Ροή
Αναρωτιέται κανείς εάν το χθεσινό συλλαλητήριο των αγροτών στην κεντρική πλατεία των Αθηνών ήταν το τέλος μιας παλιάς εποχής ή την αρχή μιας καινούργιας… Τα 130 περιποιημένα τρακτέρ και οι 8.000 καλοστημένοι αγρότες, στην πλειοψηφία τους νέοι σε ηλικία, που κατέκλυσαν το χώρο μπροστά από τη Βουλή, προέρχονταν απ’ όλη την Ελλάδα. Κάποιοι έδωσαν μέχρι και 500-600 ευρώ σε πετρέλαιο για να συμμετάσχουν στην μεγάλη αυτή στιγμή, σαφώς κορύφωση των αγροτικών κινητοποιήσεων εδώ και πλέον τους ενός μήνα. Σε ορισμένους από αυτούς τα χρήματα αυτά θα λείψουν την ερχόμενη εβδομάδα για να αγοράσουν λιπάσματα. Γιατί όμως το έκαναν;
Στο παρελθόν, έχουν υπάρξει πολλές αγροτικές κινητοποιήσεις. Η κοινωνία εδώ και χρόνια στεκόταν με υπομονή απέναντι στα κλεισίματα των δρόμων και άκουγε με μέτριο ενδιαφέρον ή και αδιαφορία κάποιες φορές τα αγροτικά αιτήματα. Το πρωί του συλλαλητηρίου, με πήραν δύο παλαιοί φίλοι, Αθηναίοι και οι δύο, εάν θα πάω στο συλλαλητήριο, να έλθουν μαζί μου. Με ξάφνιασαν! «Μα, έχουν δίκιο οι άνθρωποι» είπαν και οι δύο. Ο ένας μου είπε «δε βλέπεις τι γίνεται στα σούπερ μάρκετ; Όλα απλησίαστα». Στην Κορινθία, όπου έχει κάποιες σχέσεις, τα λεμόνια είναι στα δένδρα, αφού οι έμποροι δίνουν μόλις 35 λεπτά, στο πάγκο όμως των μανάβικων ξεπερνάνε το 1 ευρώ. «Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση» πρόσθεσε. Ο άλλος έτυχε να περάσει από την πλημμυρισμένη Θεσσαλία λίγες ημέρες μετά την καταστροφή και η εικόνα με τα μισοβυθισμένα τρακτέρ και τον υπόλοιπο εξοπλισμό του έμεινε ανεξίτηλη. «Μεγάλη ζημιά» έλεγε και ξαναέλεγε.
Η κοινωνία και το καταναλωτικό κοινό είναι αυτή τη φορά σαφώς με τη μεριά των αγροτών. Ξέρουν ότι όπως και οι καταναλωτές, έτσι και οι αγρότες είναι οι «ρηγμένοι της ιστορίας». Ακόμη και οι ελαιοπαραγωγοί που πουλάνε το προϊόν τους πολύ ακριβά, όλοι ξέρουν ότι δεν έβγαλαν επαρκή ποσότητα, κανένας τους. Άρα το εισόδημα είναι μείον, παρ’ όλες τις υψηλές τιμές που εισπράττουν.
