Ροή
Υπερκαλύφθηκε ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα της ελληνικής οικονομίας στο δωδεκάμηνο του 2023, με σημαντική υπέρβαση σε σχέση με τον στόχο του Νοεμβρίου σύμφωνα με τα στοιχεία από το δελτίο εκτέλεσης προϋπολογισμού Δεκεμβρίου, σε ταμειακή βάση.
Ο προϋπολογισμός στηρίχτηκε στα ενισχυμένα φορολογικά έσοδα αλλά και στην συγκράτηση δαπανών. Αξίζει να σημειωθεί πως οι δαπάνες του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων υπερκάλυψαν τον στόχο, στα 9,1 δισ. ευρώ.
Το ΥΠΕΘΟ σημειώνει πως τα στοιχεία είναι σε ταμειακή βάση και δεν επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα το οποίο θα διαμορφωθεί αφού ενσωματωθεί ο υπολογισμός στοιχείων όπως έσοδα από φόρους και επενδύσεις.
Το πρωτογενές πλεόνασμα για τους δώδεκα μήνες σε τροποποιημένη ταμειακή βάση διαμορφώθηκε σε 3,692 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 851 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 6,652 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2022.
Επισημαίνεται ακόμα, πως ποσό ύψους 1,687 δισ. ευρώ που αφορά στην είσπραξη κατά το μήνα Δεκέμβριο από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που είχε προβλεφθεί για είσπραξη το πρώτο τρίμηνο του 2024, καθώς και το μεγαλύτερο μέρος εκ της παρατηρούμενης υποεκτέλεσης ταμειακής πληρωμής δαπανών ύψους 2,767 εκατ. ευρώ (όπως για παράδειγμα ο ετεροχρονισμός ταμειακών πληρωμών εξοπλιστικών δαπανών, οι μεταβιβάσεις προς φορείς Γενικής Κυβέρνησης κ.ά.) δεν επηρεάζουν το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δεδουλευμένη βάση.
Σημειώνεται πως το δελτίο αφορά σε προσωρινά στοιχεία με τα τελικά να δημοσιεύονται στις 25 Ιανουαρίου.
Περαιτέρω, το δωδεκάμηνο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2023 ολοκληρώθηκε έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 3,989 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 8,338 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2023 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024 και ελλείμματος 11,656 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2022.
Έσοδα και δαπάνες
Όπως είχε διαφανεί καθόλη την διάρκεια του έτους στα δελτία εκτέλεσης προϋπολογισμού, τα φορολογικά έσοδα ήταν αυτά που στήριξαν τα δημόσια ταμεία, καθώς τα καθαρά έσοδα από φόρους (λαμβάνοντας υπόψη τις επιστροφές φόρων) παρουσίασαν το δωδεκάμηνο αύξηση 337 εκατ. έναντι των στόχων, κάτι που προήλθε κυρίως από τα έσοδα του Νοεμβρίου, καθώς τον Δεκέμβριο ήταν πλησίον των στόχων. Η εν λόγω αύξηση αντισταθμίστηκε από αύξηση των πληρωμών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 362 εκατ. ευρώ έναντι των στόχων.
Την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2023, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 66,776 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,581 δισ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.
Η υπερεκτέλεση αυτή οφείλεται κυρίως στην είσπραξη τον μήνα Δεκέμβριο του ποσού των 1,687 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), το οποίο είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον Μάρτιο 2024. Εξαιρουμένου του ανωτέρω ποσού από το ΤΑΑ, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν μείωση κατά 106 εκατ. ευρώ ή 0,2% έναντι του στόχου, εξαιτίας των μειωμένων εσόδων ΠΔΕ.
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 61,671 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 653 εκατ. ευρώ ή 1,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 6,993 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 316 εκατ. ευρώ από τον στόχο (6,677 δισ. ευρώ).
Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3,323 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 441 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3,763 δισ. ευρώ).
Υπενθυμίζεται ακόμα πως η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.
Όσον αφορά στις δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου 2023 ανήλθαν στα 70,765 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 2,767 δισ. ευρώ έναντι του στόχου (73,533 δισ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.
