Οι καύσωνες και τα μακρύτερα καλοκαίρια προκαλούν εποχιακές εκρήξεις στη ζήτηση για μονάδες ψύξης, αναδεικνύοντας την ανάγκη για αποδοτικές τεχνολογίες και επαρκή παροχή ενέργειας ώστε να παραμείνει η Ευρώπη δροσερή.
Το φετινό καλοκαίρι αναμένεται να σπάσει νέα ρεκόρ θερμοκρασιών, με τις τιμές να φτάνουν έως και τους 39 βαθμούς Κελσίου στο Παρίσι. Η άνοδος της θερμοκρασίας, μαζί με πολιτισμικές αλλαγές και αυξήσεις στα εισοδήματα, ενισχύει τη ζήτηση για κλιματιστικά, σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Η συνολική διείσδυση των κλιματιστικών στην Ευρώπη παραμένει σχετικά χαμηλή, μόλις στο 20%, σύμφωνα με τα στοιχεία του IEA. Αντίθετα, η αντίστοιχη διείσδυση στις Ηνωμένες Πολιτείες φτάνει το 90%, σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας (U.S. Energy Information Administration).
Ωστόσο, αυτό ενδέχεται να αλλάξει: Ο Paolo Spranzi, συνεργάτης της McKinsey, δήλωσε στο CNBC ότι υπάρχει μια «επιτάχυνση» στην ευρωπαϊκή αγορά ψύξης, ιδιαίτερα εξαιτίας των φετινών κυμάτων καύσωνα.
«Τα πράγματα αλλάζουν επειδή βλέπουμε πιο συχνά και μεγαλύτερης διάρκειας κύματα καύσωνα, ακόμη και στο βόρειο τμήμα της Ευρώπης, όπου η διείσδυση είναι χαμηλότερη», τόνισε.
Η αυξανόμενη ενεργειακή ζήτηση για ψύξη συχνά παραβλέπεται
Η ενεργειακή κατανάλωση του τομέα της ψύξης -που περιλαμβάνει τα πάντα, από σπίτια και νοσοκομεία έως εξοπλισμό σε data centers- συχνά παραβλέπεται, καθώς οι πιο ορατές πηγές εκπομπών, όπως τα αυτοκίνητα και η αεροπορία, κυριαρχούν στη χάραξη κυβερνητικής πολιτικής. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), αν δεν υπάρξει έλεγχος, η παγκόσμια ενεργειακή ζήτηση για ψύξη θα μπορούσε να τριπλασιαστεί έως το 2050.
Δεδομένου ότι η θέρμανση και η ψύξη σε κτήρια ευθύνονται για το 20% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, πρόκειται για έναν «πραγματικό καταλύτη» των εκπομπών σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως σημειώνει ο Paolo Spranzi. Είναι επίσης σημαντικός παράγοντας όταν συζητάμε το πώς οι νέες γενιές κλιματιστικών μπορούν να συμβάλουν στη βιωσιμότητα.
«Κυκλική» μεταστροφή στη ζήτηση;
Κατά τη διάρκεια του φετινού καύσωνα, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη Γαλλία -η οποία έχει σχετικά χαμηλή διείσδυση κλιματιστικών- έφτασε στο peak με 25% πάνω από τον εποχικό μέσο όρο, σύμφωνα με τον IEA. Νωρίτερα φέτος, μια εκτεταμένη διακοπή ρεύματος που επηρέασε την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη νότια Γαλλία υπογράμμισε τη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας αλλά και για ανθεκτικά δίκτυα, ικανά να αντεπεξέλθουν σε αυξημένα φορτία.
«Το κλιματιστικό θεωρούνταν πολυτέλεια ή ακόμη και σπατάλη χρημάτων, ειδικά λόγω των υψηλών τιμών ρεύματος στην Ευρώπη», λέει ο Spranzi. Προσθέτει πως η τηλεργασία και το γεγονός ότι οι νεότερες γενιές δεν βλέπουν πλέον τα κλιματιστικά ως πολυτέλεια, έχουν αλλάξει τις καταναλωτικές συνήθειες.
