ΟΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

Επιτόκια, η δύσκολη... ζαριά που τελειώνει το παιχνίδι

Γιάννης Αγγέλης
20-10-2022 | 07:13
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Επιτόκια, η δύσκολη... ζαριά που τελειώνει το παιχνίδι

«Φίλε μου θα ήθελα να διαβάσεις προσεκτικά το σημείωμα αυτό και να μου το βγάλεις… λάθος. Αν συμφωνείς στην αριθμητική που χρησιμοποιώ πάρε με τηλέφωνο με το που θα διαβάσεις το σημείωμα. Αν έχω δίκιο –και δεν θέλω να έχω– τότε η κατάσταση είναι ήδη πολύ – πολύ άσχημη».

Είδα από χθες βράδυ ότι είχε έρθει mail από τον κ. Χ, αλλά σκόπιμα δεν το άνοιξα. Έδωσα στον εαυτό μου την ευκαιρία να δει άλλη μία ιστορία του Μονταλμπάνο στο Netflix, χωρίς την συνοδεία ρακής. Το πρωί όμως μαζί με τον καφέ έκατσα να το διαβάσω πριν φύγω για το γραφείο. Το παραθέτω.

«Λοιπόν κάνω μερικούς υπολογισμούς με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία και απλώς βγάζω τα αριθμητικά συμπεράσματα. Χρησιμοποιώ τα αμερικάνικα δεδομένα, αλλά είναι εύκολο να τα μεταφέρεις – και να ανατριχιάσεις – στα ευρωπαϊκά δεδομένα, καθώς οι διαδικασίες είναι οι ίδιες απλώς αρκετά χειρότερες για την Ευρωζώνη…

Ξεκινάω από το στοιχείο ότι η Fed υποστηρίζει πως στοχεύει με τις αυξήσεις επιτοκίων που κάνει σε ένα τελικό επιτόκιο 4,6%. Αυτό είναι το δεδομένο. Τι σημαίνει αυτό;

Οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει πρωτοφανή ελλείμματα τουλάχιστον τα τελευταία 20 χρόνια. Και κατάφεραν να είναι συνεπείς στην κάλυψή τους μόνο εξαιτίας του γεγονότος ότι η Fed κρατούσε τα επιτόκια αποπληρωμής του χρέους κοντά στο μηδέν, τα πραγματικά επιτόκια ήταν αρνητικά.

Παρ’ όλα αυτά το χρέος δεν μειώθηκε αλλά… αυξήθηκε και μαζί του το κόστος εξυπηρέτησής του. Πρέπει να λάβεις υπ’ όψη ότι το μεγαλύτερο μέρος του χρέους είναι βραχυπρόθεσμο.

Ιδού τα κρίσιμα νούμερα. Στη διάρκεια του 2021, η κυβέρνηση στην Ουάσιγκτον πλήρωσε 392 δισεκατομμύρια δολάρια σε τόκους για τριάντα τρισεκατομμύρια δολάρια μέσου ανεξόφλητου χρέους – με μέσο επιτόκιο 1,8%.

Σκέψου τώρα τι θα πρέπει να πληρώσει αν η Fed καταφέρει να αυξήσει το επιτόκιό της –για να αναχαιτίσει τον πληθωρισμό– στο στόχο δηλαδή στο 4,6%...

Απλά μαθηματικά και βρίσκεις ότι η κυβέρνηση που θα "λειτουργεί" με τα επιτόκια στο σημείο αυτό, θα πρέπει να ξοδέψει για τόκους επιπλέον 636 δισ. δολ. δηλαδή συνολικά 1,028 τρισεκατομμύρια δολάρια (!). Το λες αυτό σοκ δημοσιονομικής ενδόρηξης ή αλλιώς;

Και να σκεφτείς ότι αυτό, δηλαδή οι τόκοι που πρέπει να πληρωθούν είναι μεγαλύτεροι από το σύνολο των εξοπλιστικών δαπανών που το 2021 ήταν 801 δισεκατομμύρια δολάρια. Τα μεγέθη αυτά σου θυμίζω είναι πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση.

Το μέγα ερώτημα βέβαια είναι πως θα πληρωθούν αυτά τα λεφτά; Από πού; Μήπως από τους φόρους; Μα αν η Fed πετύχει την ύφεση που θέλει τα έσοδα από φόρους θα μειωθούν ακόμα περισσότερο…

Θα μου πεις και πώς τα πλήρωναν μέχρι σήμερα; Την απάντηση την ξέρεις, το Υπουργείο Οικονομικών έβγαζε ομόλογα και η Fed… τα αγόραζε με το QE.

