Καθώς διανύουμε την εποχή των ιώσεων, οποιαδήποτε πληροφορία καταγράφεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για επιδημική έξαρση αναπνευστικών λοιμώξεων αποκτά βαρύνουσα σημασία. Ειδικά μέσα στην περίοδο των γιορτών που ο κόσμος ταξιδεύει και υπάρχει ο κίνδυνος μεταφοράς κρουσμάτων από τη μία χώρα στην άλλη.
Σε αυτό το πλαίσιο ο ΠΟΥ ανακοινώνει ότι τις αρχές του 2025 και έως τις 21 Δεκεμβρίου 2025, έχουν καταγραφεί παγκοσμίως συνολικά 19 κρούσματα κορονοϊού του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS-CoV), συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων θανάτων. Από τα 19 κρούσματα, τα 17 αναφέρθηκαν από το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας (KSA) και τα δύο από τη Γαλλία.
Μεταξύ 4 Ιουνίου και 21 Δεκεμβρίου 2025, το Υπουργείο Υγείας (MoH) της KSA ανέφερε συνολικά επτά κρούσματα λοίμωξης από MERS-CoV, συμπεριλαμβανομένων δύο θανάτων. Επιπλέον, στις αρχές Δεκεμβρίου 2025, το παρατηρητήριο για τη Γαλλία ανέφερε επίσης δύο κρούσματα που σχετίζονται με ταξίδια MERS-CoV, τα οποία αφορούσαν άτομα που είχαν ταξιδέψει πρόσφατα σε χώρες της Αραβικής Χερσονήσου.
Η κοινοποίηση αυτών των τελευταίων κρουσμάτων δεν αλλάζει τη συνολική εκτίμηση κινδύνου, η οποία παραμένει μέτρια τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Αυτά τα κρούσματα δείχνουν ότι ο ιός συνεχίζει να αποτελεί απειλή σε χώρες όπου κυκλοφορεί σε καμήλες, με τακτική εξάπλωση στον ανθρώπινο πληθυσμό. Ο ΠΟΥ συνιστά την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων (IPC) για την πρόληψη της εξάπλωσης λοιμώξεων του MERS-CoV που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και την περαιτέρω μετάδοση στον άνθρωπο.
Ιστορική αναδρομή
Από την πρώτη αναφορά του MERS-CoV στην Σαουδική Αραβία και την Ιορδανία το 2012, έχουν αναφερθεί στον ΠΟΥ συνολικά 2635 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα λοίμωξης από MERS-CoV, με 964 σχετιζόμενους θανάτους, με τη θνησιμότητα να διαμορφώνεται στο 37%. Η πλειονότητα των κρουσμάτων (84%) έχει αναφερθεί από την Σαουδική Αραβία.
Από τις αρχές του 2025 και έως τις 21 Δεκεμβρίου, έχουν αναφερθεί στον ΠΟΥ συνολικά 19 κρούσματα. Συνολικά, 17 κρούσματα αναφέρθηκαν στην Σαουδική Αραβία από πέντε περιοχές. Επιπλέον, δύο κρούσματα λοίμωξης από MERS-CoV που σχετίζονται με ταξίδια έχουν αναφερθεί στη Γαλλία, με πιθανή έκθεση να συμβαίνει κατά τη διάρκεια πρόσφατων ταξιδιών στην Αραβική Χερσόνησο.
Η παρακολούθηση έχει ολοκληρωθεί για όλες τις επαφές και δεν έχουν εντοπιστεί ή αναφερθεί δευτερογενείς λοιμώξεις. Από τον Σεπτέμβριο του 2012, η Γαλλία έχει καταγράψει συνολικά τέσσερα εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα λοίμωξης από MERS-CoV, συμπεριλαμβανομένου ενός θανάτου: δύο κρούσματα αναφέρθηκαν το 2013 και τα τελευταία δύο κρούσματα τον Δεκέμβριο του 2025. Όλα τα κρούσματα αφορούσαν ταξιδιώτες που εκτέθηκαν στην Αραβική Χερσόνησο και επέστρεψαν στη Γαλλία. Από τις 21 Δεκεμβρίου 2025, συνολικά 2635 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα λοίμωξης από MERS-CoV έχουν αναφερθεί παγκοσμίως στον ΠΟΥ, με 964 σχετικούς θανάτους.
