Ροή
Τις δυνάμεις τους ενώνουν ο ΔΕΣΦΑ και η Bulgartransgaz, Διαχειριστές του ελληνικού και του βουλγαρικού συστήματος μεταφοράς αερίου αντίστοιχα, με επίκεντρο το «πράσινο» υδρογόνο και σκοπό την αξιοποίηση του ανανεώσιμου καυσίμου για την απανθρακοποίηση του ενεργειακού μίγματος και την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, οι δύο Διαχειριστές έχουν εκπονήσει δύο προτάσεις για υποβολή στην Κομισιόν, με την πρώτη να αφορά την αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών τους, ώστε να μπορούν να μεταφέρουν υδρογόνο σε πρόσμιξη με ορυκτό φυσικό αέριο.
Το δεύτερο πρότζεκτ αφορά την κατασκευή ενός εντελώς νέου δικτύου αγωγών, με αποκλειστική αποστολή τη διακίνηση 100% υδρογόνου. Το ελληνικό τμήμα θα συνδέει μεταξύ άλλων την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, με ένα σκέλος του να καταλήγει στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, ενώ το βουλγαρικό τμήμα θα διασχίζει όλη τη γειτονική χώρα. Σε συνδυασμό με άλλα έργα που ήδη δρομολογεί ο ΔΕΣΦΑ, το νέο αυτό σύστημα μεταφοράς θα μπορεί να διακινεί ανανεώσιμο καύσιμο σε όλη την ευρύτερη περιοχή, από τα κέντρα παραγωγής στα σημεία ζήτησης, παίζοντας καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας υδρογόνου.
Σκοπός είναι τα δύο πρότζεκτ να ενταχθούν στο επόμενο «κύμα» Σημαντικών Έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI) «Υδρογόνο», κάτι που αν συμβεί, θα ανοίξει τον δρόμο για τη χρηματοδότησή τους με ευρωπαϊκά κονδύλια. Οι προτάσεις θα παρουσιαστούν στις Βρυξέλλες στην αρχή της επόμενης εβδομάδας, με τις παρουσιάσεις των υπόλοιπων υποψήφιων πρότζεκτ, οι οποίες είναι ομαδοποιημένες ανά περιοχή της Ε.Ε.
Στη συνέχεια, το αρμόδιο ευρωπαϊκό όργανο θα κρίνει αν πληρούν τις προϋποθέσεις για ένταξη ώστε, στη θετική περίπτωση, να εντάξει τις δύο προτάσεις στη λίστα των επιλέξιμων. Γεγονός που θα ανοίξει τον δρόμο για τη χρηματοδότησή τους μέσω του ταμείου Connecting Europe Facility (CEF).
«Πρασίνισμα» των υφιστάμενων υποδομών
Αναφορά στην ελληνοβουλγαρική συνεργασία στο υδρογόνο έκανε χθες ο Διευθυντής Στρατηγικής & Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ, Μιχάλης Θωμαδάκης, και ο CEO της Bulgartransgaz, Vladimir Malinov, στο workshop που πραγματοποίησε ο ΔΕΣΦΑ για το υπό εξέλιξη Market Test, με αντικείμενο την αύξηση της δυναμικότητας διακίνησης αερίου μέσω του ελληνικού συστήματος μεταφοράς. «Η συνεργασία στο υδρογόνο δίνει νέα διάσταση στη συνεργασία των ΔΕΣΦΑ και Bulgartransgaz και την οδηγεί σε καινούριες κατευθύνσεις», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Malinov.
Το πρότζεκτ για την αναβάθμιση των δύο συστημάτων μεταφοράς, ώστε να μπορούν να «υποδεχθούν» υδρογόνο σε πρόσμιξη, έχει προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ και ορίζοντα υλοποίησης το 2026-2027. Με την πρόσμιξη υδρογόνου θα μειωθεί αισθητά το ανθρακικό αποτύπωμα των υποδομών αερίου των δύο χωρών, ενώ επίσης οι υφιστάμενες υποδομές θα μπορούν να υποστηρίξουν την εκκίνηση της οικονομίας υδρογόνου, μεταφέροντας τις σχετικά περιορισμένες ποσότητες που θα παράγονται σε πρώτη φάση.
