Τροπολογία που σχετίζεται με τον τρόπο υπολογισμού αξίας και πληρωμής πρώτων υλών, με επείγουσες ρυθμίσεις για την εκτέλεση συμβάσεων δημοσίων έργων, την καταβολή πριμ έγκαιρης παράδοσης έργου κ.λπ., δηλαδή θέματα αρμοδιότητας του υπ. Υποδομών και Μεταφορών αναφορικά με το ευρύτερο θέμα της αντιμετώπισης του αυξημένου κόστους (υλικά, ενέργεια) για τις κατασκευαστικές εταιρείας και τις επιπτώσεις στην προώθηση των έργων, εμπεριέχεται σε σχετικό νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τον τίτλο «Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών» (υπάρχουν και τροπολογίες για αύξηση κρατικής επιδότησης στον ΟΑΣΑ λόγω ενεγρεικαής κρίσης, για ρύθμιση θεμάτων σχεδιασμού και ανάπτυξης λιμένων, για ορισμός Αρχής Σχεδιασμού για την εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των Λιμένων).
Γίνεται λόγος για χρονική διάρκεια που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 6 μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου, ότι με ΚΥΑ των Υπουργών Υποδομών και Μεταφορών και Οικονομικών δύναται να καθορίζονται ο τρόπος υπολογισμού αξίας της ασφάλτου, του πολυβινυλοχλωριδίου (PVC) και του πολυαιθυλένιου υψηλής πυκνότητας (ΗDΡΕ) απολογιστικά, για καταβολή πριμ έγκαιρης παράδοσης έργου, σε σχέση με τη συμβατική προθεσμία, 5% επί του υπολειπόμενου συμβατικού ανταλλάγματος κ.α. Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, στο υπουργείο εκτιμούν ότι με τις παρακάτω ρυθμίσεις αντιμετωπίζεται η αύξηση τιμών σε συγκεκριμένα υλικά, κάτι που είναι αναγκαίο για την πρόοδο της εκτέλεσης των έργων. Η ενεργειακή κρίση έχει επιφέρει αύξηση κόστους σε πολλούς τομείς ένας εκ των οποίων είναι και η προμήθεια υλικών απαραίτητων για την εκτέλεση έργων, με την αύξηση των τιμών να επιφέρει και καθυστερήσεις στην πρόοδο αυτών.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση θα καθορίζεται απολογιστικά η τιμή και των νέων αυτών υλικών ενώ η αξία τους, για την προβλεπόμενη περίοδο (έως 6 μήνες) θα καλύπτεται από τις ήδη εγκεκριμένες πιστώσεις, χωρίς πρόβλεψη δαπάνης αναθεώρησης. Η πληρωμή θα υπολογίζεται βάσει συγκεκριμένων παραστατικών του υλικού.
Υπενθυμίζεται ότι ο υφυπουργός Υποδομών, Γ. Καραγιάννης, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο insider.gr (12/05), είχε αποκαλύψει ότι το υπουργείο προχωρά σε νομοθετική ρύθμιση για την αντιμετώπιση της σημερινής στρέβλωσης των τιμών της αγοράς των υλικών, στο πλαίσιο των προτάσεων που συζήτησε με τους εκπροσώπους των εργοληπτικών οργανώσεων και τις προσεχείς ημέρες θα την υποβάλει προς ψήφιση, προσθέτοντας ότι εντός του Μαΐου θα εκδοθούν σε συνέχεια προηγούμενης απόφασης και οι συντελεστές αναθεώρησης για το Δ’ τρίμηνο του 2021.