Ο ίδιος περιγράφει τη μεταστροφή αυτή ως κυρίως «κυκλική», με πελάτες να του λένε ότι βλέπουν το 2025 ως μια «τυχερή χρονιά» -κάτι που δείχνει αβεβαιότητα ως προς το πόσο θα διαρκέσει αυτή η τάση. Παρ' όλα αυτά, προβλέπει μέτρια αλλά σταθερή ανάπτυξη της αγοράς, σε επίπεδο μονοψήφιου ποσοστού.
Ανισότητες
Ο IEA υπογραμμίζει επίσης τον καθοριστικό ρόλο του οικογενειακού εισοδήματος: η πρόσβαση στην ψύξη παραμένει ιδιαίτερα άνιση παγκοσμίως. Οι πιο ευάλωτοι πληθυσμοί συχνά δεν έχουν οικονομική δυνατότητα να επενδύσουν σε σύγχρονες λύσεις κλιματισμού, με αποτέλεσμα να εκτίθενται περισσότερο σε κινδύνους που συνδέονται με τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Σε χώρες όπως η Γαλλία (18–26%) και η Γερμανία (19%), η διείσδυση των κλιματιστικών παραμένει σχετικά χαμηλή, σύμφωνα με τον Fabian Voswinkel, αναλυτή πολιτικής ενεργειακής αποδοτικότητας στον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA). Αντίθετα, στις χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως η Ισπανία και η Ιταλία (περίπου 50%) και ιδίως η Ελλάδα (60%), η διείσδυση είναι πολύ μεγαλύτερη.
Ο Voswinkel εξηγεί ότι, παρόλο που παρατηρείται αυξημένη ζήτηση τόσο για φορητές μονάδες όσο και για ενσωματωμένα συστήματα κλιματισμού στα σπίτια, υπάρχουν διαφορές στον ρυθμό αύξησης της κάθε κατηγορίας. Οι ενσωματωμένες μονάδες απαιτούν χρόνο για εγκατάσταση και συνήθως αποτελούν μοναδική επένδυση, άρα η ανάπτυξη αυτής της αγοράς είναι πιο σταδιακή.
Αντίθετα, η ζήτηση για φορητά κλιματιστικά, που μπορούν να αγοραστούν άμεσα, είναι πολύ πιο απότομη και εποχιακή. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, οι πωλητές αναφέρουν «ουρές αναμονής αρκετών μηνών, που φτάνουν πολύ μετά το τέλος του καλοκαιριού».
Μια αγορά που ανθίζει
Πέρα από τη ραγδαία αύξηση στη ζήτηση για φορητά κλιματιστικά, εταιρείες όπως η Johnson Controls -που ειδικεύεται σε τεχνολογίες κτηρίων- βλέπουν αυξανόμενο ενδιαφέρον για τεχνολογίες HVAC (θέρμανση, εξαερισμός και κλιματισμός) σε data centers, μονάδες υγείας, βιομηχανία και επαγγελματικά ακίνητα.
«Συνεργαζόμαστε στενά με κορυφαίους hyperscalers για να διαμορφώσουμε το μέλλον του σχεδιασμού των data centers, με έμφαση στη θερμική διαχείριση», δήλωσε στο CNBC η Katie McGinty, Chief Sustainability Officer της Johnson Controls. «Καθώς η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) επιταχύνεται, αυξάνεται και η ανάγκη για πιο έξυπνα και αποδοτικά συστήματα ψύξης, γεγονός που καθιστά το HVAC κρίσιμο μοχλό για τον ψηφιακό μετασχηματισμό».
Για την McGinty, η αυξανόμενη ζήτηση για τεχνολογίες HVAC αποτελεί επίσης ευκαιρία για τις επιχειρήσεις να μειώσουν τα λειτουργικά κόστη τους, ενώ ταυτόχρονα ευθυγραμμίζονται με τους περιβαλλοντικούς τους στόχους.
Η ίδια τονίζει και μια ακόμη ταχέως αναπτυσσόμενη τάση στον κλάδο: την άνοδο των αντλιών θερμότητας (heat pumps). Οι συσκευές αυτές προσφέρουν «δύο σε ένα» λύση, καθώς μπορούν να παρέχουν τόσο θέρμανση όσο και ψύξη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζει αυτήν την τάση μέσω νομοθεσιών που ενθαρρύνουν τα νοικοκυριά να εγκαθιστούν τις μονάδες.