Η πλειονότητα αυτών των κρουσμάτων έχει σημειωθεί σε χώρες της Αραβικής Χερσονήσου, συμπεριλαμβανομένων 2224 κρουσμάτων με 868 σχετικούς θανάτους (θνησιμότητα 39%) που αναφέρθηκαν από την Σαουδική Αραβία. Ένα αξιοσημείωτο ξέσπασμα εκτός Μέσης Ανατολής σημειώθηκε στη Δημοκρατία της Κορέας, τον Μάιο του 2015, κατά τη διάρκεια του οποίου αναφέρθηκαν 186 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα (185 στη Δημοκρατία της Κορέας και 1 στην Κίνα) και 38 θάνατοι. Ωστόσο, το κρούσμα αναφοράς σε αυτό το ξέσπασμα είχε ιστορικό ταξιδιού στη Μέση Ανατολή.
Τι είναι το σύνδρομο MERS
Το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (MERS) είναι μια αναπνευστική ασθένεια που προκαλείται από έναν κορωνοϊό (MERS-CoV). Η θνησιμότητα μεταξύ των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων είναι περίπου 37%. Οι άνθρωποι μπορούν να μολυνθούν με MERS-CoV μέσω πολλαπλών οδών μετάδοσης. Η κύρια οδός είναι η άμεση ή έμμεση επαφή με καμήλες, οι οποίες χρησιμεύουν ως φυσικός ξενιστής και κύρια ζωονόσος δεξαμενή του ιού. Επιπλέον, η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο μπορεί να συμβεί μέσω μολυσματικών αναπνευστικών σωματιδίων κυρίως σε καταστάσεις στενής επαφής και μπορεί επίσης να συμβεί μέσω άμεσης ή έμμεσης επαφής. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές σε περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης. Η μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο έχει συμβεί σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της μετάδοσης από ασθενείς σε παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και της μετάδοσης μεταξύ ασθενών πριν από τη διάγνωση του MERS-CoV. Δεν είναι πάντα δυνατό να εντοπιστούν ασθενείς με MERS-CoV έγκαιρα ή χωρίς εξετάσεις, επειδή τα συμπτώματα και άλλα κλινικά χαρακτηριστικά μπορεί να είναι μη ειδικά. Εκτός αυτών των περιβαλλόντων, έχει υπάρξει περιορισμένη καταγεγραμμένη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Συμπτώματα
Το σύνδρομο MERS μπορεί να εμφανιστεί χωρίς συμπτώματα, με ήπια συμπτώματα (συμπεριλαμβανομένων ήπιων αναπνευστικών προβλημάτων) ή με σοβαρή ασθένεια που οδηγεί σε οξεία αναπνευστική δυσχέρεια και θάνατο. Τα συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, βήχα και δυσκολία στην αναπνοή, με πνευμονία που παρατηρείται συχνά, αν και δεν υπάρχει πάντα. Μερικοί ασθενείς εμφανίζουν επίσης γαστρεντερικά συμπτώματα όπως διάρροια. Οι σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτούν εντατική θεραπεία, συμπεριλαμβανομένου του μηχανικού αερισμού. Όσοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο σοβαρών επιπτώσεων περιλαμβάνουν ηλικιωμένους ενήλικες, άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και άτομα με χρόνιες παθήσεις όπως διαβήτη, νεφρική νόσο, καρκίνο ή πνευμονικές διαταραχές. Ο αριθμός των μολύνσεων από MERS-CoV που αναφέρθηκαν στον ΠΟΥ μειώθηκε σημαντικά από την έναρξη της πανδημίας COVID-19. Αρχικά, αυτό πιθανότατα οφειλόταν στην προτεραιότητα της επιδημιολογικής επιτήρησης για τον SARS-CoV-2. Παρόμοιες κλινικές εικόνες και των δύο ασθενειών μπορεί να οδήγησαν σε μειωμένα τεστ και ανίχνευση λοιμώξεων MERS-CoV. Ωστόσο, το Υπουργείο Υγείας της Σαουδικής Αραβίας εργάζεται για τη βελτίωση των δυνατοτήτων δοκιμών για την καλύτερη ανίχνευση του MERS-CoV από την υποχώρηση της πανδημίας COVID-19, με τον MERS-CoV να περιλαμβάνεται στους αλγόριθμους δοκιμών επιτήρησης από το δεύτερο τρίμηνο του 2023, για δείγματα που βρέθηκαν αρνητικά τόσο για τη γρίπη όσο και για τον SARS-CoV-2. Επιπλέον, τα συνιστώμενα μέτρα προστασίας (π.