Επίσης είναι μειωμένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, κατά 513 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των μειωμένων ταμειακών πληρωμών των εξοπλιστικών προγραμμάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, λαμβάνοντας υπόψη και αντίρροπες μεταβολές σε λοιπές κατηγορίες δαπανών.
Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 3,147 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην υποεκτέλεση των ταμειακών πληρωμών των εξοπλιστικών προγραμμάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας κατά 557 εκατ. ευρώ, καθώς και στην υποεκτέλεση των μεταβιβάσεων προς φορείς Γενικής Κυβέρνησης ύψους 471 εκατ. ευρώ. Παράλληλα δεν υπήρξε πλήρης ανάλωση των πιστώσεων υπό κατανομή. Σε αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι μέρος των αναγκών των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης εξυπηρετήθηκε με χρήση ιδίων πόρων, χωρίς να χρειαστεί επιπρόσθετη κρατική επιχορήγηση.
Ως αξιοσημείωτες πληρωμές μπορούν να αναφερθούν: η επιχορήγηση προς την Κοινωνία της Πληροφορίας Μ.Α.Ε. ύψους 821 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των αναγκών του Market Pass και της επέκτασης αυτού, η απόδοση προς το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης ύψους 367 εκατ. ευρώ των υπερκερδών παραγωγών ενέργειας, για την περίοδο από την 1η Οκτωβρίου 2021 έως και την 30ή Ιουνίου 2022, καθώς και οι φετινές πληρωμές επιδότησης Diesel θέρμανσης ύψους 100 εκατ. ευρώ. Όλες οι προαναφερθείσες πληρωμές καλύφθηκαν με ανακατανομή πιστώσεων από το αποθεματικό για προώθηση δράσεων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης (πιστώσεις υπό κατανομή).
Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 11,201 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση ύψους 379 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο. Οι δαπάνες του ΠΔΕ περιλαμβάνουν ποσό ύψους 133 εκατ. ευρώ προς εξυπηρέτηση μέτρων COVID-19, με σημαντικότερα εξ αυτών, την ενίσχυση των φορέων υγείας με επικουρικό προσωπικό για την ανταπόκριση στις ανάγκες λόγω της πανδημίας COVID-19 στις Περιφέρειες, τη στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων στο πλαίσιο του Elevate Greece, τη δημιουργία δικτύου νοσηλευτών για τη λήψη δειγμάτων βιολογικού υλικού και τη νοσηλευτική βοήθεια στα ύποπτα κρούσματα κορωνοϊού κατ’ οίκον και την επιχορήγηση υφιστάμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων του κλάδου του λιανεμπορίου, που διατηρούν φυσικό κατάστημα, για την ανάπτυξη, αναβάθμιση και διαχείριση ηλεκτρονικού καταστήματος.
Ο Δεκέμβριος
Πιο ειδικά, σύμφωνα με το δελτίο εκτέλεσης Προϋπολογισμού, τον Δεκέμβριο 2023 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 7,612 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 1,384 δισ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου, εξαιτίας κυρίως της είσπραξης ποσού 1,687 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως προαναφέρθηκε.
Μη συμπεριλαμβανομένου του ανωτέρω ποσού, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν μείωση κατά 303 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024 εξαιτίας κυρίως: (α) της προείσπραξης κατά τον μήνα Νοέμβριο 2023 του ποσού των 189 εκατ. ευρώ από τον Διαχειριστή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εγγυήσεων (ΔΑΠΕΕΠ Α.Ε.), που είχε εκτιμηθεί ότι θα εισπραχθεί κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2023, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για τη χορήγηση του επιδόματος θέρμανσης χειμερινής περιόδου 2023 και (β) των μειωμένων εσόδων ΠΔΕ.
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 5,631 εκατ. ευρώ αυξημένα κατά 205 εκατ. ευρώ ή 3,8% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 726 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 182 εκατ. ευρώ από τον στόχο (543 εκατ. ευρώ).
Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 369 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 100 εκατ. ευρώ από τον στόχο (469 εκατ. ευρώ).
