Ροή
Εάν ήμασταν αναγκασμένοι να περιγράψουμε με δύο λέξεις την ελληνική γαστρονομία, οι περισσότεροι θα λέγαμε «Χωριάτικη σαλάτα». Δηλαδή τομάτα, πιπεριές, φέτα, λάδι και ρίγανη. Σε λίγο, έτσι όπως πάνε οι τιμές, το πιάτο αυτό θα το βλέπουμε στα μουσεία σαν έκθεμα!
Η φέτα, βρίσκεται ήδη σε πολύ υψηλή τιμή από 13 έως 15 ευρώ το κιλό. Οι πάσης φύσεως πωλητές ομολογούν ότι η ζήτηση έχει πέσει πολύ. Πάνε οι εποχές του «βάλε μου κι ενάμιση κιλό φέτα». Εάν εμείς που μάθαμε τη φέτα από τα σπίτια μας σταματήσουμε να τη τρώμε, γιατί να τη φάνε οι ξένοι επισκέπτες μας ή καταναλωτές; Εάν ξαφνικά οι Ιταλοί σταματήσουν να πίνουν εσπρέσο ή οι Γάλλοι να πίνουν κόκκινο κρασί, εσείς δεν θα αναρωτηθείτε γιατί; Το ίδιο θα κάνουν και οι άλλοι με τη φέτα.
Το ελαιόλαδο αυτή τη στιγμή πωλείται σε υψηλές τιμές περί τα 8 ευρώ το κιλό. Πρόσφατα πωλήθηκε από Συνεταιρισμό 7,7 ευρώ το κιλό. Με δεδομένο ότι η φετινή χρονιά είναι χρονιά ακαρπίας για την ελιά, το ελαιόλαδο στο ράφι θα ακριβύνει κι άλλο. Κανείς δεν ξέρει που θα φτάσει, αλλά αυτοί που αγοράζουν 7,7 συν ΦΠΑ δεν θα το πουλήσουν 8 ευρώ, όσο δηλαδή έχει σήμερα. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα ρίξετε λαδάκι στη σαλάτα σας, θα έχετε κάνει μια μικρή επένδυση της τάξης του 1 με 2 ευρώ, ανάλογα το πόσο...κακομαθημένοι είστε. Τι φαντάζεστε, ο μέσος εστιάτορας θα ρίξει στη σαλάτα που σερβίρει το λάδι που έριχνε; Προφανώς όχι, θα ψάξει να βρει μια ποιο οικονομική λύση.
Για τη τομάτα και τις πιπεριές δεν μπορούμε να πούμε και πολλά πράγματα, αφού ο κλάδος των οπωρολαχανικών είναι αυτός που πρώτος εφηύρε την έννοια «κερδοσκοπία». Ο όρος απληστία που φοριέται πολύ τις τελευταίες ημέρες, ωχριά μπροστά στην κερδοσκοπία του κλάδου των φρέσκων προϊόντων. Καθηγητής με πείρα, παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα!!!
Με τη φέτα στα 15 ευρώ, το λάδι στα 10 ευρώ και τη τομάτα πολύ υψηλά, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ο χαρακτήρας της ελληνικής διατροφής βρίσκεται υπό αναμόρφωση. Δεν λέμε κίνδυνο, γιατί τα διατροφικά θέματα είναι πολύ δυναμικά και προσαρμόζονται στην εποχή τους. Στις συνήθειες, τον τρόπο ζωής, την σωματική καταπόνηση, την ύπαρξη παιδιών, την ηλικιακή διάρθρωση του πληθυσμού. Έτσι, η πτώση της κατανάλωσης φέτας, σε πολλές περιπτώσεις γίνεται και κατόπιν σύστασης ιατρού. Αλλά εδώ, στην Ελλάδα του 2023, η τιμή είναι το βασικό κριτήριο αγοράς. Από την άλλη όσο και να σας συστήσει ο διατροφολόγος σας να βάζετε ελαιόλαδο στη σαλάτα, θα του πείτε «με 10 ευρώ το κιλό;»
Με βάση τα συμβαίνοντα στην αγορά σήμερα, όπου οι πάσης φύσεως εμπλεκόμενοι αρνούνται να μειώσουν την κερδοφορία τους προκειμένου να βοηθήσουν την κατανάλωση, είναι σχεδόν βέβαιο οτι οι τιμές στο ράφι δεν πρόκειται να επιστρέψουν εκεί που ήταν ακόμη και όταν πέσουν οι τιμές παραγωγού σε χαμηλά επίπεδα. Η συμπεριφορά αυτή είναι ένα νέο φαινόμενο το οποίο υπαγορεύεται από την ύπαρξη υψηλού πληθωρισμού στα βασικά καταναλωτικά είδη, όπως είναι τα τρόφιμα.
