Φόβοι για περιορισμούς στην ελευθερία του λόγου εκδηλώνονται στις ΗΠΑ, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ εντείνει την εκστρατεία του για να αναδιαμορφώσει το αμερικανικό τοπίο στα μέσα ενημέρωσης. Μετά την «επίθεση» στους παρουσιαστές της βραδινής ζώνης, Στίβεν Κόλμπερτ και Τζίμι Κίμελ, τίθεται το ερώτημα: Θα καταφέρουν οι εταιρείες μέσων ενημέρωσης να προστατέψουν άλλες προσωπικότητες των ΜΜΕ που απλά και μόνο ασκούν το δικαίωμά τους, όπως αναφέρεται στην Πρώτη Τροπολογία του Συντάγματος; Και κατ΄επέκταση, πόσο κατοχυρωμένη εξακολουθεί να είναι η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ;
- Διαβάστε ακόμη - Οι 25 πιο ακριβοπληρωμένοι παρουσιαστές της τηλεόρασης
Ο Τραμπ αναδιαμορφώνει το αμερικανικό μιντιακό τοπίο, εκφράζοντας τις μακροχρόνιες δυσαρέσκειές του απέναντι σε έναν κλάδο που άσκησε το δικαίωμά του - βάσει της Πρώτης Τροπολογίας του Συντάγματος - να τον κριτικάρει, να τον σατιρίζει και να τον ειρωνεύεται, όπως σημειώνει το Euronews.
Το περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο, εντάσσεται σε μια ευρύτερη τάση όπου η πολιτική εξουσία του Ντόναλντ Τραμπ ασκεί άμεση ή έμμεση πίεση σε μέσα ενημέρωσης, εταιρείες και δημόσιες φωνές, με σκοπό την καταστολή της διαφωνίας και την ενίσχυση ενός ελεγχόμενου δημόσιου λόγου.
Και το κάνει αυτό επιβάλλοντας εξωδικαστικούς διακανονισμούς εκατομμυρίων δολαρίων, αναγκάζοντας εταιρείες σε δαπανηρές δικαστικές διαμάχες και ωθώντας σε αλλαγές το περιεχόμενο των εκπομπών που δεν του αρέσουν. Τώρα, όμως, φαίνεται πως κλιμακώνει την εκστρατεία του για λογοκρισία και εκδίκηση.
Μετά την άσκηση πίεσης που οδήγησε στην απομάκρυνση του Τζίμι Κίμελ από την εκπομπή του στο ABC, λόγω σχολίων του για τον θάνατο του Τσάρλι Κερκ, ο Τραμπ μίλησε σε δημοσιογράφους από το Air Force One επιστρέφοντας από την δεύτερη επίσημη επίσκεψή του στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είπε πως οι ομοσπονδιακές ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να εξετάσουν την αφαίρεση των τηλεοπτικών αδειών από δίκτυα που του κάνουν μόνο αρνητική δημοσιότητα.
- Διαβάστε ακόμη - Η επόμενη μέρα μετά τη δολοφονία Κερκ: Ρητορική μίσους, κοινωνικός διχασμός και πολιτική πόλωση στις ΗΠΑ
Ο Κίμελ ανήκει σε μια γενιά τηλεπαρουσιαστών - κωμικών, που έχουν υιοθετήσει ενεργά ρόλο πολιτικού σχολιαστή, ασκώντας συστηματική κριτική στην εξουσία μέσω σάτιρας. Αυτός ο ρόλος, αν και ενίοτε αμφιλεγόμενος, είναι βασικός σε μια δημοκρατία: οι κωμικοί και οι παρουσιαστές βραδινής ζώνης λειτουργούν ως καθρέφτης της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας, με τον δικό τους - προκλητικό ή και καυστικό - τρόπο.
Περιορίζει την ελευθερία του λόγου των επικριτών του
Αξίζει να τονιστεί ότι πρόκειται για τον Αμερικανό πρόεδρο που επιδιώκει να περιορίσει την ελευθερία έκφρασης των επικριτών του, αγνοώντας ξεκάθαρα την Πρώτη Τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ, η οποία αναφέρει:
«Το Κογκρέσο δεν θα θεσπίσει νόμο σχετικά με την ίδρυση θρησκείας ή την απαγόρευση της ελεύθερης άσκησής της, ούτε θα περιορίσει την ελευθερία του λόγου ή του Τύπου, ή το δικαίωμα του λαού να συναθροίζεται ειρηνικά και να απευθύνει αναφορές στην Κυβέρνηση για αποκατάσταση αδικιών.» Με άλλα λόγια, επιτρέπεται να τον κρίνουν. Συνταγματικά.
Όπως έγραψε ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα στο X χθες:
«Μετά από χρόνια παραπόνων για την “κουλτούρα ακύρωσης”, η παρούσα κυβέρνηση την έχει πάει σε ένα νέο και επικίνδυνο επίπεδο, απειλώντας συστηματικά με ρυθμιστικά μέτρα εταιρείες μέσων εάν δεν ακολουθήσουν την εντολή της να φιμώσουν ή απολύσουν δημοσιογράφους και σχολιαστές που δεν της αρέσουν».
«Αυτός είναι ακριβώς ο τύπος κυβερνητικής καταστολής που η Πρώτη Τροπολογία σχεδιάστηκε να αποτρέπει και οι εταιρείες μέσων ενημέρωσης πρέπει να αρχίσουν να αντιστέκονται αντί να υποκύπτουν».
Τζίμι Κίμελ, Τσάρλι Κερκ και η πολιτικοποίηση της τραγωδίας
Στο μονόλογό του τη Δευτέρα, ο Κίμελ είχε πει ότι η «συμμορία MAGA» προσπαθούσε απεγνωσμένα να παρουσιάσει αυτόν τον τύπο που σκότωσε τον Τσάρλι Κερκ σαν κάτι άλλο από έναν από αυτούς και να κερδίσει πολιτικά οφέλη από αυτό.
