Στις πιθανές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία από την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής φορολογικής οδηγίας καπνού (TED), αναφέρεται η έβδομη Ανάλυση Επικαιρότητας για το 2025 του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ).
Όπως σημειώνεται στην περίληψη, η επικείμενη αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Φορολογικής Οδηγίας Καπνού επιχειρεί να εκσυγχρονίσει το φορολογικό πλαίσιο αλλά, εκτιμάται, ότι θα προκαλέσει σημαντική αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης για τα θερμαινόμενα προϊόντα, ιδιαίτερα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και της Ανατολής - μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.
Πιο αναλυτικά στην περίληψη αναφέρονται τα εξής:
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει κοινή φορολογική πολιτική για τα προϊόντα καπνού μέσω της Οδηγίας 2011/64/ΕΕ (Tobacco Excise Directive - TED), η οποία ορίζει το ελάχιστο ύψος της φορολογίας που τα κράτη-μέλη πρέπει να επιβάλλουν στα προϊόντα καπνού, διασφαλίζοντας τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, την αποφυγή στρεβλώσεων στον ανταγωνισμό και την προώθηση της υγείας των πολιτών. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρούνται έντονες αλλαγές στην αγορά προϊόντων καπνού, κυρίως λόγω της ταχείας ανάπτυξης των εναλλακτικών προϊόντων, όπως τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Η αυξανόμενη δημοτικότητά τους έχει προκαλέσει αναπροσαρμογή της ρυθμιστικής και φορολογικής στρατηγικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να καλυφθούν κενά που ενδεχομένως οδηγούν σε φορολογικό πλεονέκτημα αυτών των προϊόντων έναντι των παραδοσιακών τσιγάρων.
Το 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ξεκινήσει μία πρώτη απόπειρα αναθεώρησης της TED, χωρίς όμως να οδηγηθεί σε άνοιγμα της Οδηγίας. Το 2024 επανήλθε, δημοσιεύοντας επικαιροποιημένη μελέτη επιπτώσεων (impact assessment), η οποία λαμβάνει υπόψη νέες μεταβλητές (μεταξύ αυτών και τον πληθωρισμό), ενώ προτείνει σημαντική αλλαγή στη φορολόγηση των θερμαινόμενων προϊόντων καπνού, μεταβαίνοντας από τη φορολόγηση βάσει του βάρους του καπνού σε φορολόγηση ανά τεμάχιο. Η αλλαγή αυτή εκτιμάται ότι θα προκαλέσει σημαντική αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης για τα θερμαινόμενα προϊόντα, ιδιαίτερα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και της Ανατολής - μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.
Η Ανάλυση Επικαιρότητας αποσκοπεί στην αποτύπωση των δημοσιονομικών, οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων στην Ελλάδα. Επιπλέον, διερευνά τις επιπτώσεις για τις εξαγωγές και την παραγωγή των καπνικών προϊόντων, όπως και τον κίνδυνο αύξησης του παράνομου εμπορίου καπνού συνοδευόμενο με πιθανή επιδείνωση της υγείας των χρηστών. Τέλος, συζητούνται διάφορες προτάσεις πολιτικής που συνάδουν με τους στόχους της ΕΕ χωρίς να βλάπτουν δυσανάλογα την ελληνική οικονομία.
