Ροή
Υποψήφια για να μετατραπεί σε κόμβο μεταφοράς φυσικού αερίου και «πράσινης» ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή είναι η Ελλάδα, αξιοποιώντας τη γεωστρατηγική θέση της στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης. Έτσι, μία μεγάλη σειρά έργων που σχεδιάζονται να εγκατασταθούν στη χώρα μας φιλοδοξούν να ενισχύσουν τις πηγές και τις οδούς τροφοδοσίας των Βαλκανίων και της νοτιοανατολικής Μεσογείου, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ενεργειακής επάρκειας όλων των χωρών της περιοχής, καθώς στη μείωση του ανθρακικού τους αποτυπώματος.
Όσον αφορά την εξέλιξη της χώρας μας σε διαμετακομιστικό κέντρο (hub) φυσικού αερίου, ήδη η δεύτερη αναβάθμιση του τερματικού σταθμού LNG του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα έδειξε πως οι εγχώριες υποδομές έχουν όλες τις προϋποθέσεις να λειτουργήσουν και ως «πύλες εισόδου» καυσίμου για τις όμορες χώρες. Χαρακτηριστικό είναι πως στο πρώτο εξάμηνο του 2021, και παρά την άνοδο των διεθνών τιμών LNG, περίπου το 9,81% των ποσοτήτων που έφτασαν στο ελληνικό εθνικό σύστημα αφορούσε σε εξαγωγές φυσικού αερίου προς τη Βουλγαρία, από το σημείο διασύνδεσης στο Σιδηρόκαστρο.
Μάλιστα, σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, ακόμη κι αν μέσα στα επόμενα χρόνια υλοποιηθεί μόνο ένα έργο διασύνδεσης με όμορη χώρα, δηλαδή ο αγωγός με τη Βόρεια Μακεδονία, τότε από το 2025 θα αυξηθούν στα 900 εκατ. κυβικά μέτρα οι ετήσιες ποσότητες φυσικού αερίου που καταφθάνουν στην Ελλάδα, για να βγουν εκτός συνόρων στη συνέχεια. Μία ποσότητα που αναλογεί στο 1/3 της κατανάλωσης καυσίμου στην ελληνική αγορά, μόλις στα μέσα της προηγούμενης 10ετίας.
Στην πραγματικότητα, οι προοπτικές ενίσχυσης των εξαγωγών είναι ακόμη πιο θετικές από το παραπάνω νούμερο, με δεδομένο κατ΄ αρχάς ότι τα επόμενα χρόνια αναμένεται να ενισχυθούν οι εξαγωγές αερίου προς τις βαλκανικές χώρες βορειότερα, με την εκκίνηση της λειτουργίας μέσα στο 2022 του διασυνδετήριου αγωγού Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB). Ο IGB αποτελεί τμήμα του λεγόμενου Κάθετου Διαδρόμου, που εκτός από τη χώρα μας και τη Βουλγαρία, θα διασυνδέει επίσης τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, καθιστώντας όλες αυτές τις αγορές προορισμούς για ποσότητες αερίου που καταφθάνουν στην Ελλάδα.
Το έργο αυτό είναι συγχρονισμένο με τον πλωτό τερματικό σταθμό επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) της Αλεξανδρούπολης, για τον οποίο σύμφωνα με πληροφορίες πρόκειται στις αρχές του 2022 να λάβει την Τελική Επενδυτική Απόφαση (FID) η Gastrade. Το έργο είναι «συγχρονισμένο» με τον αγωγό IGB, ώστε με αφετηρία την Ελλάδα, να παρέχει επίσης πρόσβαση τόσο στα υπόλοιπα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Σερβία, Ρουμανία, Β. Μακεδονία) όσο και σε αγορές της κεντρικής Ευρώπης (Ουγγαρία, μέχρι και Ουκρανία) σε φυσικό αέριο που θα καταφθάνει ακτοπλοϊκώς στη μορφή LNG από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη υπάρχει μία παράκτια υποδομή υγροποίησης φυσικού αερίου.