Ως συνέπεια, με την ανάμιξη ανανεώσιμου αερίου οι υποδομές αερίου αποκτούν καταλυτικό ρόλο και στη μεταβατική εποχή, όσο θα εκλείπει σταδιακά ο ρόλος του φυσικού αερίου ως «καυσίμου γέφυρα» προς την οικονομία του μηδενικού ανθρακικού ισοζυγίου.
Δίκτυο 100% για υδρογόνο
Πολύ πιο μεγαλεπήβολο είναι το δεύτερο πρότζεκτ, το οποίο προβλέπει τη δημιουργία στη χώρα μας ενός νέου συστήματος μήκους 790 χλμ, για τη μεταφορά 100% υδρογόνου. Ο κύριος «κορμός» θα ξεκινά από το Πάτημα Ελευσίνας και θα φτάνει έως τη Νέα Μεσημβρία, ενώ ένας κλάδος θα εκκινεί από την περιοχή αυτή, για να φτάσει μέχρι την Καβάλα και την υπόγεια αποθήκη που σχεδιάζεται να εγκατασταθεί εκεί. Ένας δεύτερος κλάδος θα φτάνει στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Όσον αφορά το δίκτυο στη γειτονική χώρα, ο εκεί κύριος «κορμός» θα διασχίζει τη Βουλγαρία, διατρέχοντας τις δυτικές περιοχές της, ενώ θα φτάνει μέχρι τα βουλγαρορουμανικά σύνορα. Επίσης, ένας κλάδος θα καταλήγει σε περιοχές της ενδοχώρας.
Το συγκεκριμένο πρότζεκτ έχει προϋπολογισμό περί το 1 δισ. ευρώ και ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2029. Σε συνδυασμό όμως με άλλα «Hydrogen ready» έργα που σχεδιάζει ο ΔΕΣΦΑ, ή στην ανάπτυξη των οποίων εμπλέκεται, θα δημιουργεί ένα δίκτυο «αρτηριών» μεταφοράς υδρογόνου στην ευρύτερη περιοχή. Ενδεικτικά, «Hydrogen ready» θα είναι ο αγωγός Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, όπως επίσης και ο αγωγός για τη Δυτική Μακεδονία. Το ίδιο ισχύει και για τον νέο αγωγό Κομοτηνή – Καρπερή, που έχει συμπεριλάβει ο ΔΕΣΦΑ στο νέο Πρόγραμμα Ανάπτυξης.
Στη σωστή στιγμή το Market Test
Τα παραπάνω σχέδια προωθούνται την ίδια στιγμή που βρίσκεται σε εξέλιξη η Δοκιμή Αγοράς του ΔΕΣΦΑ. Στόχος της Δοκιμής Αγοράς είναι να αποτυπωθεί το ενδιαφέρον ξένων και Ελλήνων χρηστών για την πραγματοποίηση νέων επενδύσεων στο εθνικό σύστημα μεταφοράς, οι οποίες θα μετατρέψουν την Ελλάδα σε «πύλη εισόδου» αερίου με προορισμό έως την Κεντρική Ευρώπη. Οι επενδύσεις αυτές θα συμπληρώσουν τα νέα έργα που δρομολογεί ήδη ο ΔΕΣΦΑ και τα οποία προτείνει στο νέο Πρόγραμμα Ανάπτυξης. Κυριότερα από αυτά είναι οι διπλασιασμοί των τμημάτων Καρπερή – Κομοτηνή και Πάτημα – Λειβαδιά, με την κατασκευή νέων αγωγών στα δύο αυτά σκέλη, συνολικού μήκους 315 χιλιομέτρων.