Παράλληλα, όλοι ξέρουν ότι οι μεγάλες διαφορές τιμών, είναι συνέπεια ενός νοσηρού συστήματος που ζει και βασιλεύει σε κάμπους και βουνά της Ελλάδας εδώ και πολλά πολλά χρόνια. Κανένας δεν κατόρθωσε να τα βάλει μαζί του! Κάποιοι λένε ότι κανένας δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ στα σοβαρά. Όπως και να έχει, το αποτέλεσμα είναι ότι τόσο η εγχώρια όσο και η διεθνής κερδοσκοπία από το χωράφι έως το ράφι καλά κρατεί! Είναι πολλά χρόνια που οι δρόμοι αγροτών και καταναλωτών έχουν χωρίσει. Όσο το αστικό καταναλωτικό κοινό απομακρυνόταν ηλικιακά από την εποχή της εσωτερικής μετανάστευσης με τις αγροτικές μνήμες, τόσο και η συμπάθεια του κόσμου προς τους αγρότες μειωνόταν. Άλλοι έβλεπαν τα μεγάλα σπίτια που έκτισαν στις εισόδους των χωριών. Άλλοι τα πολυτελή αυτοκίνητα, άλλοι τις πάμπολλες... ατασθαλίες που έγιναν την εποχή με τις παχές αγελάδες. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, σήμερα οι δρόμοι ξανασυναντιούνται και αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Εντυπωσιακή πάντως ήταν και η θέση της Κυβέρνησης απέναντι στο όλο θέμα: Οι αγρότες έχουν δίκιο, απλώς δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε άλλα επιπλέον αιτήματά τους, ήταν η απάντηση από τα πλέον επίσημα χείλη. Κάποιος θα μπορούσε να θεωρήσει την στάση αυτή σαν επικοινωνιακό τέχνασμα. Θα πρέπει να πιστέψουμε ότι όντως δεν υπάρχουν άλλα χρήματα για παραπάνω επιδόματα. Υπάρχει, όμως, πολύς χώρος στην υιοθέτηση άλλων μέτρων, προς τα οποία θα πρέπει η Κυβέρνηση να προχωρήσει γρήγορα σε παρεμβάσεις και μάλιστα σε πολλά επίπεδα.
Η ακρίβεια των εισροών και το υψηλό κόστος παραγωγής για παράδειγμα, είναι ένα τεράστιο θέμα. Είναι ουσιαστικά το θέμα που έβγαλε όλους τους Ευρωπαίους αγρότες στο δρόμο. Εάν ζητούσε κάποιος να μάθει, γιατί όλοι μαζί βγήκαν στους δρόμους, η απάντηση ήταν σύντομη και σαφής: διότι έσπειραν ακριβά και πούλησαν φθηνά! Τώρα που το ταμείο «κοκκίνισε», δεν υπήρχε άλλη επιλογή. Στα ακριβά εφόδια, προστέθηκαν και τα υψηλά επιτόκια που είναι αγορασμένα όλα αυτά τα τρακτέρ που βλέπετε, αλλά και άλλα μηχανήματα που δεν βλέπετε, και κοστίζουν κυριολεκτικά μια περιουσία. Όταν αγοράστηκαν, η δόση ήταν σε επίπεδα διαχειρίσιμα, τώρα όμως ξέφυγε. Πού θα βρεθούν τα επιπλέον αυτά χρήματα, όταν η περυσινή καλλιέργεια ήταν για όλους τους Ευρωπαίους αγρότες άκρως ζημιογόνα; Οι επιμέρους αγορές των αγροτικών εισροών νοσούν και χρίζουν παρέμβασης για να γίνουν ανταγωνιστικές και σύγχρονες.
Προξενεί ωστόσο απορία το γεγονός ότι τα αγροτικά αιτήματα, είναι στοχευμένα αποκλειστικά στην κρατική βοήθεια. Σε καμία χώρα δεν έπεσε στην αντίληψή μας, αίτημα σχετικό με την αναδιάρθρωση της αγοράς αγροτικών εισροών, εκεί δηλαδή που είναι το πρόβλημα. Επιδότηση του κόστους που ζητούν οι αγρότες, σημαίνει στην ουσία επιβράβευση της κερδοσκοπίας. Ας την καταπολεμήσουμε πρώτα, και μετά να δούμε το θέμα της επιδότησης του κόστους.
