Η συζήτηση για κάθε κοινοτικό προϋπολογισμό συνήθως κρατά μέχρι την τελευταία στιγμή προ της εφαρμογής του. Και αποτελεί μία από τις συζητήσεις που όλοι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί συμπεριλαμβανομένου του Ευρωκοινοβουλίου συμμετέχουν καθοριστικά στη διαμόρφωσή του.
Με την πρόταση της Επιτροπής για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028-34 στο τραπέζι των συνομιλιών, οι αντιπαραθέσεις είναι ήδη έντονες. Οι βασικές ενστάσεις που διατυπώνονται από τις «παραδοσιακές» ευρωομάδες συμπεριλαμβανομένης αυτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος αφορούν κυρίως στην προτεινόμενη συγχώνευση των κονδυλίων συνοχής και ΚΑΠ καθώς και στο προτεινόμενο ύψος του προϋπολογισμού με βάση τις αυξημένες ανάγκες και τους επιπλέον στόχους της Ένωσης.
Λίγες ώρες μετά την δήλωσή του στο Politico περί ανάγκης αποφασιστικότητας στο ενδεχόμενο χρήσης του βέτο από το Ευρωκοινοβούλιο, ο Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Φεντεραλιστών (UEF) και πρώην Ισπανός Ευρωβουλευτης των Σοσιαλδημοκρατών (SnD) Ντομενέκ Ντεβέσα βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε στο insider.
Ευκαιρία και για πολιτική εμβάθυνση της Ένωσης
Υποστήριξε ότι το Ευρωκοινοβούλιο πρέπει να είναι προετοιμασμένο να χρησιμοποιήσει το «βέτο» που διαθέτει αφενός μεν για να ενισχύσει το ύψος του προϋπολογισμού και τη στήριξη Περιφερειών και αγροτών και αφετέρου για να πετύχει περαιτέρω πολιτική εμβάθυνση πέραν των προσδοκιών για κοινή αμυντική προσέγγιση.
«Χρειάζεται να ενισχύσουμε τον ρόλο των Περιφερειών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον πολυετή προϋπολογισμό. Ταυτόχρονα, όμως, είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για να γίνουν θεσμικές καινοτομίες. Γι’ αυτό πρέπει να ενθαρρύνουμε το Κοινοβούλιο να είναι έξυπνο και να πει στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών… κοιτάξτε, αν θέλετε να ψηφίσουμε το ΠΔΠ σας —το οποίο πρέπει να εγκριθεί— τότε πρέπει κι εσείς να προχωρήσετε και στην άμυνα και στην πολιτική ένωση», τόνισε.
Και συμπλήρωσε: «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι με το μέρος μας. Τώρα, πρέπει να κάνουμε τη δουλειά με τα κράτη-μέλη».
Αναλυτικά η συνέντευξη
Πρόσφατα καλέσατε ανοικτά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να είναι έτοιμο να ασκήσει βέτο στην πρόταση για τον επόμενο προϋπολογισμό. Γιατί; Και πώς θα βοηθούσε αυτό στη δημιουργία της συναίνεσης που απαιτείται για το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο ή για τις δέσμες προτάσεων (omnibus) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;
Από τη δική μας οπτική, τη φεντεραλιστική οπτική, είναι πολύ ξεκάθαρο ότι χρειαζόμαστε μία αμυντική ένωση. Μια αμυντική ένωση δεν μπορεί να αφορά μόνο στην αγορά ή στην από κοινού παραγωγή όπλων. Πρέπει να περιλαμβάνει μια ευρωπαϊκή αλυσίδα διοίκησης, ευρωπαϊκό επιτελείο, ένα σύστημα εδαφικής άμυνας. Και αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε, επίσης, μια πολιτική ένωση. Δεν μπορούμε να έχουμε αμυντική ένωση χωρίς δημοκρατικό έλεγχο, χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση. Πιστεύω ότι η κοινή γνώμη είναι υπέρ — αν δείτε το Ευρωβαρόμετρο, μια μεγάλη πλειοψηφία επιθυμεί ευρωπαϊκό στρατό και ένα σύστημα χωρίς βέτο. Μια ομοσπονδιακή πολιτική ένωση σημαίνει και αυτό.
Έχουμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπέρ. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών δεν κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση. Οπότε, είτε μπορούμε να τις πείσουμε — μέχρι στιγμής δεν έχουμε υπάρξει ιδιαίτερα επιτυχημένοι σε αυτό— είτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να αξιοποιήσει ένα σημαντικό εργαλείο: το ενδεχόμενο βέτο στον πολυετή προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι πολύ σημαντικό να αυξηθεί το μέγεθός του διότι το 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ δεν είναι αρκετό. Και δεν πρέπει να «σκοτώσουμε» τη χρηματοδότηση των Περιφερειών και των αγροτών για να δώσουμε περισσότερα χρήματα στην άμυνα. Άρα πρέπει να αυξήσουμε συνολικά τον προϋπολογισμό.
