Η επίτευξη συμφωνίας για τα ορυκτά με την Ουκρανία είναι απίθανο να κάμψει την αντίσταση του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν απέναντι στο ειρηνευτικό σχέδιο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και όπως φαίνεται, ο Λευκός Οίκος δεν είναι ακόμη σίγουρος πώς να αλλάξει αυτή την κατάσταση. Πολλές επιλογές βρίσκονται στο τραπέζι, όμως τίποτε ακόμη δεν έχει αποφασιστεί, καθώς η Ρωσία δεν είναι τόσο εύκολος παίχτης όσο ανέμενε η Ουάσιγκτον.
Ενώ αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης ανακοίνωσαν δημόσια τη συμφωνία ως μια σημαντική εξέλιξη, υπάρχει έλλειψη συναίνεσης εντός του Λευκού Οίκου για το τι θα ακολουθήσει, σύμφωνα με το Politico επικαλούμενο δύο άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις.
- Διαβάστε ακόμα - ΗΠΑ: Ο Τραμπ πλήττει την οικονομία, ενώ η Ευρωζώνη ανακάμπτει - Τα νούμερα, η πραγματική εικόνα και οι προοπτικές
Θα μπορούσε να περιλαμβάνει δύσκολες επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της άσκησης άμεσης πίεσης στο Κρεμλίνο, κάτι που ο Τραμπ μέχρι στιγμής διστάζει να κάνει. «Περισσότερες κυρώσεις θα ήταν η επόμενη μεγάλη δυσκολία», είπε ένα από τα άτομα.
Η θέση της Μόσχας
Η Μόσχα μέχρι στιγμής αρνείται να αποδεχθεί τα αιτήματα των ΗΠΑ για μόνιμη κατάπαυση του πυρός και ο Πούτιν έχει διατηρήσει μαξιμαλιστικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένης της απόκτησης του ελέγχου από τη Ρωσία τεσσάρων ουκρανικών περιοχών που δεν κατέχει πλήρως, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, ο οποίος πίεσε την Ευρώπη να διαχειριστεί τη δική της περιφερειακή ασφάλεια, δήλωσε ότι ο Τραμπ κατάφερε να ξεκινήσει τη διαδικασία, αλλά ότι εναπόκειται στο Κίεβο και τη Μόσχα να συμφωνήσουν.
«Τώρα που κάθε πλευρά γνωρίζει ποιοι είναι οι όροι ειρήνης της άλλης, θα είναι δική τους ευθύνη να καταλήξουν σε συμφωνία», δήλωσε στο Fox News, επαναλαμβάνοντας προηγούμενα σχόλια ότι οι ΗΠΑ θέλουν να αποχωρήσουν εάν οι δύο πλευρές δεν κάνουν παραχωρήσεις.
Ο Τραμπ, ο οποίος επιδιώκει να τερματίσει τον πόλεμο και να ξεκινήσει μια ευρύτερη αναμόρφωση της οικονομικής σχέσης ΗΠΑ-Ρωσίας, έχει απειλήσει στο παρελθόν να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα, εάν ο Πούτιν δεν συμμετάσχει σοβαρά σε ειρηνευτικές συνομιλίες. Στον λογαριασμό του στο Truth Social την περασμένη εβδομάδα, μετά τη συνάντηση με τον Ζελένσκι, έγραψε ότι δεν υπάρχει λόγος ο Πούτιν να εκτοξεύει πυραύλους σε περιοχές αμάχων και αυτό με κάνει να σκέφτομαι ότι ίσως δεν θέλει να σταματήσει τον πόλεμο, πριν υπονοήσει ότι θα μπορούσε να στοχεύσει τον τραπεζικό τομέα της Ρωσίας ή να επιβάλει τις λεγόμενες δευτερογενείς κυρώσεις.
Ξεχωριστά, ο σύμμαχος του Τραμπ, γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, δήλωσε στην αρχή της εβδομάδας ότι έχει τη δέσμευση 72 συναδέλφων του για ένα νομοσχέδιο που θα θεσπίσει εξουθενωτικές νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας και δασμούς σε χώρες που αγοράζουν πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άλλα βασικά προϊόντα της, εάν ο Πούτιν δεν συμμετάσχει σε σοβαρές συνομιλίες για να σταματήσει ο πόλεμος.