«Πήρε» ΦΕΚ η αναθεώρηση τιμών Δ’ Τριμήνου 2021
Παράλληλα, σήμερα Πέμπτη 2 Ιουνίου δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης ο «Καθορισμός συντελεστών αναθεώρησης τιμών δημοσίων έργων Δ’ Τριμήνου 2021, σύμφωνα με την παρ. 23 του άρθρου 153 του ν. 4412/2016» (απόφαση με ημερομηνία 27 Μαΐου). Οι συντελεστές αναθεώρησης των τριμήνων Α’, Β’, Γ’ και Δ’ του 2021 εφαρμόζονται χωρίς να συσχετίζονται μεταξύ τους, σε όλα τα εν εξελίξει έργα, ανεξαρτήτως του χρόνου δημοπράτησής τους. Οι συντελεστές αναθεώρησης του Δ’ τριμήνου 2021 ισχύουν ως προσωρινοί συντελεστές για τα επόμενα αναθεωρητικά τρίμηνα, μέχρι την έκδοση οριστικών συντελεστών αναθεώρησης. Εργασίες που οι συντελεστές αναθεώρησής τους, δεν περιλαμβάνονταν στα Α, Β και Γ’ αναθεωρητικά τρίμηνα του 2021 και περιλαμβάνονται στο Δ’ Τρίμηνο του 2021 και αναθεωρήθηκαν με προσωρινούς συντελεστές ομοειδών εργασιών, θα αναθεωρούνται μόνο για το Δ’ Τρίμηνο του 2021 με τους οριστικούς συντελεστές του Δ’ Τρίμηνου 2021. Νέες Εργασίες ή Εργασίες Εγκεκριμένων Τιμολογίων Αναθετουσών Αρχών, που δεν περιλαμβάνονται στην παρούσα απόφαση, θα αναθεωρούνται με χρήση συντελεστών σχετικών άρθρων, ομοειδών εργασιών.
Όπως σημειώνεται, λόγω των σοβαρών οικονομικών επιπτώσεων στον τομέα της εκτέλεσης των δημοσίων έργων, εξαιτίας της διαπιστωμένης και παρατεταμένης αύξησης των τιμών των υλικών, κρίνεται αναγκαία η ενεργοποίηση των διατάξεων της παρ. 23 του άρθρου 153 του ν. 4412/2016 για την αντιμετώπιση μεγάλων αποκλίσεων στις τιμές των υλικών κατασκευής. Η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Συστήματος Προσδιορισμού Κόστους Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων μέσω της εφαρμογής του Παρατηρητηρίου Τιμών, αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή και λειτουργία μέχρι το τέλος του 2022. Ετσι, είναι επιτακτική και άμεση η ανάγκη, καθορισμού οριστικών συντελεστών αναθεώρησης εργασιών και για το Δ’ Τρίμηνο 2021, μετά την έκδοση συντελεστών για τα τρία πρώτα αναθεωρητικά τρίμηνα Α’, Β’ και Γ’ του 2021, στο πλαίσιο της ορθής εκτέλεσης των συμβάσεων δημοσίων έργων.
ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ
Τρόπος υπολογισμού αξίας και πληρωμής πρώτων υλών
Ειδικότερα, όπως σημειώνεται, κατ’ εξαίρεση των υφιστάμενων διατάξεων, για όσο διάστημα εξακολουθεί να υφίσταται η ενεργειακή κρίση, και πάντως για διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος, με Κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδομών και Μεταφορών και Οικονομικών δύναται να καθορίζονται: α) ο τρόπος υπολογισμού αξίας της ασφάλτου, του πολυβινυλοχλωριδίου (PVS) και του πολυαιθυλένιου υψηλής πυκνότητας (ΗDΡΕ) απολογιστικά, β) τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την πληρωμή των εργασιών που εκτελέστηκαν ή εκτελούνται στο πλαίσιο συμβάσεων κατασκευής δημόσιων έργων, εφόσον η προμήθεια των ανωτέρω υλικών έλαβε χώρα μετά την 1η.1.2022. Η επιπλέον δαπάνη σε σχέση με την προϋπολογισθείσα, η οποία προκύπτει κατά την εκτέλεση του έργου από την αύξηση της τιμής των ανωτέρω πρώτων υλών ή της ποσότητας αυτών στις περιπτώσεις που προβλέπει ο νόμος καλύπτεται από τις πιστώσεις του έργου. Για εργασίες που αποζημιώνονται σύμφωνα πρώτο εδάφιο, λόγω συμπερίληψης των άνω υλικών, δεν καταβάλλεται δαπάνη αναθεώρησης, υπό έννοια του άρθρου 153 του ν. 4412/2016 (Α’ 147)
Επείγουσες ρυθμίσεις για την εκτέλεση συμβάσεων δημοσίων έργων