Τώρα όμως για να αναχαιτίσει (;) η Fed τον πληθωρισμό αυξάνει τα επιτόκια και μειώνει τον ισολογισμό της κατά 90 δισ. κάθε μήνα, ήτοι πληρώνεται τα ομόλογα που είχε αγοράσει και λήγουν και δεν αγοράζει άλλα, δηλαδή αντί του QE εφαρμόζει το QT…

Θα μου πεις το αμερικάνικο χρέος είναι "ασφαλές καταφύγιο" και ότι ομόλογα θα βγάζει το ΥΠΟΙΚ θα τα απορροφούν οι αγορές.

Δεν είναι έτσι γιατί οι αγορές για να… αγοράσουν θέλουν και "αποδοτικές" αποδόσεις, με άλλα λόγια το ΥΠΟΙΚ θα πρέπει να πληρώνει πολύ ακριβότερα για να αντικαταστήσει το παλιό χρέος, με την Fed να είναι εκτός αγοράς. Αλλά αυτό είναι ένας φαύλος κύκλος που αυξάνει και τον πληθωρισμό ταυτόχρονα…

Με άλλα λόγια δημοσιονομική αιμορραγία και μεγαλύτερος πληθωρισμός… Ποια κυβέρνηση μπορεί να το αντέξει αυτό;

Κάποια στιγμή, η Fed θα αναγκαστεί για να σώσει το Υπ. Οικονομικών, να παρέμβει ξανά ως αγοραστής έσχατης ανάγκης επιδεινώνοντας ξανά την κρίση. Αυτό δεν έκανε και η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας προχθές;

Αυτός ο φαύλος κύκλος έχει μόλις αρχίσει και μπορώ να υποθέσω ότι μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνος πολύ γρήγορα. Και βέβαια αυτό δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ.

Για να είμαι ακριβής αφορά και τις ΗΠΑ αλλά… τελευταίες στη σειρά. Πρώτα έχουν σειρά οι αναδυόμενες αγορές. Ή μάλλον έτσι νόμιζα εγώ. Και έκανα πολύ λάθος. Αυτό που έγινε στη Μ. Βρετανία ήταν ένα πολύ… "ανεπτυγμένο" παράδειγμα αυτής της αλυσιδωτής αντίδρασης.

Για να είμαι ειλικρινής πιστεύω ότι η "ακολουθία" αυτή παράλληλα - ίσως σε συνάρτηση και με τα "σκασίματα" που θα γίνουν στην περιφέρεια- θα χτυπήσει, όπως έδειξε η Μ. Βρετανία που δεν έχουμε δει ακόμα το τέλος της ιστορίας και στην Ευρώπη. Πολύ πιθανόν στην γειτονιά μας.

Δεν θα ξαφνιαστώ να δω τα γεγονότα να "σκάνε" δίπλα μας στην Ιταλία πριν ακόμα καταφέρουν να συγκροτήσουν κυβέρνηση.

Φίλε μου από την στιγμή που άρχισαν να αυξάνουν τα επιτόκια και να συνεχίζουν οι κεντρικοί τραπεζίτες να το κάνουν, το παιχνίδι έχει τελειώσει. Εκτός βέβαια και αν χτυπήσουν έγκαιρα… καμπάνες και σταματήσουν πριν αρχίσουν να σκάνε τα "πυροτεχνήματα" και στην Ευρώπη.

Υπάρχει ένα όριο στο ύψος των επιτοκίων που αντέχει το σύστημα του χρέους που έχει συσσωρευτεί και πάνω από αυτό το όριο αρχίζει το τικ – τακ να ακούγεται… Και για να το πω διαφορετικά ο μόνος τρόπος για να σταματήσει αυτός ο επικίνδυνος… ήχος, είναι οι Κεντρικές Τράπεζες να "ανακαλύψουν" έγκαιρα ότι ο πληθωρισμός είναι προτιμότερος από την ενδόρηξη της ύφεσης και του χρέους.

Το κακό της υπόθεσης είναι ότι το οριακό αυτό σημείο είναι εντελώς διαφορετικό για κάθε μία οικονομία της Ευρωζώνης. Και τα λάθη εδώ μπορεί πολύ εύκολα να πληρωθούν από το Ευρώ, με την ίδια του την ύπαρξη…».