Ρόλο «πύλης» εισόδου υγροποιημένου αέριου για την ευρύτερη περιοχή διεκδικεί και το FSRU «Διώρυγα Gas» που σχεδιάζει να εγκαταστήσει η Motor Oil στην περιοχή του διυλιστηρίου του, στον κόλπο των Αγ. Θεοδώρων στην Κόρινθο. Η εταιρεία έχει ήδη ξεκινήσει τη μη δεσμευτική φάση του Market Test για το έργο, ώστε να αποτυπωθεί το επενδυτικό ενδιαφέρον χρήσης της υποδομής. Υποδομή διεθνούς εμβέλειας, καθώς προορίζεται να εξυπηρετήσει τις αναπτυσσόμενες αγορές στα Βαλκάνια, το FSRU θα έχει επίσης κομβική σημασία και για το ελληνικό σύστημα αερίου, αυξάνοντας τη δυναμικότητα αποθήκευσής του κατά 80%, με άμεση συνέπεια την ενίσχυση ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας.
Εκτός από τη γεωγραφική επέκταση της χρήσης αερίου στην Ελλάδα, ώθηση στη διείσδυση του αερίου στις όμορες αγορές με αφετηρία τη χώρα μας, αναμένεται να δώσει και η κατασκευή του σταθμού φόρτωσης LNG (truck loading station) στη Ρεβυθούσα. Ο σταθμός φόρτωσης θα παρέχει τη δυνατότητα ανεφοδιασμού σε περιοχές κρατών των Βαλκανίων που δεν διαθέτουν δίκτυα φυσικού αερίου. Εξάλλου, βάσει υφιστάμενων μελετών, μία τέτοια επιλογή είναι οικονομικά πιο ανταγωνιστική σε εγκαταστάσεις που βρίσκονται σε απόσταση έως και 1.000 χλμ. από τη σχετική εγκατάσταση. Κάτι που σημαίνει πως θα διευρύνει τις δυνατότητες των εγχώριων προμηθευτών για δραστηριοποίηση εκτός συνόρων.
Στο επίκεντρο «ενεργειακών λεωφόρων», για τη μεταφορά αυτή τη φορά ηλεκτρικής ενέργειας, βάζουν από την την άλλη πλευρά την Ελλάδα αρκετά πρότζεκτ διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων που βρίσκονται στα σκαριά. Έτσι, ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η δεύτερη διασύνδεση με τη Βουλγαρία, με σκοπό το έργο να τεθεί σε λειτουργία στο τρίτο τρίμηνο του 2022. Το έργο πρόκειται να ενισχύσει την επάρκεια τροφοδοσίας καθώς και τον ανταγωνισμό στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Ανάλογη θα είναι η «αποστολή» και της νέα διασυνδετικής γραμμής με την Ιταλία, που δρομολογούν οι Διαχειριστές των δύο χωρών (ΑΔΜΗΕ και TERNA), επιτρέποντας παράλληλα την ανάπτυξη περισσότερων έργων ΑΠΕ, για την απανθρακοποίηση των ηλεκτρικών τους συστημάτων.
Στην ενσωμάτωση περισσότερων ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα στοχεύει και το έργο «Euroasia Interconnector», για την ηλεκτρική διασύνδεση του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας (μέσω της Κρήτης). Ο φορέας υλοποίησης της υποδομής, EuroAsia Interconnector, υπέβαλε πρόσφατα αίτημα στον μηχανισμό Connecting Europe Facility (CEF), για χρηματοδότηση με ευρωπαϊκούς πόρους του υποθαλάσσιου καλωδίου Κύπρος-Κρήτη, το οποίο είναι και το πρώτο που θα κατασκευασθεί.
Την ίδια στιγμή, «σάρκα και οστά» παίρνει το Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) για την ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με την Αίγυπτο, το οποίο υπέγραψαν στα μέσα Οκτωβρίου οι υπουργοί Ενέργειας των δύο χωρών, με την πραγματοποίηση των πρώτων συσκέψεων για την εξέταση των παραμέτρων υλοποίησης του έργου, από την κοινή Ομάδα Εργασίας που έχουν συγκροτήσει οι Διαχειριστές των συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας των δύο χωρών.
Η ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών, η οποία θα είναι η πρώτη στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, θα γίνει με την πόντιση υποθαλάσσιου καλωδίου που θα μεταφέρει αποκλειστικά «πράσινη» ενέργεια. Κατά συνέπεια, το έργο θα συμβάλει σημαντικά στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την αύξηση της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Επίσης, με δεδομένο ότι η ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ είναι πλέον αισθητά φθηνότερη συγκριτικά με εκείνη που παράγεται από ορυκτά καύσιμα, οι ποσότητες ενέργειας που θα εισάγονται από την ηλεκτρική διασύνδεση θα οδηγήσουν σε μείωση των τιμών ηλεκτρισμού, την ενδυνάμωση του ανταγωνισμού και την εξοικονόμηση πόρων.