1. Α) Κατ’ εξαίρεση υφιστάμενων διατάξεων, για όσο διάστημα εξακολουθεί να υφίσταται η ενεργειακή κρίση, και πάντως για διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες από έναρξη ισχύος του παρόντος, ο κάθε οικονομικός φορέας στον οποίο έχει ανατεθεί η εκτέλεση δημόσιας σύμβασης έργου δύναται να υποβάλλει δήλωση επιμήκυνσης του χρονοδιαγράμματος της εκτέλεσης της σύμβασης, η οποία από της υποβολής της καθίσταται δεσμευτική για την αναθέτουσα αρχή. Στη δήλωση του πρώτου εδαφίου καθορίζεται ο χρόνος επιμήκυνσης. Εφόσον δεν εξαντλείται άπαξ το διάστημα των έξι (6) μηνών, είναι δυνατή η υποβολή νέας δήλωσης. Η χρονική διάρκεια της παράτασης για την εκτέλεση των εργασιών δεν προσμετράται στον συμβατικό χρόνο και δεν αποτελεί παράταση της συμβατικής διάρκειας εκτέλεσης του έργου. Β) Με απόφαση του αρμόδιου οργάνου, είναι δυνατή η παράταση της ημερομηνίας υποβολής αιτήσεων συμμετοχής ή προσφορών στις περιπτώσεις που έχει δημοσιευθεί προκήρυξη κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος.
2. Για διάστημα υφίσταται η ενεργειακή κρίση, μέχρι την ουσιαστική λειτουργία του Ενιαίου Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών του άρθρου 170 του ν. 4412/2016 (Ν 147), και πάντως όχι πέραν 31ης/12/2022, επιτρέπεται η έκδοση πρακτικών διαπίστωσης βασικών τιμών υλικών από την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημόσιων Έργων (Ε.Δ.Τ.Δ.Ε.). Η έκδοση των πρακτικών του πρώτου εδαφίου αφορά στη μηνιαία διακύμανση των τιμών. Οι τιμές των υλικών αναθεωρούνται ενιαία για όλη επικράτεια κατά τρίμηνο, ήτοι την αναθεωρητική περίοδο, υπό την έννοια του άρθρου 153 του ν. 4412/2016 (Α’ 147), σύμφωνα με τον μέσο όρο κάθε τριμήνου, όπως προκύπτει από τη μηνιαία διακύμανση τιμών.
Καταβολή πριμ έγκαιρης παράδοσης έργου
Ανάδοχοι που εκτελούν συμβάσεις έργων, που δεν επικαλούνται την περ. α’ της Παρ. 1 του άρθρου 2 και τηρούν τα εγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα εκτέλεσης του έργου σε σχέση με τη συμβατική προθεσμία, όπως έχουν διαμορφωθεί κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, δικαιούνται πρόσθετη καταβολή (πριμ), πέντε τοις εκατό (5%) επί του υπολειπόμενου συμβατικού ανταλλάγματος. Στην περίπτωση αυτή για την πληρωμή πρόσθετης καταβολής (πριμ) απαιτείται η προηγούμενη έκδοση απόφασης του αρμόδιου αποφαινόμενου οργάνου, μετά από σύμφωνη γνώμη του τεχνικού συμβουλίου της Γενικής Γραμματείας Υποδομών. Για την καταβολή πρόσθετης καταβολής (πριμ) απαιτείται η προσκόμιση ισόποσης εγγυητικής επιστολής υπό την έννοια του άρθρου 72 του ν. 4412/2016 (Α’ 147), σε περίπτωση όμως που από τα έγγραφα προκύπτει ότι το υπολειπόμενο ποσό της ήδη υποβληθείσας εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης καλύπτει και την παροχή ισόποσης πρόσθετης καταβολής (πριμ) προς τον ανάδοχο, δεν απαιτείται κατάθεση πρόσθετης εγγύησης. Αν από τα έγγραφα της σύμβασης προβλέπεται μεγαλύτερο ύψος πρόσθετης καταβολής (πριμ), αυτό λαμβάνεται με την κατάθεση από τον ανάδοχο εγγύησης που καλύπτει τη διαφορά μεταξύ του ποσού της εγγύησης καλής εκτέλεσης και του ποσού της καταβαλλόμενης πρόσθετης καταβολής (πριμ). Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης ολοκλήρωσης του έργου σύμφωνα με τις ανωτέρω προβλέψεις, η πρόσθετη καταβολή (πριμ) καθίσταται επιστρεπτέα καταβολή και συμψηφίζεται με οιαδήποτε οφειλή προς τον ανάδοχο.
