Η απόφαση του πρωθυπουργού της Γαλλίας να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από το γαλλικό κοινοβούλιο στις 8 Σεπτεμβρίου, στο οποίο δεν διαθέτει πλειοψηφία, προτού συζητηθεί ο νέος γαλλικός προϋπολογισμός και τα μέτρα λιτότητας ύψους 40 δισ. ευρώ που περιλαμβάνει, φέρνει τη χώρα αντιμέτωπη με τον κίνδυνο κυβερνητικής κατάρρευσης.
Γαλλικά ΜΜΕ περιγράφουν την κίνηση του Φρανσουά Μπαϊρού ως ένα επικίνδυνο πολιτικό στοίχημα και τα κόμματα της αντιπολίτευσης ως μια συγκεκαλυμμένη παραίτηση. Διότι πολλές γαλλικές κυβερνήσεις στο παρελθόν προχώρησαν σε παρόμοιους ελιγμούς, με τη διαφορά ότι διέθεταν κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Πάντως, τα κόμματα της γαλλικής αντιπολίτευσης ήδη προαναγγέλλουν, το ένα μετά το άλλο, ότι δεν προτίθενται να δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στον Μπαϊρού.
Η πολιτική πρόκληση
H Γαλλία βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρές δημοσιονομικές προκλήσεις. Έχει το υψηλότερο δημοσιονομικό έλλειμμα στην Ευρωζώνη (5,8% του ΑΕΠ το 2024), βρίσκεται σε Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος από την ΕΕ, ενώ η κυβέρνηση Μπαϊρού δεν διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αυτό σημαίνει ότι οι περικοπές στον προϋπολογισμό είναι αναγκαίες, αλλά το πολιτικό πλαίσιο περιπλέκει την έγκριση του προϋπολογισμού και αυξάνει τον κίνδυνο κατάρρευσης της κυβέρνησης.
Αυτό συνέβη τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν η κυβέρνηση υπό τον πρώην πρωθυπουργό Μισέλ Μπαρνιέ απέτυχε να περάσει τον προϋπολογισμό του 2025 και κατέρρευσε έπειτα από πρόταση μομφής, γεγονός που έφερε στην εξουσία τον Μπαϊρού.
- Διαβάστε επίσης: Πελατειακός καπιταλισμός δια χειρός Τραμπ
Οι βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου του 2024 οδήγησαν σε ένα κοινοβούλιο «μοιρασμένο» σε τρία μπλοκ: το κεντροδεξιό μπλοκ, υπό την ηγεσία του κόμματος Ensemble του Μακρόν, αλλά με τη συμμετοχή και των Ρεπουμπλικάνων, το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο (που περιλαμβάνει την ακροαριστερή Ανυπότακτη Γαλλία και τους Σοσιαλιστές) και την ακροδεξιά (υπό την ηγεσία του Εθνικού Συναγερμού).
Ο Μπαϊρού ηγείται μιας κυβέρνησης μειοψηφίας που στηρίζεται στο κεντροδεξιό μπλοκ, το οποίο διαθέτει 210 από τις 577 έδρες του κοινοβουλίου. Επομένως, η κυβέρνηση θα χρειαζόταν ούτως ή άλλως τη στήριξη και άλλων κομμάτων για να εγκρίνει τον προϋπολογισμό.
Το «μάθημα» του 2025
Πώς κατάφερε λοιπόν ο Μπαϊρού να «περάσει» τον προϋπολογισμό του 2025; Κάνοντας χρήση του Άρθρου 49 (3) του Γαλλικού Συντάγματος, που προβλέπει ότι η κυβέρνηση μπορεί να περάσει ένα νομοσχέδιο (όπως ο προϋπολογισμός) χωρίς ψηφοφορία, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπερψηφιστεί πρόταση δυσπιστίας εναντίον της.
Πράγματι, το Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν στήριξε τότε την πρόταση δυσπιστίας κι επέτρεψε στον Μπαϊρού να παραμείνει στην κυβέρνηση.
Η κατάσταση γύρω από τον προϋπολογισμό του 2026 είναι εξίσου δύσκολη με εκείνον του 2025. Ωστόσο, αυτή τη φορά η προκήρυξη νέων βουλευτικών εκλογών από τον Μακρόν είναι ένα πιθανό σενάριο, μιας και ο Γάλλος Πρόεδρος έχει δικαίωμα να τις προκηρύξει μόνο μία φορά μέσα σε περίοδο 12 μηνών, διάστημα το οποίο έχει παρέλθει από τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές.