- Διαβάστε ακόμα - Μπλακάουτ και στην ισπανική οικονομία; - Ένας πρώτος απολογισμός
Αυτές οι τιμωρίες θα περιλαμβάνουν δασμούς 500% στις εισαγωγές από χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, προϊόντα πετρελαίου, φυσικό αέριο ή ουράνιο, σύμφωνα με προσχέδιο του νομοσχεδίου.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν-Νοέλ Μπαρό, δήλωσε ότι συζήτησε την πρόταση με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο κατά τη διάρκεια συνάντησης και εξέφρασε την επιθυμία οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι να συντονιστούν με τις ΗΠΑ για την επιβολή νέων κυρώσεων.
Το αν ένα πρόσθετο καθεστώς κυρώσεων θα είναι αρκετό για να πιέσει τον Πούτιν είναι ένα άλλο θέμα.
Ο Πούτιν έχει συναντηθεί τέσσερις φορές μέσα σε ισάριθμους μήνες με τον απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και συνέχισε να απορρίπτει την πρόταση των ΗΠΑ για τον τερματισμό του τριετούς πολέμου, ο οποίος θα πάγωνε τη σύγκρουση κατά μήκος των τρεχουσών γραμμών μάχης και έτσι θα έδινε στη Ρωσία σημαντικά εδαφικά κέρδη.
H πράξη απέχει από τα λόγια
Ωστόσο, ο Τραμπ δεν έχει δείξει στην πράξη καμία προθυμία να σκληρύνει τη στάση απέναντι στην Ρωσία. Δεν έχει επίσης ακόμη λάβει θέση σχετικά με μια πρόταση των Ρεπουμπλικανών για αύξηση των κυρώσεων κατά της Μόσχας. Και ήταν η απροθυμία του προέδρου να εγκρίνει πρόσθετη βοήθεια για την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας ή τις μεταπολεμικές εγγυήσεις ασφαλείας που κατέστησαν εξαρχής αναγκαία μια μελλοντική συμφωνία κατανομής εσόδων.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ δήλωσε ότι η «ιστορική» συμφωνία για τα ορυκτά αποτελεί απόδειξη ότι ο πρόεδρος είναι ο κύριος διαπραγματευτής και έχει δεσμευτεί να εξασφαλίσει μια διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία. Ωστόσο, έχουν περάσει 100 ημέρες διακυβέρνησης και ο Τραμπ δεν έχει εξασφαλίσει καμία συμφωνία για το εμπόριο ή μια ειρήνη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, παρότι είχε υποσχεθεί ότι αυτό θα γινόταν την πρώτη ημέρα της θητείας του.
Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, ο οποίος ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία για τα ορυκτά τους τελευταίους μήνες, άφησε να εννοηθεί ότι θα έχει αντίκτυπο στις ειρηνευτικές συνομιλίες που φαίνεται να έχουν βαλτώσει.
«Αυτό είναι ένα ισχυρό μήνυμα προς τη ρωσική ηγεσία και δίνει στον πρόεδρο Τραμπ τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί τώρα με τη Ρωσία σε ακόμη πιο ισχυρή βάση», δήλωσε κατά τη διάρκεια εμφάνισής του στο Fox Business Network.
Άλλος αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών, που δεν κατονομάστηκε, σύμφωνα με το Politico, δήλωσε ότι το γεγονός πως η Αμερική έχει μεγαλύτερο οικονομικό συμφέρον για το μέλλον της Ουκρανίας θα δείξει στη Ρωσία ότι οι ΗΠΑ είναι δεσμευμένες στη μακροπρόθεσμη επιτυχία της Ουκρανίας.
Ο Ρίτσαρντ Χάας, πρώην επικεφαλής του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων και βετεράνος τριών Ρεπουμπλικανικών κυβερνήσεων, δήλωσε ότι η συμφωνία αποτελεί ένα θετικό βήμα προς τη βελτίωση της τεταμένης σχέσης μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας. Αλλά δεν είναι, είπε, κάτι που θα αλλάξει τα δεδομένα στις ειρηνευτικές συνομιλίες. «Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι αν αυτή η συμφωνία οδηγεί σε κάτι περισσότερο μεταξύ των ΗΠΑ και της Ουκρανίας», είπε στο Politico.
Κατώτερη των προσδοκιών η συμφωνία
Ο Τραμπ, του οποίου η αρχική πρόταση προς την Ουκρανία ήταν οι ΗΠΑ να λάβουν 500 δισ. δολάρια σε έσοδα από τη μελλοντική ανάπτυξη ορυκτών της χώρας, συνέχισε να περιγράφει δημόσια τη συμφωνία ως έναν τρόπο για τους Αμερικανούς φορολογούμενους να ανακτήσουν μέρος των 120 δισ. δολαρίων σε αμυντική βοήθεια των ΗΠΑ τα τελευταία τρία χρόνια. Η τελική συμφωνία, ωστόσο, δεν απαιτεί από την Ουκρανία να επιστρέψει καμία βοήθεια.