Χρειάζεται να ενισχύσουμε τον ρόλο των Περιφερειών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον πολυετή προϋπολογισμό. Ταυτόχρονα, όμως, είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για να γίνουν θεσμικές καινοτομίες. Γι’ αυτό πρέπει να ενθαρρύνουμε το Κοινοβούλιο να είναι έξυπνο και να πει στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών… κοιτάξτε, αν θέλετε να ψηφίσουμε το ΠΔΠ σας —το οποίο πρέπει να εγκριθεί— τότε πρέπει κι εσείς να προχωρήσετε και στην άμυνα και στην πολιτική ένωση.
Από τη μία πλευρά κατανοώ ότι όταν βρίσκεσαι σε κρίση ή υπό πίεση χρειάζεται να πάρεις πιο δύσκολες αποφάσεις. Από την άλλη, πιστεύετε ότι οι φεντεραλιστές ή η πολιτική σας ομάδα, χρειάζονται κάποια επανατοποθέτηση για να αντιμετωπίσουν την τρέχουσα γεωπολιτική πραγματικότητα;
Αυτές οι γεωπολιτικές μετατοπίσεις ενισχύουν το επιχείρημα υπέρ της ομοσπονδιακής ένωσης. Είμαστε 27 κράτη-έθνη. Δεν μπορούμε να επιβιώσουμε μόνοι μας απέναντι στη Ρωσία. Ο Τραμπ δεν είναι σύμμαχος, είναι πολύ ξεκάθαρο. Και οι Κινέζοι επίσης. Άρα πρέπει να είμαστε πιο ενωμένοι. Και τι σημαίνει αυτό; Είναι εύκολο να το λες — σχεδόν σαν σύνθημα — «μια πιο ενωμένη Ευρώπη». Τι σημαίνει όμως στην πράξη;
Είναι η φεντεραλιστική πρόταση: να έχουμε μια ευρωπαϊκή άμυνα που να μπορούμε να ενεργοποιήσουμε αν το ΝΑΤΟ δεν είναι διαθέσιμο ή αν οι Αμερικανοί δεν είναι διαθέσιμοι. Και να έχουμε μια πιο αποτελεσματική και δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων. Δηλαδή ένα σύστημα χωρίς βέτο και ένα Κοινοβούλιο που να μπορεί να αποφασίζει επίσης για τα έσοδα και τη φορολογία.
Έχετε ήδη αναφερθεί στο νέο ΠΔΠ. Για να οικοδομήσετε συναίνεση πρέπει να πείσετε τους λεγόμενους «φειδωλούς» να επενδύσουν περισσότερα στην ΕΕ. Υπό τις γεωπολιτικές μετατοπίσεις και την τρέχουσα πίεση, πώς είναι αυτό δυνατό; Πιστεύετε ότι υπάρχει τρόπος να τους πείσετε;
Οι «φειδωλοί» είναι επίσης υπέρ της χρηματοδότησης νέων προτεραιοτήτων: της έρευνας και της άμυνας — και όλοι μπορούμε να συμφωνήσουμε σε αυτό. Αλλά για να φτάσουμε εκεί, χρειάζονται ένα νέο ΠΔΠ με τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αλλιώς κρατάμε το τρέχον ΠΔΠ, το οποίο θα παραταθεί. Δεν λαμβάνουν συνεπώς χρηματοδότηση για τις νέες προτεραιότητες. Αυτό αποτελεί κίνητρο για συμβιβασμό, για να καταλάβουν ότι χρειαζόμαστε μεγαλύτερο προϋπολογισμό ώστε να μην θυσιάσουμε σημαντικές πολιτικές και για τους μη «φειδωλούς» - ας τους πούμε έτσι, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία… Για εμάς, η συνοχή και η αγροτική πολιτική είναι σημαντικές. Επομένως, χρειαζόμαστε έναν συμβιβασμό.
Υπό αυτή την πίεση και αυτές τις τρέχουσες μετατοπίσεις εξελίξεις, πόσο αισιόδοξος μπορεί να είναι ένας φεντεραλιστής;
Ο Ζαν Μονέ είχε πει «δεν είμαι αισιόδοξος, είμαι αποφασισμένος». Και συμφωνώ με αυτό. Το θέμα δεν είναι να κάνουμε υποθέσεις για το τι δυνητικά θα συμβεί. Είναι να είμαστε αποφασισμένοι, να υπερασπιζόμαστε τις θέσεις μας με λογική, με γεγονότα και με πεποίθηση, ώστε να πείσουμε. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι με το μέρος μας. Τώρα, πρέπει να κάνουμε τη δουλειά με τα κράτη-μέλη.
