Στον επιχειρηματικό τομέα το διάστημα Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2025 υπογράφηκαν 170 νέες επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες αφορούν 88.208 μισθωτούς. Από αυτές, 73 συμβάσεις προβλέπουν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες δεν περιλαμβάνουν μισθολογικές ρυθμίσεις.
Εξάλλου, το πρώτο εξάμηνο του 2025 οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης για αμοιβές αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 1,1%, ενώ του επιχειρηματικού τομέα κατά 9,0%.
Ο παράγοντας «δημογραφικό»
Στο «κάδρο» των προκλήσεων που καλείται να αντιμετωπίσει η ελληνική οικονομία τοποθετεί και το δημογραφικό, καλώντας την πολιτεία θα δημιουργήσει ένα «δίχτυ ασφαλείας» με παρεμβάσεις που θα επιτρέψουν στους νέους να δημιουργήσουν οικογένεια, χωρίς να τους αποτρέπει από το να εργάζονται.
«Η υπογεννητικότητα και η γήρανση του πληθυσμού θα επιφέρουν σημαντική μείωση του εργατικού δυναμικού, με σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην οικονομική ανάπτυξη όσο και στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Είναι λοιπόν επιτακτική η ανάγκη χάραξης
μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη στήριξη της οικογένειας και την αύξηση των γεννήσεων» αναφέρει η ΤτΕ.
Μάλιστα υπογραμμίζει πως οι πολιτικές που θα ακολουθηθούν δεν πρέπει να περιοριστούν σε φορολογικά κίνητρα, αλλά απαιτείται ένα συνεκτικό πλέγμα κοινωνικών και αναπτυξιακών παρεμβάσεων όπως: επενδύσεις σε ποιοτικούς και οικονομικά προσιτούς παιδικούς σταθμούς, θεσμοθέτηση ευέλικτων μορφών απασχόλησης, στήριξη της στέγασης νέων οικογενειών, ενίσχυση υπηρεσιών υγείας και φροντίδας.
Πρόσθετες παροχές όπως επιδόματα σπουδών για παιδιά ή υποστήριξη στο σπίτι για νέες μητέρες ενισχύουν την οικογενειακή ασφάλεια. Παράλληλα, η ενσωμάτωση μεταναστών και ο επαναπατρισμός Ελλήνων του εξωτερικού μπορούν να ενδυναμώσουν το ανθρώπινο κεφάλαιο.
Τεχνητή Νοημοσύνη και εργασία
Παράλληλα, η ραγδαία εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να προκαλέσει δομικές αλλαγές στην αγορά εργασίας σύμφωνα με την ΤτΕ, καθώς πολλές θέσεις εργασίας είτε θα καταργηθούν, είτε θα υποκατασταθούν από αυτοματοποιημένες τεχνολογίες.
«Θα πρέπει τόσο οι υφιστάμενοι εργαζόμενοι όσο και αυτοί που θα εισέλθουν στην αγορά εργασίας να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να εκμεταλλευθούν τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης για αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας, ώστε η Ελλάδα να μη μείνει ουραγός στις νέες εξελίξεις».
