Ροή
Σε κίνδυνο μπαίνει ο στόχος της Κίνας για ένα πολυπολικό παγκόσμιο νομισματικό σύστημα μέσα από την αυξανόμενη χρήση του εθνικού νομίσματος της (γουάν) από τη Ρωσία, λόγω της επέκτασης του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών στο πλαίσιο της σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Αυτό καταδεικνύει το γερμανικό Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Οικονομία (Ιnstitut fuer Weltwirtschaft-IfW) σε δημοσίευση του.
Το γερμανικό think tank, το οποίο εξειδικεύεται σε θέματα παγκόσμιου εμπορίου και οικονομίας, επισημαίνει πως η Κίνα επιθυμεί η αποδολαριοποίηση να λάβει χώρα με ελεγχόμενο τρόπο. Ωστόσο, κάτι τέτοιο τώρα κινδυνεύει. Αφετηρία αυτού του κινδύνου είναι το γεγονός ότι οι δυτικές κυρώσεις έχουν καταστήσει την Κίνα τον σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της Ρωσίας.
Μαζί με τη λειτουργία της Μόσχας ως «βενζινάδικο της Κίνας» έρχεται και η «γουανοποίηση» των ρωσικών συναλλαγών κεφαλαίων και πληρωμών. Αυτό σημαίνει πως οι συναλλαγές δολαρίου-ρουβλίου αντικαθίστανται από συναλλαγές γουάν-ρουβλίου και συγκεκριμένα:
- Οι Ρώσοι μπορούν να πληρώνουν λογαριασμούς πιστωτικών καρτών μέσω του κινεζικού συστήματος πληρωμών.
- Οι ρωσικές ενεργειακές εταιρείες εκδίδουν ομόλογα σε γουάν και οι ρωσικές τράπεζες διατηρούν όλο και περισσότερο απαιτήσεις στο κινεζικό νόμισμα.
- Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Κίνας εντείνονται επίσης στον τομέα των ψηφιακών νομισμάτων (ψηφιακό γιουάν και ψηφιακό ρούβλι).
Ωστόσο, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι εξελίξεις αυτές απέχουν ακόμη πολύ από το να απειλήσουν την κυριαρχία του αμερικανικού δολαρίου και του ευρώ με την άνοδο του γουάν ως διεθνές νόμισμα ισότιμο με τα δύο κορυφαία νομίσματα, επισημαίνει το γερμανικό think tank.
Toυ λόγου το αληθές, το τέταρτο τρίμηνο του 2022, το 58% των παγκόσμιων κατανεμημένων αποθεματικών ήταν εκφρασμένα σε δολάρια, το 20% σε ευρώ και λιγότερο από το 3% σε γουάν.
Η κινεζική κυβέρνηση επιθυμεί ένα πολυπολικό νόμισμα και σύστημα πληρωμών και ως εκ τούτου προωθεί τη διεθνή χρήση του γουάν ως νόμισμα τιμολόγησης, συναλλαγών και αποθεματικό νόμισμα.
Με την αύξηση του μεριδίου του γουάν στο καλάθι νομισμάτων των Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων (ΕΤΔ) κατά 1,36 ποσοστιαίες μονάδες σε 12,28% τον Αύγουστο του 2022 (έτσι είναι πλέον το τρίτο σημαντικότερο νόμισμα μετά το δολάριο και το ευρώ στο καλάθι των ΕΤΔ), έχει έρθει λίγο πιο κοντά στην επίτευξη αυτού του στόχου - αν και μόνο σε ένα μικρό, καθορισμένο από την πολιτική, τμήμα του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος.
Ωστόσο, η «γουανοποίηση» της ρωσικής οικονομίας μπορεί να θέσει σε κίνδυνο αυτόν τον στόχο ή τουλάχιστον να τον κάνει πιο ακριβό για την Κίνα, τονίζεται από το γερμανικό Ινστιτούτου για την Παγκόσμια Οικονομία.
Η Κίνα θα μπορούσε πράγματι να διαμορφώσει τη νομισματική της πολιτική κατ' αναλογία με την παλαιά αμερικανική πρακτική «το νόμισμά μας, το πρόβλημά σας», χωρίς να λάβει υπόψη της τις επιθυμίες της Ρωσίας, διότι η σταθερότητα του κινεζικού νομίσματος στο δυτικό νομισματικό σύστημα θα εξακολουθούσε να έχει προτεραιότητα έναντι της συνεκτίμησης των συμφερόντων του πολιτικού συμμάχου.