Παρ' ότι καταδίκασε την επίθεση και εξέφρασε τη «συμπάθειά» του προς την οικογένεια Κερκ, απομακρύνθηκε από την εκπομπή.
Όπως και με την ακύρωση του Late Show με τον Στίβεν Κόλμπερτ, ο Τραμπ απέδωσε την αποπομπή του Κίμελ σε χαμηλά νούμερα. Όμως πολλοί θεωρούν πως συνεχίζει να εκμεταλλεύεται τον θάνατο του Τσάρλι Κερκ για πολιτικό όφελος.
Σε ανάρτησή του στο Truth Social στις 29 Ιουλίου, μετά την απομάκρυνση του Κόλμπερτ, ο Τραμπ έγραψε:
«Ο επόμενος θα είναι ο ακόμη λιγότερο ταλαντούχος Τζίμι Κίμελ, και μετά, ο αδύναμος και πολύ ανασφαλής Τζίμι Φάλον. Η μόνη πραγματική ερώτηση είναι: ποιος θα φύγει πρώτος;»
Κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν προειδοποιήθηκε… ειδικά αφού ο Μπρένταν Καρ, επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών (FCC), διορισμένος από τον Τραμπ, εξέδωσε προειδοποίηση αντίστοιχη με τα σχόλια του Τραμπ στο Air Force One, λίγες ώρες πριν την αναστολή του Κίμελ: «Μπορούμε να το κάνουμε με τον εύκολο ή τον δύσκολο τρόπο. Οι εταιρείες αυτές μπορούν να αλλάξουν συμπεριφορά, να λάβουν μέτρα, ειλικρινά, για τον Κίμελ - αλλιώς θα υπάρξει περισσότερη δουλειά για την FCC.»
Στήριξη από άλλους παρουσιαστές και τα συνδικάτα
Μετά την αναστολή του Κίμελ, άλλοι παρουσιαστές βραδινής ζώνης εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους.
Ο Στίβεν Κόλμπερτ χαρακτήρισε την ακύρωση «κατάφωρη επίθεση στην ελευθερία του λόγου». Επίσης, ο Τζον Στιούαρτ σατίρισε την κατάσταση αυτοσαρκαζόμενος ως «πατριωτικά υπάκουος παρουσιαστής» με εκπομπή «συμβατή με την κυβέρνηση». Αποκάλεσε τον Τραμπ «αγαπητό ηγέτη» και παρουσίασε την καλεσμένη του Μαρία Ρέσσα, δημοσιογράφο και συγγραφέα του βιβλίου Πώς να σταθείς απέναντι σε έναν δικτάτορα.
Αντίστοιχα, ο Σεθ Μέγερς είπε στο Euronews: «Ο Ντόναλντ Τραμπ επιστρέφει από ταξίδι στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ πίσω στην πατρίδα, η κυβέρνησή του καταστέλλει την ελευθερία του λόγου… και εντελώς άσχετα, θα ήθελα να πω ότι πάντα θαύμαζα και σεβόμουν τον κύριο Τραμπ». «Πάντα πίστευα ότι ήταν ένας οραματιστής, καινοτόμος, σπουδαίος πρόεδρος και ακόμα καλύτερος παίκτης γκολφ», ανέφερε στο Euronews με μία δόση ειρωνείας.
Τα συνδικάτα Writers Guild of America και Screen Actors Guild καταδίκασαν επίσης την απομάκρυνση του Κίμελ ως παραβίαση των συνταγματικών δικαιωμάτων ελευθερίας του λόγου.
Ποιος έχει σειρά;
Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα, το ερώτημα παραμένει: Ποιος έχει σειρά; Ο ίδιος ο Τραμπ φαίνεται να το ξέρει, όπως έγραψε χθες στο Truth Social:
«Υπέροχα νέα για την Αμερική: Η εκπομπή του Τζίμι Κίμελ με τα χάλια νούμερα ακυρώθηκε. Συγχαρητήρια στο ABC που επιτέλους είχε το θάρρος να κάνει αυτό που έπρεπε να γίνει. Ο Κίμελ δεν έχει καμία ταλεντάρα και χειρότερα νούμερα κι από τον Κόλμπερτ, αν είναι δυνατόν. Μένουν μόνο ο Τζίμι και ο Σεθ, δύο απόλυτοι αποτυχημένοι, στο ψεύτικο NBC. Τα νούμερά τους είναι επίσης απαίσια. Καν' το NBC!!! - Πρόεδρος DJT»
Καθώς ο Τραμπ χρησιμοποιεί τους μηχανισμούς της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για να πιέσει τις εταιρείες να αλλάξουν τον δημόσιο διάλογο, μένει να δούμε αν, σε αντίθεση με το Disney, που ανήκει στο ABC, εταιρείες όπως το NBC θα σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και θα υπερασπιστούν το δικαίωμα των παρουσιαστών τους να εκφράζονται ελεύθερα.
Η ευθύνη πλέον πέφτει στα μεγάλα δίκτυα και τους ιδιοκτήτες τους. Αν συνεχίσουν να υποκύπτουν σε πολιτικές πιέσεις, κινδυνεύει όχι μόνο η αξιοπιστία τους, αλλά και η δημοκρατική τους αποστολή.
Και το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν θα επιστρέψει ο Κίμελ στην τηλεόραση, αλλά εάν οι ΗΠΑ μπορούν να παραμείνουν μια χώρα όπου η σάτιρα, η διαφωνία και η ελεύθερη έκφραση έχουν ακόμα θέση στον δημόσιο διάλογο.