Έτσι λοιπόν, φτάσαμε μετά από ένα και πλέον μήνα αγροτικών κινητοποιήσεων στο συλλαλητήριο των Αθηνών. Τα κέρδη για τους αγρότες είναι δύο ειδών: το πρώτο, τα όσα υποσχέθηκε η κυβέρνηση και ποσοτικοποιείται εύκολα. Το δεύτερο είναι το γεγονός ότι ξανακέρδισαν την συμπάθεια του κόσμου και αυτό είναι μια προίκα που πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού. Η θετική αυτή αύρα που αναπτύχθηκε ανάμεσα σε παραγωγούς και κοινωνία, πρέπει να συνεχιστεί παντού όπου διασταυρώνονται οι δρόμοι τους: στις λαϊκές αγορές, εκεί που οι καταναλωτές προσπαθούν να τετραγωνίσουν τον κύκλο, στις άφθονες ομάδες των κοινωνικών δικτύων που οι καταναλωτές αγοράζουν κατ’ ευθείαν από τους παραγωγούς, στα πανηγύρια στα χωριά, στις διακοπές, στον αγώνα για την κλιματική αλλαγή, παντού. Κι επειδή οι σχέσεις είναι ζωντανό πράγμα και χρειάζονται φροντίδα και ανανέωση, είναι ανάγκη να βρεθούν και νέες δράσεις που κρατήσουν το φλερτ αυτό ζωντανό. Εδώ οι αγρότες πρέπει να ξεπεράσουν τον εαυτό τους, αφού συνέχεια διατείνονται οτι δεν τους ενδιαφέρει η επικοινωνία αλλά η ουσία. Νέα παιδιά είναι οι περισσότεροι, ξέρουν πώς να φλερτάρουν...
Από την άλλη για την Κυβέρνηση αλλά και την Πολιτεία υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει και μάλιστα έξω από τα συνηθισμένα πλαίσια. Οι δομές του πρωτογενούς τομέα είναι όλες παλαιές και αναποτελεσματικές. Ο ΕΛΓΑ, ο ΕΛΓΟ, η Επιτροπή Ανταγωνισμού, οι Περιφερειακές Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης, οι ΤΟΕΒ κι ένα σωρό άλλες δομές χρειάζονται ανανέωση, χρειάζονται εκσυγχρονισμό, χρειάζονται να υπηρετήσουν τόσο τους αγρότες όσο και την κοινωνία - καταναλωτές – στις νέες προκλήσεις, που είναι η βιώσιμη τροφή, οι λογικές τιμές, η προστασία του περιβάλλοντος, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Από την άλλη δεν είναι μόνο δομές του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Οι αγρότες ανησυχούν για τη μόρφωση των παιδιών τους, την υγεία των γονιών τους, τον λαϊκό πολιτισμό που δοκιμάζεται, την έλλειψη ευκαιριών εργασίας για τις γυναίκες τους. Επομένως, όλα τα συναρμόδια Υπουργεία θα πρέπει κι αυτά να δραστηριοποιηθούν.
Αναρωτηθήκαμε εάν η χθεσινή συγκέντρωση των αγροτών ήταν αρχή ή τέλος μιας εποχής. Είναι στο χέρι όλων όσων εμπλέκονται με τα θέματα της αγροτικής οικονομίας να ρίξουμε μαύρη πέτρα στο παρελθόν και να ξεκινήσουμε μια σύγχρονη πορεία προς το αύριο.
ΥΓ: Η πλέον εμβληματική εικόνα κατά τη γνώμη του γράφοντος στο συλλαλητήριο, ήταν η καδραρισμένη σημαία του Δήμου Κιλελέρ, πάνω σε ένα αγροτικό αυτοκίνητο. Οι ερμηνείες που μπορούν να δοθούν πολλές και προς πάσα κατεύθυνση. Ο πολιτισμένος χαρακτήρας της συγκέντρωσης, δεν άφηνε καμία ερμηνεία βίαιης διεκδίκησης των αιτημάτων. Η ιστορία όμως ήταν παρούσα, σε μια κορυφαία για τους αγροτικούς αγώνες στιγμή που δεκάδες τρακτέρ στρατοπέδευσαν στο Σύνταγμα για ένα βράδυ.