Αντίθετα, οι δύο χώρες θα δημιουργήσουν ένα κοινό επενδυτικό ταμείο για να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά τον πόλεμο. Με βάση τη συμφωνία, οι ΗΠΑ θα έχουν προτιμησιακά δικαιώματα στην εξόρυξη ορυκτών στην Ουκρανία, αν και το Κίεβο θα έχει τον τελικό λόγο για το τι και πού εξορύσσεται διατηρώντας την κυριότητα του υπεδάφους. Η Ουκρανία θα διατηρήσει τον έλεγχο των φυσικών της πόρων και θα συνεισφέρει το 50% των μελλοντικών εσόδων από νέες άδειες για κρίσιμα ορυκτά, εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Από την άλλη, η συμφωνία επιτρέπει στις ΗΠΑ να συνεισφέρουν στο ταμείο μέσω άμεσων πληρωμών ή μέσω νέας στρατιωτικής βοήθειας. Αυτό αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για το Κογκρέσο να εγκρίνει ένα νέο συμπληρωματικό αμυντικό πρόγραμμα για την Ουκρανία, αν και η πρόσθετη βοήθεια που χρηματοδοτείται από τους φορολογούμενους παραμένει μακρινή.
Κίνηση τακτικής, όχι σημείο καμπής
Εν κατακλείδι, η συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας για τα ορυκτά δεν αποτελεί διπλωματική πρόοδο και δεν θα τερματίσει τον πόλεμο, εκτιμά το Quincy Institute for Responsible Statecraft. Και όσον αφορά την ίδια τη συμφωνία, είναι σαφώς πολύ πιο ευνοϊκή για την Ουκρανία από την αρχική που είχε κάνει ο Τραμπ.
Φέρεται να μην παρέχει στην Ουκρανία τις εγγυήσεις ασφαλείας που ζητά το Κίεβο, δεν δεσμεύει τις ΗΠΑ να πολεμήσουν για την Ουκρανία ή να υποστηρίξουν μια ευρωπαϊκή δύναμη για την Ουκρανία και η ένταξη στο ΝΑΤΟ παραμένει εκτός συζήτησης. Δεδομένων των βασικών θέσεών της, δεν υπάρχει πιθανότητα η κυβέρνηση Τραμπ να αλλάξει γνώμη σε αυτά τα σημεία.
Αλλά από τότε που η ειρηνευτική διαδικασία στην Ουκρανία φάνηκε να εξαντλείται και ο Τραμπ απείλησε να αποχωρήσει από τις συνομιλίες, το Κίεβο και η Μόσχα έχουν εμπλακεί σε έναν περίτεχνο διπλωματικό «πυρετό» ημι-προτάσεων και υπονοούμενων για να προσπαθήσουν να διασφαλίσουν ότι εάν ο Τραμπ αποχωρήσει, θα κατηγορήσει την άλλη πλευρά για την αποτυχία των συνομιλιών.
Αυτή η συμφωνία καθιστά πολύ πιο πιθανό να κατηγορήσει τη Ρωσία και, ως εκ τούτου, να συνεχίσει την στρατιωτική και την παροχή πληροφοριών βοήθειας προς την Ουκρανία. Μπορεί επίσης να προσπαθήσει να επιβάλει πρόσθετες κυρώσεις στη Ρωσία - αν και δεδομένης της αντίστασης του μεγαλύτερου μέρους του κόσμου σε αυτές τις κυρώσεις και των εντάσεων σχετικά με τους δασμούς μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, δεν είναι καθόλου σαφές πόσο αποτελεσματικές θα είναι οι νέες κυρώσεις.
Εν τω μεταξύ, η Κίνα έχει αναπτύξει τον τομέα των σπάνιων γαιών σε τεράστια κλίμακα κυρίως μέσω κρατικών επενδύσεων και κανείς δεν έχει μέχρι στιγμής κάνει μια διεξοδική ανάλυση της πραγματικής κερδοφορίας των περισσότερων από αυτούς τους ουκρανικούς πόρους. Επομένως, το Quincy Institute for Responsible Statecraft καταλήγει ότι πρόκειται μόνο για μια τακτική επιτυχία για την Ουκρανία και για μια επιτυχία πάνω στην οποία κρέμονται πολλά ερωτήματα, για παράδειγμα, θα οδηγήσει τη Μόσχα να απαντήσει με κάποιες σοβαρές και αποδεκτές προτάσεις ειρήνης;
