Η νέα εμπορική πολιτική των ΗΠΑ έχει προκαλέσει ένα διαρθρωτικό σοκ στην παγκόσμια οικονομία, καθώς η αβεβαιότητα από την αύξηση των δασμών μειώνει τη ζήτηση διεθνώς, σχολιάζει σε έκθεσή της η Morgan Stanley, αναμένοντας μειωμένους ρυθμούς ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας όχι μόνο στο δ’ τρίμηνο του 2025, αλλά και το 2026.
Πιο συγκεκριμένα, οι αναλυτές του οίκου αναμένουν ότι η παγκόσμια οικονομία θα αναπτυχθεί με ετήσιο ρυθμό 2,9% το 2025 (2,5% στο δ' τρίμηνο σε σχέση με το αντίστοιχο του προηγούμενου έτους) και 2,8% το 2026, έναντι 3,3% το 2024. Το σενάριο αυτό υποθέτει ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν τις εμπορικές διαπραγματεύσεις χωρίς όμως να άρουν πλήρως τους δασμούς.
«Η οικονομική ζημιά έχει ήδη ξεκινήσει και ακόμη και η πλήρης άρση των δασμών δεν θα επανέφερε την παγκόσμια ανάπτυξη στα επίπεδα που θα βρισκόταν χωρίς αυτούς», σημειώνει ο Chief Global Economist της Morgan Stanley, Seth Carpenter. «Αντιστρόφως», συμπληρώνει, «μια επαναφορά των δασμών στα επίπεδα-ρεκόρ του Απριλίου θα μπορούσε να οδηγήσει σε ύφεση τις ΗΠΑ και κατ’ επέκταση τον κόσμο. Αναμένουμε συνολικά υψηλότερα εμπόδια στο εμπόριο σε σχέση με τις αρχές του έτους, με αυξημένο κίνδυνο προσωρινών κλιμακώσεων, όσο οι διαπραγματεύσεις με βασικούς εμπορικούς εταίρους προσκρούουν σε αδιέξοδα».
Κεντρικές τράπεζες και δημοσιονομική πολιτική
Ο πληθωρισμός αναμένεται να συνεχίσει να υποχωρεί παγκοσμίως, με εξαίρεση τις ΗΠΑ, στο 2,1% το 2025 και στο 2% το 2026, έναντι 2,4% το 2024. Μείωση της ζήτησης, νομισματικές ανατιμήσεις και πτώση των τιμών του πετρελαίου θα συμβάλουν στη μείωση των τιμών καταναλωτή, σύμφωνα με τη Morgan Stanley.
«Με δεδομένη τη χαμηλότερη ανάπτυξη και τον αποκλιμακούμενο πληθωρισμό, οι κεντρικές τράπεζες ενδέχεται να κινηθούν προς μείωση των επιτοκίων. Οι ΗΠΑ αποτελούν ξανά την εξαίρεση, με τη Fed πιθανότατα να διατηρεί τα επιτόκια αμετάβλητα έως τον Μάρτιο του 2026».
Στο μεταξύ, ΗΠΑ, ευρωζώνη και Κίνα αναμένεται να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες για να ενισχύσουν τις οικονομίες τους, γεγονός που θα διευρύνει τα δημοσιονομικά ελλείμματα. Το έλλειμμα της Γερμανίας ενδέχεται να φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο από την ενοποίηση της χώρας το 1990, λόγω αυξημένων επενδύσεων σε υποδομές και άμυνα. Στις ΗΠΑ, η άνοδος του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους είναι επίσης παράγοντας αύξησης του ελλείμματος.
ΗΠΑ: Μειωμένη ανάπτυξη και πληθωρισμός
Αφού κατέγραψε ανάπτυξη 2,8% το 2024 (2,5% στο δ' τρίμηνο), η οικονομία των ΗΠΑ αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 1,5% (1% στο δ' τρίμηνο) φέτος και στο 1% το 2026.
«Οι περιορισμοί στη μετανάστευση και η πολιτική αβεβαιότητα έρχονται να προστεθούν στην αρνητική επίδραση που έχουν οι δασμοί στην ανάπτυξη των ΗΠΑ» δηλώνει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Morgan Stanley για τις ΗΠΑ, Michael Gapen.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να επιταχυνθεί και να κορυφωθεί το 2025 μεταξύ 3% και 3,5% στο γ’ τρίμηνο, καθώς οι επιχειρήσεις μετακυλύουν μέρος του κόστους των δασμών στους καταναλωτές. Επιπλέον, οι περιορισμοί στη μετανάστευση ενδέχεται να προκαλέσουν ελλείψεις στην αγορά εργασίας και να ενισχύσουν τον πληθωρισμό στις υπηρεσίες. Οι τιμές καταναλωτή αναμένεται να αρχίσουν να μειώνονται το 2026, λόγω υποτονικής ζήτησης και περιορισμένων επενδύσεων.
Στο μεταξύ, το βασικό επιτόκιο της Fed αναμένεται να παραμείνει αμετάβλητο έως τον Μάρτιο του 2026. Όπως εξηγεί ο Gapen, «οι δασμοί τείνουν να ενισχύουν πρώτα τον πληθωρισμό και κατόπιν να περιορίζουν την ανάπτυξη, άρα η Fed πιθανόν να επικεντρωθεί στον περιορισμό του πληθωρισμού και όχι στη στήριξη της απασχόλησης» έως ότου ο πληθωρισμός κορυφωθεί, αργότερα εντός του έτους, και αρχίσει να υποχωρεί.
Η Morgan Stanley εκτιμά ότι τότε, αφού ξεκινήσει η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, η Fed θα ξεκινήσει να μειώνει τα επιτόκια έως και κατά 175 μονάδες βάσης έως το τέλος του 2026.
Συνέχιση της χαλάρωσης από την ΕΚΤ
Στην ευρωζώνη, το βασικό εμπόδιο για την ανάπτυξη είναι η μείωση των εξαγωγών, σημειώνουν οι αναλυτές της MS. Η ευρωπαϊκή οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ετήσιο ρυθμό 1% το 2025 (0,8% στο δ' τρίμηνο) και 0,9% το 2026, έναντι ανάπτυξης 0,8% το προηγούμενο έτος.
Ως προς τον πληθωρισμό, αυτός αναμένεται να υποχωρήσει κάτω από τον στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εντός του 2025 και να παραμείνει εκεί. «Η υποχώρηση του πληθωρισμού, η χαμηλή ανάπτυξη και το ισχυρότερο ευρώ καθιστούν ευκολότερες τις αποφάσεις για την ΕΚΤ», σημειώνει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Morgan Stanley για την Ευρώπη, Jens Eisenschmidt. Ως εκ τούτου, ο ίδιος αναμένει ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει τον κύκλο χαλάρωσης, μειώνοντας το βασικό επιτόκιο στο 1,50% έως τον Δεκέμβριο του 2025.
