Την απογραφή των κλειστών ακινήτων σε όλη τη χώρα δρομολογεί η ΑΑΔΕ σχεδιάζοντας παράλληλα διασταυρώσεις για να εντοπίσει κατοικίες οι οποίες δηλώνονται ως «κενές» στην εφορία αλλά στην πραγματικότητα χρησιμοποιούνται και αποφέρουν εισόδημα στους ιδιοκτήτες τους.
Τα αποκαλυπτήρια των κενών ακινήτων θα γίνουν μέσα από το Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) τo οποίο «τρέχει» ήδη η ΑΑΔΕ και αναμένεται να ενεργοποιηθεί έως το τέλος του έτους. Για πρώτη φορά, θα καταγραφούν όλες οι κενές κατοικίες ώστε το δημόσιο να έχει πλήρη και ακριβή εικόνα για τα σπίτια που θα μπορούσαν να «πέσουν» στην αγορά για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος.
Στο ΜΙΔΑ δημιουργείται φάκελος για κάθε ακίνητο που θα περιέχει τα εξής στοιχεία: Είδος (κατοικία, οικόπεδο, αγροτεμάχιο, επαγγελματικό ακίνητο κλπ), επιφάνεια, θέση, όροφος, ηλεκτροδοτούμενο, ημιτελές, εάν είναι κενό, μισθωμένο ή δωρεάν παραχωρημένο, ο Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ), ο Κωδικός Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ), ασφαλιστήρια συμβόλαια.
Ο Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) θα ταυτίζεται με τον Κωδικό Αριθμό του Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) ενώ σύμφωνα με το σχεδιασμό της ΑΑΔΕ, οι ιδιοκτήτες θα κληθούν να ελέγξουν την εικόνα της ακίνητης περιουσίας και να προχωρήσουν σε διορθώσεις και στη δήλωση χρήσης των ακινήτων. Δηλαδή, εάν το ακίνητο είναι κύρια κατοικία και ιδιοκατοικείται, εξοχική κατοικία, εκμισθωμένο ή κενό ακίνητο. Σε επόμενη φάση, θα εισέλθουν στην πλατφόρμα οι ενοικιαστές ώστε να ταυτιστούν τα εκμισθούμενα ακίνητα με τις δηλώσεις των ιδιοκτητών.
Διασταυρώσεις
Μόλις ολοκληρωθεί το Μητρώο και η απογραφή θα «τρέξουν» οι διασταυρώσεις στα ακίνητα που δηλώνονται ως κενά στο έντυπο Ε2 της φορολογικής δήλωσης με τα δεδομένα της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Ακίνητα με υψηλή κατανάλωση ρεύματος ενώ δηλώνονται κενά θα αποτελέσουν αντικείμενο ελέγχου από την ΑΑΔΕ. Η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας θεωρείται πλέον αξιόπιστος δείκτης για τον εντοπισμό ψευδών δηλώσεων.
Αν το ακίνητο έχει δηλωθεί κενό και ταυτόχρονα εμφανίζεται σταθερά μηνιαία κατανάλωση ενέργειας που υποδεικνύει χρήση του ακινήτου, τα προβλήματα για τους ιδιοκτήτες δεν θα αργήσουν να εμφανιστούν. Οι διασταυρώσεις θα είναι αυτοματοποιημένες με χρήση ψηφιακών εργαλείων και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης και τα αποτελέσματα θα οδηγούν είτε σε αποστολή ειδοποιήσεων για εξηγήσεις στους ιδιοκτήτες οι οποίοι δεν αποκλείεται να βρεθούν αντιμέτωποι με φόρους και πρόστιμα.
Στο υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ γνωρίζουν πολύ καλά ότι το φαινόμενο της δήλωσης ακινήτων ως κενών ενώ στην πραγματικότητα νοικιάζονται και τα ενοίκια καταβάλλονται «μαύρα» δεν είναι σπάνιο.
Η δήλωση ενός ακινήτου ως «κενό» εξασφαλίζει σημαντικά φορολογικά οφέλη για τους φορολογούμενους καθώς:
- Απαλλάσσονται από το τεκμήριο διαβίωσης. Προκειμένου για κατοικίες που παραμένουν κενές για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, απαιτείται η προσκόμιση φωτοαντίγραφων λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο (π.χ. λογαριασμοί ύδρευσης, κοινοχρήστων κ.λπ.) από το οποίο να αποδεικνύεται ότι το ακίνητο ήταν κενό για συγκεκριμένο διάστημα.
- Για ένα ακίνητο που δηλώνεται «κενό» ενώ στην πραγματικότητα είναι μισθωμένο ο ιδιοκτήτης του δεν δηλώνει το εισόδημα και αποφεύγει την πληρωμή φόρου.
Οι αριθμοί
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ από την απογραφή του 2021 έδειξαν ότι στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 794.000 κενά ακίνητα. Τα 255.300 βρίσκονται στην Αττική, τα 229.600 στη Βόρεια Ελλάδα, τα 182.900 στην Κεντρική Ελλάδα και τα 126.000 σε νησιά και Κρήτη. Μέρος αυτών είναι πράγματι μη κατοικήσιμα, αλλά σημαντικός αριθμός φαίνεται ότι χρησιμοποιείται χωρίς να δηλώνεται.
Έρευνα ΟΠΑ
Σύμφωνα με έκθεση του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), το 40% των κατοικιών που κατασκευάστηκαν μετά το 2011 είναι κενές, ενώ μόνο 60.000 κατοικίες κατασκευάστηκαν μετά το 2015.
Ειδικότερα, κατά την περίοδο 2011-2015 κατασκευάστηκαν συνολικά 112.758 νέες κατοικίες εκ των οποίων οι 71.460 κατοικούνται και 41.295 παραμένουν κενές. Στην περίοδο από το 2016 και μετά, κατασκευάστηκαν 60.866 νέες κατοικίες εκ των οποίων οι 33.109 κατοικούνται και οι 27.754 παραμένουν κενές. Συνολικά στην τελευταία 15ετία, έχουν κατασκευαστεί 173.624 νέες κατοικίες και διαμερίσματα εκ των οποίων κατοικούνται οι 104.569 και παραμένουν κενές οι 69.049.
Η εικόνα στο Λεκανοπέδιο
Στην Αθήνα τα κενά σπίτια και διαμερίσματα ανέρχονται σε 27%, δηλαδή ένα στα τέσσερα δεν κατοικείται. Στο λεκανοπέδιο, τα ποσοστά κενών σπιτιών είναι πιο χαμηλά αλλά κυμαίνονται περίπου στο ένα στα πέντε σε Πειραιά (22%), Περιστέρι (19%), Ν. Σμύρνη (19%), Φιλοθέη-Ψυχικό (18%), Διόνυσος (18%), και έπονται περιοχές στα νότια προάστια όπως η Γλυφάδα (17%) και στα βόρεια προάστια όπως Μαρούσι (16%). Το πιο μικρό ποσοστό κενών σπιτιών καταγράφεται εντός Αττικής στα Βριλήσσια (9%), την Αγία Παρασκευή (10%), την Πεντέλη (11%) και τις Αχαρνές (12%).