Υπενθυμίζεται ότι οι τα στελέχη όλων των μεγάλων τεχνικών ομίλων (ΑΒΑΞ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, INTRAKAT, ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ) αλλά και των μικρότερων όπως και των φορέων του κλάδου (ΣΑΤΕ, ΣΤΕΑΤ, ΠΕΣΕΔΑ κ.α.) είχαν ζητήσει πρόσθετες παρεμβάσεις από το υπ. Υποδομών και Μεταφορών, που πάντως έχει πάρει ήδη δέσμη μέτρων, ώστε μέχρι να λειτουργήσει το Παρατηρητήριο Τιμών να δοθούν κάποιες λύσεις, βάζοντας θέματα όπως η είσοδος και νέων υλικών στη λίστα αναθεώρησης, για απολογιστικό τρόπο υπολογισμού σε άσφαλτο κ.α., για αναθεωρήσεις χρονοδιαγραμμάτων κ.λπ. Αν και όλοι οι όμιλοι αναγνώρισαν ότι η πολιτεία έχει κάνει ενέργειες που βοηθούν στο μέτωπο της αντιμετώπισης του αυξημένου κόστους στις τιμές υλικών (αναθεωρήσεις κ.α.), εντούτοις, «χτύπησαν καμπανάκι» ότι απαιτούνται άμεσα πρόσθετα μέτρα και νέες παρεμβάσεις.
Όσον αφορά την ανάγκη για αναπροσαρμογή των τιμών, ο κ. Καραμανλής ανέφερε εκ νέου πρόσφατα ότι: «Κάναμε δεκτό ένα αίτημα της αγοράς να έχουμε ένα παρατηρητήριο τιμών, το οποίο έχει ήδη ψηφιστεί». Και τόνισε την αναθεώρηση των συντελεστών για το Δ’ τρίμηνο του 2021. «Έχουμε κάνει μία αύξηση τιμών 20%. Είναι μία πολύ μεγάλη ανακούφιση καθώς ήδη πληρώνουμε σε τιμές αγορών». Επιπλέον, αναφέρθηκε στη θεσμοθέτηση της παράτασης των χρονοδιαγραμμάτων για 6 μήνες, ενώ όπως εξήγησε: «Εάν κάποιος δεν τη χρησιμοποιήσει, μπορεί να πάρει μπόνους 5% του υπόλοιπου συμβατικού αντικειμένου».