Αναφερόμενος στο Market Test, o CEO της Bulgartransgaz δήλωσε στο workshop ότι οι δύο Διαχειριστές συνεργάζονται στενά τα τελευταία χρόνια για την περαιτέρω ανάπτυξη των εθνικών συστημάτων μεταφοράς, η οποία θα στηρίξει τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας και επομένως δεν θα ωφελήσει μόνο την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, αλλά και όλη την ευρύτερη περιοχή. «Σε αυτό το πλαίσιο, η Δοκιμή Αγοράς αποτελεί κατάλληλο βήμα και γίνεται στη σωστή στιγμή», συμπλήρωσε.
Όπως αναφέρθηκε στο workshop, στο επίκεντρο του Market Test θα μπει η ενίσχυση της μεταφορικής δυναμικότητας του συστήματος στο σκέλος Λειβαδιά – Καρπερή, μήκους 340 χλμ., το οποίο αποτελεί και το υπόλοιπο τμήμα του χερσαίου δικτύου το οποίο χρήζει επέκτασης. Έτσι, από τη Δοκιμή Αγοράς θα κριθεί σε ποιον βαθμό θα πρέπει να ενισχυθεί η δυναμικότητά του και, κατά συνέπεια, ποια τμήματά του θα αναβαθμιστούν με την προσθήκη νέων αγωγών και σταθμών συμπίεσης, αλλά και ποια τεχνικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να έχουν οι προσθήκες (π.χ. διάμετρος σωλήνων).
Το χρονοδιάγραμμα της Δοκιμής Αγοράς
Σε αυτό το πλαίσιο, έως την 1η Ιουνίου θα τρέξει η μη δεσμευτική φάση της διαδικασίας, με τους συμμετέχοντες να δηλώνουν το ενδιαφέρον τους για δέσμευση δυναμικότητας στις «εισόδους» και «εξόδους» του συστήματος – είτε εκείνες που υπάρχουν ήδη, είτε όσες σχεδιάζονται. Μάλιστα, για να έχουν οι συμμετέχοντες την καλύτερη δυνατή εικόνα του ελληνικού συστήματος, κατά την υποβολή των μη δεσμευτικών προσφορών τους, στα τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου ο ΔΕΣΦΑ θα δημοσιεύσει μελέτη με μία σειρά στοιχείων (όπως την υφιστάμενη δυναμικότητα, τους περιορισμούς και τις εκτιμήσεις για τα επόμενα χρόνια).
Με βάση αυτό το ενδιαφέρον, ο ΔΕΣΦΑ θα εκπονήσει σενάρια αναβάθμισης (και μάλιστα σε εκδοχές μικρής, μέτριας και υψηλής ζήτησης επιπλέον δυναμικότητας από τους χρήστες), στα οποία θα κληθούν να υποβάλουν δεσμευτικές πλέον προσφορές όσοι συμμετάσχουν στη δεύτερη φάση της διαδικασίας. Κάθε ένα σενάριο θα είναι κοστολογημένο, με λεπτομερή ανάλυση των προβλεπόμενων παρεμβάσεων και χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης.
Τα σενάρια αυτά θα καθοριστούν μετά την 1η Ιουνίου και αναμένεται να είναι έτοιμα τρεις μήνες αργότερα. Θα τεθούν στην κρίση των συμμετεχόντων περί το τέλος του 2023, οι οποίοι θα κληθούν να υποβάλουν τις δεσμευτικές προσφορές τους περί τα τέλη του έτους, όταν αναμένεται να ξεκινήσει η δεσμευτική φάση του Market Test. Η φάση αυτή θα διαρκέσει τέσσερις μήνες, ενώ με την ολοκλήρωσή της ο ΔΕΣΦΑ θα αξιολογήσει τις δεσμευτικές προσφορές και, σε περίπτωση αίσιας έκβασης, θα υπογράψει με τους ενδιαφερόμενους τις συμβάσεις δέσμευσης δυναμικότητας.