χ. χρήση μάσκας, υγιεινή των χεριών, φυσική αποστασιοποίηση, βελτίωση του αερισμού) και τα μέτρα δημόσιας υγείας και κοινωνικής πρόνοιας στην κοινότητα για τη μείωση της μετάδοσης του SARS-CoV-2 (εντολές παραμονής στο σπίτι, μειωμένη κινητικότητα) πιθανότατα μείωσαν επίσης την περαιτέρω μετάδοση αναπνευστικών λοιμώξεων από άνθρωπο σε άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένου του MERS-CoV. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι υπάρχει πιθανή διασταυρούμενη προστασία που παρέχεται από τη μόλυνση με ή τον εμβολιασμό κατά του SARS-CoV-2 και οποιαδήποτε μείωση της λοίμωξης ή της σοβαρότητας της νόσου από MERS-CoV και αντίστροφα.
Αξιολόγηση του κινδύνου
Η κοινοποίηση αυτών των νέων κρουσμάτων δεν αλλάζει τη συνολική αξιολόγηση κινδύνου. Ο ΠΟΥ αναμένει ότι θα αναφερθούν επιπλέον κρούσματα λοίμωξης από MERS-CoV από τη Μέση Ανατολή ή/και άλλες χώρες όπου ο ιός MERS CoV κυκλοφορεί σε δρομάδες και ότι τα κρούσματα θα συνεχίσουν να εξάγονται σε άλλες χώρες από άτομα που εκτέθηκαν στον ιό μέσω επαφής με δρομάδες ή τα προϊόντα τους (για παράδειγμα, κατανάλωση ωμού γάλακτος καμήλας, ούρων καμήλας ή κατανάλωση κρέατος που δεν έχει μαγειρευτεί σωστά) ή σε περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης. Λόγω της ομοιότητας των συμπτωμάτων με άλλες αναπνευστικές ασθένειες που κυκλοφορούν ευρέως, όπως η γρίπη ή η COVID-19, η ανίχνευση και η διάγνωση κρουσμάτων MERS ενδέχεται να καθυστερήσουν, ειδικά σε χώρες που δεν έχουν πληγεί, και να παρέχουν την ευκαιρία για περαιτέρω μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο να μην εντοπιστεί. Ο ΠΟΥ συνεχίζει να παρακολουθεί την επιδημιολογική κατάσταση και διεξάγει αξιολογήσεις κινδύνου με βάση τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες.
Δεν υπάρχει εμβόλιο για το σύνδρομο MERS
Δεν υπάρχει προς το παρόν διαθέσιμο εμβόλιο ή συγκεκριμένη θεραπεία, αν και βρίσκονται σε εξέλιξη αρκετά εμβόλια και θεραπευτικές αγωγές ειδικά για τον ιό MERS-CoV. Η θεραπεία παραμένει υποστηρικτική, εστιάζοντας στη διαχείριση των συμπτωμάτων με βάση τη σοβαρότητα της ασθένειας. Ο ιός MERS-CoV φαίνεται να προκαλεί πιο σοβαρή νόσο σε άτομα με υποκείμενες χρόνιες παθήσεις όπως διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια πνευμονοπάθεια και ανοσοκαταστολή. Επομένως, τα άτομα με αυτές τις υποκείμενες παθήσεις θα πρέπει να αποφεύγουν τη στενή επαφή με ζώα, ιδιαίτερα με δρομάδες, όταν επισκέπτονται αγροκτήματα, αγορές ή αχυρώνες όπου μπορεί να κυκλοφορεί ο ιός. Θα πρέπει να τηρούνται γενικά μέτρα υγιεινής, όπως η τακτική υγιεινή των χεριών πριν και μετά την επαφή με ζώα ή ζωικά προϊόντα και η αποφυγή επαφής με άρρωστα ζώα.