- Διαβάστε επίσης: Ποια είναι η Λίζα Κουκ, η αξιωματούχος της Fed που απέλυσε ο Τραμπ;
Ξένοι αναλυτές σχολιάζουν ότι στόχος του Μπαϊρού για την ψήφιση του προϋπολογισμού του 2026 είναι να πιέσει και πάλι το Σοσιαλιστικό κόμμα να ψηφίσει υπέρ ή να απόσχει σε ενδεχόμενη πρόταση δυσπιστίας. Ωστόσο, οι Σοσιαλιστές έχουν ασκήσει κριτική στις περικοπές δαπανών καθώς και στην κατάργηση δύο αργιών που περιλαμβάνει το σχέδιο προϋπολογισμού. Ο ηγέτης των Σοσιαλιστών, Ολιβιέ Φορ, ο οποίος επανεξελέγη πολύ πρόσφατα στην ηγεσία του κόμματος με οριακή πλειοψηφία, έχει ήδη δηλώσει σύμφωνα με γαλλικά ΜΜΕ ότι θεωρεί «αδιανόητο» να στηρίξει εκ νέου την κυβέρνηση Μπαϊρού. Μάλιστα. το Σοσιαλιστικό Κόμμα έχει προγραμματίσει να ανακοινώσει τις προτάσεις του για τον προϋπολογισμό στις 9 Σεπτεμβρίου.
Το κρίσιμο «παράθυρο» και οι επιλογές Μακρόν
Μπορεί, υπό αυτές τις συνθήκες, να αποφευχθεί η κυβερνητική κατάρρευση στη Γαλλία;
Σύμφωνα με αναλυτές της UBS, στο κρίσιμο χρονικό «παράθυρο» μέχρι τις 8 Σεπτεμβρίου, είναι πιθανό η κυβέρνηση Μπαϊρού να «χαλαρώσει» τα προτεινόμενα μέτρα λιτότητας προκειμένου να βρει συμμάχους στο κοινοβούλιο.
Ένα σενάριο που είχε περιγράψει και η Fitch τον Ιούλιο, με τον οίκο να προειδοποιεί τότε, ότι ακόμα κι αν η κυβέρνηση Μπαϊρού ξεπεράσει με αυτό τον τρόπο τον πολιτικό «σκόπελο», δεν θα καταφέρει να πετύχει τους στόχους μείωσης του ελλείμματος.
Μένει να φανεί αν η γαλλική κυβέρνηση θα μπει σε μια τέτοια διαδικασία «παζαριού» μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες και ποια θα είναι τα αποτελέσματά της.
Πάντως, σε περίπτωση που το «παζάρι» δε φέρει αποτελέσματα και η πρόταση δυσπιστίας υπερψηφιστεί, ο Πρόεδρος Μακρόν θα πρέπει είτε να διορίσει νέο πρωθυπουργό είτε να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές (η δεύτερη επιλογή δεν ήταν διαθέσιμη μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαρνιέ).
Η UBS σχολιάζει ότι σε περίπτωση νέων βουλευτικών εκλογών, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ακροδεξιό μπλοκ θα μπορούσε να διευρύνει το προβάδισμά του σε σχέση με τις τελευταίες εκλογές, ενώ το κεντροδεξιό μπλοκ θα έχανε έδρες. Αυτό καθιστά λιγότερο πιθανό το ενδεχόμενο ο Μακρόν να επιλέξει την προσφυγή στις κάλπες.
Σε κάθε περίπτωση, τόσο ο διορισμός νέου πρωθυπουργού από τον Πρόεδρο Μακρόν, όσο και η προσφυγή στις κάλπες, αποτελούν σενάρια κινδύνου και θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεταβλητότητα στις αγορές.
Να σημειωθεί ότι το επόμενο διάστημα αναμένονται και αρκετές αποφάσεις αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας της Γαλλίας και, συγκεκριμένα, από τη Fitch στις 12 Σεπτεμβρίου, τη Moody’s στις 24 Οκτωβρίου και την S&P στις 28 Νοεμβρίου.
