Μετά από ένα τριήμερο συζήτησης φθάνει σήμερα το βράδυ η ώρα της ψήφισης του κρατικού προϋπολογισμού του 2026 από τη Βουλή. Ένας προϋπολογισμός που περιλαμβάνει παροχές ύψους 1,76 δισ. ευρώ τουλάχιστον μέχρι στιγμής γιατί αναμένονται ανακοινώσεις από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για το στεγαστικό.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το στεγαστικό πρόβλημα θα έχει ξεχωριστή θέση στην ομιλία του πρωθυπουργού πριν από τη ψήφιση του προϋπολογισμού, με τον κ. Μητσοτάκη να αναμένεται να πλαισιώσει τα μέτρα που έχουν υλοποιηθεί μέχρι στιγμής για το συγκεκριμένο ζήτημα με νέες πρωτοβουλίες.
Μεταξύ άλλων, αναμένεται και η ανακοίνωση για ένα πρόγραμμα 400-500 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ 2021-2027 που θα επιδοτεί ανακαινίσεις παλαιών κατοικιών με τελικό στόχο να πέσουν περισσότερα ακίνητα στην ελληνική αγορά που αντιμετωπίζει σημαντικό έλλειμμα προσφοράς.
Το νέο πρόγραμμα έρχεται μετά από διαπραγματεύσεις που έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό η ελληνική πλευρά και οι οποίες δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησης του ΕΣΠΑ προκειμένου να μπορεί να ξεκλειδώσει η επιδότηση γενικών εργασιών ανακαίνισης οι οποίες θα είναι σε ένα ποσοστό ενεργειακές (π.χ. κουφώματα, ηλιακοί θερμοσίφωνες κλπ) και σε ένα ποσοστό «ελεύθερες», θα μπορεί δηλαδή κάποιος να ανακαινίσει για παράδειγμα την κουζίνα και το μπάνιο. Μέχρι σήμερα οι επιδοτήσεις από το ΕΣΠΑ μπορούν να κατευθυνθούν μόνο σε εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης.
Το νέο πρόγραμμα θα έχει κριτήρια παλαιότητας των κατοικιών αλλά και εισοδηματικά όρια, πιθανότατα αντίστοιχα με αυτά που έχει το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» και αναμένεται να ξεκινήσει προς το τέλος του πρώτου τρίμηνου του 2026.
Σε μια ξεχωριστή αλλά σχετική εξέλιξη, σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει το σχέδιο της για την προσιτή στέγη (Affordable Housing Plan), στο οποίο θα δίνεται ιδιαίτερο βάρος στην αύξησης της προσφοράς των διαθέσιμων κατοικιών.
Το στοίχημα των επενδύσεων και του Ταμείου Ανάκαμψης
Ο προϋπολογισμός προβλέπει ανάπτυξη 2,4% το 2026 με βασικό μοχλό τις επενδύσεις οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν κατά 10,2% σε σχέση με φέτος. Σε ονομαστικούς όρους, οι επενδύσεις στην Ελλάδα προβλέπεται το 2026 να ανέλθουν σε ποσοστό 17,7% του ΑΕΠ, έναντι 16,4% το 2025, σηματοδοτώντας το υψηλότερο ποσοστό μετά το 2009.
Σημαντικό ρόλο στην αύξηση των δαπανών αναμένεται να παίξει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και ειδικά το Ταμείο Ανάκαμψης το οποίο λήγει την επόμενη χρονιά και θα πρέπει η χώρα μας να ολοκληρώσει πολλά ορόσημα για να λάβει όλα τα χρήματα που της αντιστοιχούν. Πέρα από τις επενδύσεις η ιδιωτική κατανάλωση θα συνεχίσει να κινείται σε υψηλά επίπεδα στο 1,7%
Το 2026 προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 2,8%, ενώ οι καθαρές εθνικά χρηματοδοτούμενες πρωτογενείς δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν κατά 5,7% το 2026. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να υποχωρήσει στο 138,2% του ΑΕΠ το 2026.