Εάν αυτά συμβαίνουν στη πλευρά της ζήτησης, σκεφτείτε τι συμβαίνει στην αγορά της παραγωγής. Για την παραγωγή φέτας ασχολείται ένας στους τέσσερεις αγρότες. Αυτοί που παράγουν ζωοτροφές, αυτοί που τις μαζεύουν και τις εμπορεύονται, οι τσελιγκάδες με τα κοπάδια τους, οι μεταποιητές με τα εργοστάσιά τους. Τι θα γίνει όλος αυτός ο κόσμος εάν εσείς ελαττώσετε τη φέτα που τρώτε με τα λαδερά, τώρα Ιούλιο μήνα; Προς το παρόν η καλή, η μάλλον εξαιρετική, εξαγωγική πορεία του προιόντος κρατάει όλο αυτό το κύκλωμα σε κίνηση. Η ζωή όμως μας έχει διδάξει οτι τακτικά κάτι εξωγενές συμβαίνει και η φόρα ανακόπτεται. Μια νέα νομοθετική ρύθμιση, μια μεγάλη εξαγορά, μπορεί να είναι αρκετές για να συμβεί το κακό. Γι΄αυτό, η ύπαρξη ακμαίας εσωτερικής αγοράς που βασίζεται σε αυτό που λέει το όνομά της “παραδοσιακή φέτα”, αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ύπαρξής της. Αλλά με 15 ευρώ το κιλό...
Ο κλάδος του ελαιολάδου από την άλλη έχει κι αυτός ένα πολύ σοβαρό αποτύπωμα στην πρωτογενή παραγωγή . Σήμερα η ελαιοκαλλιέργεια έχει επεκταθεί σχεδόν σε ολόκληρη τη χώρα, ακόμη κι εκεί που οι γεωπόνοι φωνάζουν ότι δεν κάνει! Ένα πλήθος μικροιδιοκτητών αγροτών και ετεροεπαγγελματιών, έχει γεμίσει την ύπαιθρο ελιές με διάφορες δικαιολογίες ο καθένας: να ασχολούμαι όταν πάρω σύνταξη, να θυμούνται τα παιδιά μου τον πατέρα τους, να βγάζουμε το λάδι της χρονιάς. Τα περισσότερα από αυτά τα αγροτεμάχια θα περιέλθουν σύντομα στα αζήτητα.
Οι επαγγελματίες ελαιοπαραγωγοί, πασχίζουν να μεγαλώσουν και να εκσυγχρονιστούν, αλλά δεν τους βοηθάει ο περίγυρος. Το δύσκολο ανάγλυφο της χώρας, ο πολυτεμαχισμός, η δυσκολία με τα νερά, η έλλειψη εργατών όχι μόνο για την συγκομιδή αλλά και την καθημερινή φροντίδα, είναι μερικά από τα προβλήματα. Όλοι αυτοί για να κρατηθούν ζωντανοί χρειάζεται να πωλούν προϊόν σε ικανοποιητικές τιμές και επαρκείς ποσότητες. Με υψηλές τιμές, οι ποσότητες δεν μπορεί να είναι επαρκείς, το προϊόν θα πωλείται με δυσκολία.
Οι πολύ υψηλές τιμές στο ράφι για τα δύο τόσο χαρακτηριστικά Ελληνικά προϊόντα διατροφής υποσκάπτουν την πορεία τους στο μέλλον. Τώρα είναι η αγορά που έχει τον λόγο. Είναι ίσως από τις λίγες φορές που δεν μπορούμε να πούμε «τι κάνει το κράτος?». Μάλλον δεν μπορεί να κάνει τίποτα σε αυτή τη φάση, αργότερα ίσως ναι.