Έκθεση Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους
Στη σχετική έκθεση Λογιστηρίου του Κράτους, συνοψίζονται οι παρεμβάσεις ως εξής:
Με την υπόψη τροπολογία προβλέπονται τα ακόλουθα:
1. Εισάγονται ρυθμίσεις, κατ’ εξαίρεση των υφιστάμενων διατάξεων, για την αντιμετώπιση, λόγω ενεργειακής κρίσης και για οριζόμενο χρονικό διάστημα, ζητημάτων σχετικών με την αναθεώρηση των τιμών των υλικών στα δημόσια έργα. Συγκεκριμένα: α. Παρέχεται με δυνατότητα καθορισμού, μέσω ΚΥΑ, του τρόπου υπολογισμού αξίας των οριζόμενων υλικών (ασφάλτου, Πολυβινυλοχλωριδίου (PVC) και πολυαιθυλένιου υψηλής πυκνότητας (HDPE)] απολογιστικά και των απαιτούμενων δικαιολογητικών για πληρωμή των εργασιών που εκτελέστηκαν ή εκτελούνται στο πλαίσιο συμβάσεων κατασκευής δημόσιων έργων και η προμήθεια των ανωτέρω υλικών έλαβε χώρα μετά την 1η/01/2022. - Ορίζεται ότι, η επιπλέον δαπάνη, που προκύπτει κατά εκτέλεση του έργου από αύξηση της τιμής των προαναφερόμενων υλικών ή ποσότητας αυτών, καλύπτεται από τις πιστώσεις του έργου και δεν καταβάλλεται δαπάνη αναθεώρησης κατά τις κείμενες διατάξεις (άρθρο 153 του ν.4412/2016). β. Παρέχεται, επίσης, η δυνατότητα: i) υποβολής, από κάθε οικονομικό φορέα στον οποίο έχει ανατεθεί η εκτέλεση δημόσιας σύμβασης έργου, δήλωσης επιμήκυνσης του χρονοδιαγράμματος εκτέλεσης σύμβασης, η οποία καθίσταται δεσμευτική για την αναθέτουσα αρχή και ii) παράτασης της ημερομηνίας υποβολής αιτήσεων συμμετοχής ή προσφορών στις περιπτώσεις που έχει δημοσιευτεί προκήρυξη κατά την έναρξη ισχύος των προτεινόμενων διατάξεων. - Ορίζεται ότι, για ίδιο ως άνω χρονικό διάστημα και πάντως μέχρι την ουσιαστική λειτουργία του Ενιαίου Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Εργων και Μελετών, επιτρέπεται η έκδοση πρακτικών διαπίστωσης βασικών τιμών υλικών από Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημόσιων ‘Εργων. γ. Προβλέπεται πρόσθετη καταβολή (πριμ), πέντε τοις εκατό (5%) του υπολειπόμενου συμβατικού ανταλλάγματος, για τους αναδόχους που εκτελούν συμβάσεις έργων και τηρούν τα εγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα εκτέλεσης του έργου συμβατική προθεσμία. Για χορήγηση πρόσθετης καταβολής (πριμ) απαιτείται η προσκόμιση ισόποσης εγγυητικής επιστολής, εφόσον η προσκομισθείσα εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης, δεν καλύπτει την αξία πρόσθετης καταβολής προς ανάδοχο. Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης ολοκλήρωσης του έργου, η πρόσθετη καταβολή (πριμ) καθίσταται επιστρεπτέα καταβολή και συμψηφίζεται με οιαδήποτε οφειλή προς τον ανάδοχο.
2. Από τις προτεινόμενες διατάξεις προκαλούνται εις βάρος του Κρατικού προϋπολογισμού και του προϋπολογισμού λοιπών φορέων Γενικής Κυβέρνησης τα ακόλουθα οικονομικά αποτελέσματα: Ενδεχόμενη δαπάνη, μέσω του ΠΔΕ, από την αύξηση του κόστους εκτέλεσης των δημοσίων έργων, για οριζόμενο χρονικό διάστημα, λόγω: i) του υπολογισμού απολογιστικά των τιμών ιων μνημονευόμενων υλικών, όπου αυτά απαιτούνται, ii) της δυνατότητας επιμήκυνσης του χρονοδιαγράμματος εκτέλεσης σύμβασης, iii) της παράτασης της ημερομηνίας υποβολής αιτήσεων συμμετοχής ή προσφορών στις περιπτώσεις που έχει ήδη δημοσιευτεί προκήρυξη, iv) της έκδοσης πρακτικών διαπίστωσης βασικών τιμών υλικών από την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημόσιων ‘Εργων (Ε.Δ.Τ.Δ.Ε.), v) της πρόσθετης καταβολής (πριμ) πέντε τοις εκατό (5%) του υπολειπόμενου συμβατικού ανταλλάγματος, στους αναδόχους συμβάσεων, η λόγω δαπάνη εξαρτάται από πραγματικά γεγονότα (είδος και αξία υλικών, ποσό πριμ κ.λπ.) και την έκδοση σχετικών κανονιστικών πράξεων.