Γ. Αγγέλης

Διαβάστε περισσότερα άρθρα της στήλης ΟΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

Όλες οι ειδήσεις

23:55

Τούρκος ΥΠΑΜ για Eurofighter: Δεν εξηγείται ένας σύμμαχος του ΝΑΤΟ να λέει «δεν σας δίνω αεροσκάφη»

23:44

Αφγανιστάν: Αμερικανικές κυρώσεις κατά πρώην αξιωματούχων για διαφθορά

23:37

Αθλητισμός: Το τοπ-10 των ομάδων με τις περισσότερες αναζητήσεις παγκοσμίως στη Google

23:32

Συγχαρητήρια Μητσοτάκη στο νέο πρωθυπουργό της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ

23:22

Μπορέλ: Η κατάσταση στη Γάζα είναι «αποκαλυπτική» για τον άμαχο πληθυσμό

23:13

Ανοδικά συνεχίζει ο Δεκέμβριος στην Wall Street

22:59

Ο Ζελένσκι χαιρετίζει την εκλογή Τουσκ, καλεί σε «ενότητα» απέναντι στη Μόσχα

22:47

Μικρά κέρδη για το πετρέλαιο μετά από 7 εβδομάδες απωλειών

22:35

Οπαδική βία: Έρευνα για εγκληματικές οργανώσεις στον επαγγελματικό αθλητισμό

22:30

COP28: Η ΕΕ θεωρεί «ανεπαρκές» το προσχέδιο συμφωνίας που πρότειναν τα ΗΑΕ

22:18

Οικονόμου: Δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει αστυνομική παρουσία στα γήπεδα

22:09

Ισραήλ: Δεν σκοπεύουμε να διατηρήσουμε μόνιμη στρατιωτική παρουσία στη Γάζα

22:05

Έχασε τα 2.000 δολάρια ο χρυσός – Κατεύθυνση από τις κεντρικές τράπεζες αναζητούν οι επενδυτές

21:59

FT: Η ΕΕ επιδιώκει να μαζέψει 15 δισ. για την Ουκρανία από τα δεσμευμένα ρωσικά assets

21:46

Βουλή: Αύξηση επιδομάτων δικαστικών λειτουργών

21:40

Γκιουλέρ: Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συνεχιστεί το καλό κλίμα με την Ελλάδα

21:30

Αλβανία: Απορρίφθηκε το αίτημα του Φρ. Μπελέρη να του δοθεί ειδική άδεια να ορκιστεί

21:21

Σκρέκας: Στις 15 Δεκεμβρίου ξεκινά το «καλάθι Άη Βασίλη» - Θα ελέγχεται για αθέμιτη κερδοφορία η λίστα

21:17

Oppenheimer: «Βλέπει» εκτόξευση του S&P 500 στις 5.200 μονάδες το 2024

21:09

Ρωσία: Ο Πούτιν προαναγγέλλει την κατασκευή περισσότερων πυρηνικών υποβρυχίων

21:02

Βουλή: Ειδική αποζημίωση στο προσωπικό της ΕΛΑΣ που απασχολείται σε μέτρα τάξης κατά τις αθλητικές συναντήσεις

20:58

Ανδρουλάκης: Θέλουμε μια αυτοδιοίκηση ανεξάρτητη που δεν θα λειτουργεί ως μακρύ χέρι του Μεγάρου Μαξίμου

20:52

Πολωνία: Ο Ντόναλντ Τουσκ εξελέγη νέος πρωθυπουργός

20:51

Απεργία και διαδηλώσεις στη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τον Λίβανο υπέρ της Γάζας

20:45

Διώρυγα Παναμά: Ως και τρεις εβδομάδες η αναμονή λόγω... ξηρασίας - Μόνο 22 πλοία διέρχονται κάθε μέρα

20:36

Alpha Trust: Δωρεάν διάθεση 19.520 ιδίων μετοχών σε ΔΣ και προσωπικό

20:32

ΟΗΕ: Συρρίκνωση 5% στο παγκόσμιο εμπόριο το 2023 - Zοφερή η εικόνα του 2024

20:24

Αυγέρη: Η κυβέρνηση, ούτε θέλει ούτε μπορεί να αντιμετωπίσει την οπαδική βία

20:17

Alumil: Επενδύσεις 54 εκατ. ευρώ σε ψηφιοποίηση, αυτοματοποίηση και ρομποτισμό την επόμενη 4ετία

20:05

Η Δανία επαναλαμβάνει την αναπτυξιακή της βοήθεια στους Παλαιστίνιους