Οι παροχές του 2026
Ο νέος προϋπολογισμός ενσωματώνει παρεμβάσεις ύψους 1,76 δισ. ευρώ με τις μειώσεις στην άμεση φορολογία φόρων, με έμφαση τη μεσαία τάξη, τις οικογένειες με παιδιά και τους νέους.
Οι κυριότερες από αυτές είναι:
- διαρθρωτική αναμόρφωση της κλίμακας φόρου εισοδήματος για μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες και ελεύθερους επαγγελματίες,
- μη συμψηφισμός του 50% της αύξησης των συντάξεων με την προσωπική διαφορά για το έτος 2026 και κατάργηση του συμψηφισμού της προσωπικής διαφοράς από το 2027,
- παρεμβάσεις στα ειδικά μισθολόγια των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας καθώς και παρεμβάσεις σε λοιπές κατηγορίες υπαλλήλων, όπως του Υπουργείου Εξωτερικών, τα μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) και οι ερευνητές, οι μηχανικοί και οι λοιποί υπάλληλοι με πενταετή κύκλο σπουδών,
- σταδιακή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους,
- μείωση κατά 30% του ΦΠΑ σε νησιά της περιφέρειας του Βορείου Αιγαίου, του νομού Έβρου και του νομού Δωδεκανήσων με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους,
- εισαγωγή ενδιάμεσου συντελεστή 25% στον φόρο εισοδήματος από ακίνητα. Παράλληλα, επεκτείνονται η φοροαπαλλαγή για κενές κατοικίες που θα εκμισθωθούν και το 2026 καθώς και η απαλλαγή ΦΠΑ στα νέα κτήρια, ενώ επεκτείνεται χρονικά ο περιορισμός νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα 3 δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας και
- μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης, η οποία κυμαίνεται από 30% έως 35%, για τις κατοικίες, σημαντικές μειώσεις των αντικειμενικών δαπανών για τα αυτοκίνητα, προσαρμογές στο ελάχιστο εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους και εξαίρεση από το ελάχιστο εισόδημα για τις νέες μητέρες.
Το συνολικό κόστος των νέων μέτρων για το 2026 ανέρχεται σε 1,76 δισ. ευρώ.
Πέραν των ανωτέρω παρεμβάσεων, τον Απρίλιο 2026 θα αυξηθεί περαιτέρω ο κατώτατος μισθός με στόχο να ανέλθει στο ποσό των 950 ευρώ τον Απρίλιο 2027 από το ποσό των 880 ευρώ που είναι σήμερα. Η αύξηση αυτή επηρεάζει το επίδομα ανεργίας, το επίδομα μητρότητας, τα επιδόματα τριετιών, την αμοιβή υπερωριών και τους βασικούς μισθούς των δημόσιων υπαλλήλων.
Επιπρόσθετες παρεμβάσεις είναι οι ακόλουθες:
- επέκταση του προγράμματος ανακαίνισης σχολείων «Μαριέττα Γιαννάκου» με επιπλέον 300 εκατ. ευρώ ως δωρεά από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, με αποτέλεσμα ο συνολικός προϋπολογισμός να ανέλθει στο ποσό των 650 εκατ. ευρώ. Η εν λόγω παρέμβαση αποσκοπεί στην ανακαίνιση περισσότερων από 2.500 σχολικών μονάδων,
- θέσπιση υπερεκπτώσεων 100% για επενδυτικές δαπάνες σε στρατηγικούς τομείς, όπως η άμυνα και η κατασκευή οχημάτων καθώς και αεροσκαφών και των εξαρτημάτων αυτών και
- μη υπολογισμός της Εισφοράς Αλληλεγγύης για τους εργαζόμενους συνταξιούχους με βάση την προσαύξηση της σύνταξής τους λόγω της εργασίας.
