Στις 27 Ιουλίου, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σύνηψαν συμφωνία για τους δασμούς και το εμπόριο.
Η διατλαντική εταιρική σχέση αποτελεί βασική «αρτηρία» του παγκόσμιου εμπορίου και είναι η σημαντικότερη διμερής εμπορική και επενδυτική σχέση στον κόσμο. Το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ έχει διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, ξεπερνώντας τα 1,7 τρισ. ευρώ το 2024, με 867 δισ. ευρώ σε εμπόριο αγαθών και 817 δισ. ευρώ σε εμπόριο υπηρεσιών. Αυτό αντιστοιχεί σε περισσότερα από 4,2 δισ. ευρώ εμπορικών συναλλαγών που διασχίζουν τον Ατλαντικό κάθε ημέρα.
Αυτή η βαθιά και συνολική συνεργασία στηρίζεται αμοιβαία στις επενδύσεις. Το 2022, επιχειρήσεις από την ΕΕ και τις ΗΠΑ επένδυσαν 5,3 τρισ. ευρώ στις αντίστοιχες αγορές τους.
- Ενέργεια: Υπερφιλόδοξους στόχους «βλέπει» η αγορά στο deal ΕΕ με ΗΠΑ - Δυνητικά οφέλη για Ελλάδα
- ΕΕ: Ζητά τώρα καλύτερους όρους στην εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ – Οι πρώτες σφοδρές αντιδράσεις
Η Κομισιόν παραθέτει τις βασικές δεσμεύσεις και από τις δύο πλευρές στο πλαίσιο της εμπορικής συμφωνίας:
Θέσπιση ενός ενιαίου, συνολικού ανώτατου δασμού 15% των ΗΠΑ για τα προϊόντα της ΕΕ. Από την 1η Αυγούστου, οι ΗΠΑ θα εφαρμόζουν αυτόν τον μέγιστο δασμό στη μεγάλη πλειοψηφία των εξαγωγών της ΕΕ. Πρόκειται για συνολικό δασμολογικό ποσοστό που λειτουργεί ως ανώτατο όριο και περιλαμβάνει τον δασμό της λεγόμενης «ρήτρας του ευνοούμενου κράτους» (MFN) των ΗΠΑ, ο οποίος προηγουμένως προστίθετο στους πρόσθετους δασμούς που είχαν επιβληθεί.
-Ο ανώτατος δασμός 15% εφαρμόζεται σχεδόν σε όλες τις εξαγωγές της ΕΕ που υπόκεινται επί του παρόντος σε αμοιβαίους δασμούς (εκτός εάν ο δασμός MFN των ΗΠΑ υπερβαίνει το 15%, οπότε εφαρμόζεται μόνο ο MFN χωρίς επιπλέον επιβαρύνσεις).
-Ο δασμός αυτός καλύπτει επίσης αυτοκίνητα και ανταλλακτικά αυτοκινήτων, που σήμερα υπόκεινται σε δασμούς έως και 25% επιπλέον ενός δασμού MFN 2,5%, παρέχοντας άμεση ελάφρυνση.
-Το όριο του 15% θα ισχύει και για μελλοντικούς ενδεχόμενους δασμούς σε φαρμακευτικά προϊόντα και ημιαγωγούς, συμπεριλαμβανομένων όσων εξεταστούν βάσει του Άρθρου 232. Μέχρι να ληφθεί απόφαση από τις ΗΠΑ για νέους δασμούς, θα ισχύει μόνο ο MFN.
Ειδική μεταχείριση για στρατηγικά προϊόντα. Από 1η Αυγούστου 2025, οι δασμοί των ΗΠΑ σε αεροσκάφη, εξαρτήματα αεροσκαφών, ορισμένα χημικά, γενόσημα φάρμακα και φυσικούς πόρους θα επιστρέψουν στα προ της 1ης Ιανουαρίου επίπεδα. Αυτό θα προσφέρει άμεση ανακούφιση σε βασικούς τομείς της ΕΕ. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα εργαστούν περαιτέρω για την προσθήκη περισσότερων προϊόντων σε αυτή τη λίστα.