Εάν, ωστόσο, σύμφωνα με το γερμανικό think tank, ως αποτέλεσμα της αυξημένης χρήσης του γουάν στη Ρωσία, όλο και περισσότερα γουάν έβγαιναν στην αγορά, η Κίνα θα έπρεπε επίσης να κρατήσει περισσότερα δολάρια σε αποθεματικό, προκειμένου να μην χάσει τον έλεγχο της συναλλαγματικής ισοτιμίας έναντι των δυτικών νομισμάτων στα υπεράκτια τραπεζικά κέντρα - ιδίως έναντι του δολαρίου. Αυτό όμως θα συγκρουόταν με τον στόχο της Κίνας να απο-δολαριοποιηθεί, δηλαδή να ξεφύγει από τη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ, να εγκαταλείψει τον εξαγωγικό προσανατολισμό υπέρ του εγχώριου προσανατολισμού, να μειώσει το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έναντι της Δύσης και να επιτρέψει την ευρεία άνοδο των επιπέδων του πραγματικού εισοδήματος στην Κίνα.
Οι αυξήσεις των μισθών πάνω από την άνοδο των τιμών των αγαθών ισοδυναμούν με την ελεγχόμενη πραγματική ανατίμηση του γουάν και τη μείωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων. Κατά την τελευταία δεκαετία, η μείωση αυτή παρατηρήθηκε σαν τάση. Η τάση αυτή θα μπορούσε να σταματήσει αν η Ρωσία και ίσως οι συνέταιροι της αντικαθιστούσαν το δολάριο με γουάν με υψηλό ρυθμό.
Αυτό δεν θα ήταν σύμφωνο με την πολιτική της Κίνας για ελεγχόμενη απο-δολαριοποίηση, εκτός εάν η Κίνα ήταν πρόθυμη να μην κατέχει επιπλέον δολάρια και έτσι να αφήσει την ισοτιμία με το δολάριο να πέσει στα υπεράκτια τραπεζικά κέντρα.
Αυτό θα ήταν ένα υψηλό τίμημα για να δοθεί στη Ρωσία το πράσινο φως να αντικαταστήσει το δολάριο και άλλα δυτικά νομίσματα με το γουάν.
Διότι σε αυτήν την περίπτωση, μια πτώση της συναλλαγματικής ισοτιμίας έναντι του δολαρίου, παρόμοια με αυτή του Αυγούστου του 2015, θα μπορούσε να προκαλέσει νομισματικές αναταραχές, να δημιουργήσει εκροές κεφαλαίων από την Κίνα, τις οποίες η κυβέρνηση θα αντιμετώπιζε με ακόμη πιο αυστηρούς ελέγχους κεφαλαίων.
Η Κίνα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ακόμη υψηλότερο κόστος εάν η σύμμαχός της Ρωσία υπέβαλε αιτήματα νομισματικής πολιτικής προς την Κίνα, προκειμένου να σταθεροποιήσει την ισοτιμία του ρουβλίου έναντι των δυτικών νομισμάτων σε περίπτωση υποτίμησης του γουάν έναντι του δολαρίου και να επιμηκύνει το κόστος εξυπηρέτησης των κινεζικών δανείων.
Σε αυτήν την περίπτωση, η Ρωσία θα μπορούσε να παρασύρει την Κίνα στο γνωστό πρόβλημα της νομισματικής "αναντιστοιχίας": Η Ρωσία θα επένδυε στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία με τη βοήθεια κινεζικών δανείων τα οποία θα έπρεπε να εξυπηρετούνται σε γουάν και θα ήταν ακριβότερη η εξυπηρέτησή τους σε περίπτωση υποτίμησης του ρουβλίου έναντι του γουάν.
Το αν η Κίνα είναι διατεθειμένη να διαγράψει δάνεια για χάρη της συμμαχικής πίστης και να ανακουφίσει έτσι τα αυξανόμενα δημοσιονομικά προβλήματα της Ρωσίας ή αν η Κίνα βλέπει τη Ρωσία και τη σύνδεσή της με το γουάν ως οικονομικό «βραχιολάκι» στην άνοδό της στην πρώτη κατηγορία των διεθνών νομισμάτων και πορεύεται σύμφωνα με το σύνθημα «το νόμισμά μας, το πρόβλημα της Ρωσίας» θα καταστεί σημαντικό για το μέλλον των διεθνών οικονομικών σχέσεων, καταλήγει το IfW.