Κοινή δράση για την προστασία των τομέων χάλυβα, αλουμινίου και χαλκού από αθέμιτο ανταγωνισμό. Η παγκόσμια υπερπαραγωγική ικανότητα απειλεί τόσο τη βιομηχανία της ΕΕ όσο και των ΗΠΑ. Οι δύο πλευρές θα καθιερώσουν ποσοστώσεις με βάση ιστορικά επίπεδα εξαγωγών της ΕΕ, μειώνοντας τους ισχύοντες δασμούς ύψους 50%, ενώ θα διασφαλίζουν τον δίκαιο παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Φιλελευθεροποίηση συγκεκριμένων εμπορικών συναλλαγών από τις ΗΠΑ προς την ΕΕ, προς αμοιβαίο όφελος. Οι Ευρωπαίοι εισαγωγείς και καταναλωτές θα εξοικονομούν περίπου 5 δισ. ευρώ ετησίως από δασμούς, ενώ προστατεύονται βασικά ευρωπαϊκά συμφέροντα στους τομείς της βιομηχανίας και της γεωργίας.
-Κατάργηση ήδη χαμηλών δασμών σε βιομηχανικά προϊόντα. Οι MFN δασμοί της ΕΕ είναι ήδη χαμηλοί για τα βιομηχανικά προϊόντα· πλέον καταργούνται πλήρως για προϊόντα από τις ΗΠΑ.
-Καλύτερη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά για περιορισμένες ποσότητες αλιευτικών προϊόντων των ΗΠΑ. Αυτό το επιπλέον άνοιγμα αφορά προϊόντα όπως ο μπακαλιάρος Αλάσκας, ο σολομός Ειρηνικού και οι γαρίδες, όλα εντός ποσοστώσεων (TRQs), προς όφελος της ευρωπαϊκής μεταποίησης.
-Καλύτερη πρόσβαση για ορισμένα μη ευαίσθητα αγροτικά προϊόντα των ΗΠΑ αξίας 7,5 δισ. ευρώ, όπως λάδι σόγιας, σπόροι, δημητριακά, ξηροί καρποί και μεταποιημένα τρόφιμα (π.χ. κέτσαπ, κακάο, μπισκότα), υπό ποσοστώσεις, με ταυτόχρονη προστασία της ευρωπαϊκής γεωργίας.
Μείωση μη δασμολογικών φραγμών, μέσω συνεργασίας για πρότυπα αυτοκινήτων/μηχανοκίνησης και μέτρα υγείας/ασφάλειας τροφίμων (SPS), καθώς και αμοιβαίας αναγνώρισης αξιολογήσεων συμμόρφωσης σε επιπλέον βιομηχανικούς τομείς.
Ενίσχυση συνεργασίας για την οικονομική ασφάλεια. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των αλυσίδων εφοδιασμού και θα αντιμετωπίσουν μη εμπορικές πρακτικές. Θα συνεχίσουν επίσης τη συνεργασία στον έλεγχο επενδύσεων και εξαγωγών.
Διασφάλιση αξιόπιστης πρόσβασης σε κρίσιμες και μελλοντικά σημαντικές προμήθειες ενέργειας. Η ΕΕ σκοπεύει να προμηθευτεί υγροποιημένο φυσικό αέριο, πετρέλαιο και πυρηνικά προϊόντα από τις ΗΠΑ αξίας 750 δισ. δολαρίων (περίπου 700 δισ. ευρώ) τα επόμενα τρία χρόνια, για την αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου. Επίσης, θα αγοράσει τσιπ τεχνητής νοημοσύνης αξίας 40 δισ. ευρώ.
Προώθηση και διευκόλυνση αμοιβαίων επενδύσεων. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις εκδήλωσαν ενδιαφέρον για επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 600 δισ. δολαρίων (περίπου 550 δισ. ευρώ) στις ΗΠΑ έως το 2029, επιπλέον των υφιστάμενων επενδύσεων ύψους 2,4 τρισ. ευρώ.
Η Κομισιόν καταλήγει σημειώνοντας ότι «η πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ της Προέδρου φον ντερ Λάιεν και του Προέδρου Τραμπ εξυπηρετεί τα βασικά οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ, διασφαλίζοντας σταθερές και προβλέψιμες εμπορικές και επενδυτικές σχέσεις μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ. Παράλληλα, σέβεται πλήρως την κανονιστική κυριαρχία της ΕΕ και προστατεύει ευαίσθητους τομείς της ευρωπαϊκής γεωργίας, όπως το βόειο κρέας και τα πουλερικά.
Η πολιτική συμφωνία της 27ης Ιουλίου 2025 δεν είναι νομικά δεσμευτική. Πέρα από τις άμεσες ενέργειες που προβλέπονται, η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με τις εσωτερικές τους διαδικασίες, για την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας».
