Ροή
Αμέσως μετά την ψήφιση του Προϋπολογισμού το Σάββατο και την ανακοίνωση του νέου πακέτου μέτρων στήριξης, τα φώτα του υπουργείου Οικονομικών στρέφονται στις επενδύσεις. Στόχος είναι να κλείσουν εντός του έτους εκκρεμότητες σε 5 μέτωπα που συνδέονται με την επιτάχυνση του Σχεδίου Ανάκαμψης για να διασφαλισθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί για το 2022.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδόν έτοιμη προς υπογραφή είναι η Επιχειρησιακή Σύμβαση της Ελλάδας με τις Βρυξέλλες. Το πολυσέλιδο κείμενο είναι επιθυμητό να υπογραφεί από τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Θόδωρο Σκυλακάκη άμεσα, με στόχο να προχωρήσει εντός του έτους στο επόμενο βήμα: Στην κατάθεση αιτήματος για το πρώτο πακέτο δόσεων αξίας περίπου 4 δισ. ευρώ, ούτως ώστε να διατηρήσει η Αθήνα την πρωτοπορία της σε κινήσεις ανάμεσα στα κράτη - μέλη.
Παράλληλα, στο σκέλος των δανείων, επιχειρείται να προωθηθεί τόσο η υπογραφή των συμβάσεων με τράπεζες (με τις 4 συστημικές και με 3 μικρότερες), ούτως ώστε να αρχίσουν οι πρώτες πληρωμές τις επόμενες βδομάδες, όσο και να γίνει η πληρωμή της τάξης των 600 εκατ. ευρώ προς την EBRD με την οποία υπάρχει ήδη συμφωνία (όπως και με την ΕΤΕπ).
Την ίδια ώρα, συνεχίζονται με πολύ εντατικούς ρυθμούς οι εντάξεις έργων στο Ελλάδα 2.0, με έμφαση πλέον σε επενδύσεις που έχουν να κάνουν με επιχειρήσεις. Μεταξύ αυτών είναι τα έργα για το νέο Ερευνώ Καινοτομώ, μία σειρά από παρεμβάσεις για την τουριστική ανάπτυξη, αλλά και η κωδικοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας, παρεμβάσεις για πράσινα ταξί και πολεοδομικές μεταρρυθμίσεις και έργα ψηφιακής μετάβασης, αναβάθμισης δεξιοτήτων και παρεμβάσεων στην υγεία. Μετά την προκήρυξη του Εξοικονομώ των ιδιωτών προωθούνται τα ανάλογα προγράμματα του δημοσίου και των επιχειρήσεων. Επίσης επιχειρείται η εκκίνηση των δράσεων κατάρτισης, και αμέσως μετά οι επιδοτήσεις για την ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων και για τη στήριξη της γεωργίας.
Οι επενδύσεις των 11 δισ. ευρώ
Το μεγάλο στοίχημα για το 2022 είναι η υλοποίηση. Δηλαδή όχι μόνο να έρθει το διπλό πακέτο δόσεων αξίας 5,3 δισ. ευρώ (που συνδέεται και με ένα πακέτο πολυάριθμών οροσήμων και στόχων), αλλά και γίνουν οι δαπάνες αξίας 3,2 δισ. ευρώ που εγγράφονται στον Προϋπολογισμό. Το ποσό αυτό, μαζί με τα κονδύλια για τα έργα του ΕΣΠΑ και για άλλες παρεμβάσεις φτάνει στα 11 δισ. ευρώ και θεωρείται από μόνο του ένα μικρός άθλος. Και τούτο με δεδομένο ότι «παραδοσιακά» την τελευταία δεκαετία η ελληνική κρατική μηχανή έργων καταφέρει να χρηματοδοτήσει μέσα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων παρεμβάσεις αξίας το πολύ έως 5 δισ. ευρώ...
Ωστόσο, ενώ για τα έργα του ΕΣΠΑ ισχύει η δυνατότητα παράτασης για 3 έτη (κανόνας Ν+3), για το Ταμείο Ανάκαμψης ο χρόνος λήγει πανευρωπαϊκά και οριστικά στο τέλος του 2026.
Από πλευράς Βρυξελλών, η διαδικασία έγκρισης δόσεων αλλά και προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ έχει μετακινηθεί χρονικά. Έτσι, με δεδομένο το πόσο σημαντικό θα είναι το νέο αυτό όχημα για τη διασφάλιση της ανάπτυξης, το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί να ξεκαθαρίσει μέτωπα που τόσα χρόνια αποτελούν βαρίδι για τις δημόσιες επενδύσεις.
Ο μεγαλύτερος φόβος είναι καθυστερήσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν δικαστικές προσφυγές, μεγάλες εκπτώσεις, αλλά και η ικανότητα της δημόσιας διοίκησης να χειρισθεί τα έργα. Γι' αυτό και προωθείται η ενίσχυση των αμοιβών των αρμόδιων στελεχών, αλλά και η ενδυνάμωση των αρμόδιων φορέων. Σημαντικό είναι και το θέμα των απαλλοτριώσεων, αλλά και η γενικότερη εφαρμογή της νέας νομοθεσίας για τις δημόσιες συμβάσεις.
Όπως επισημαίνουν αρμόδιες πήγες, τα πάντα θα κριθούν στην πράξη, όχι μόνο για το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και για το νέο ΕΣΠΑ το οποίο θα επιχειρηθεί να ξεκινήσει το ταχύτερο δυνατό, ώστε να παράγει επαρκείς δαπάνες. Και τούτο παράλληλα με τη λήξη του υφιστάμενου ΕΣΠΑ, κάτι που συνιστά επίσης μία μεγάλη πρόκληση.
Σημειώνεται πως από το Ελλάδα 2.0 το 2022 αναμένεται ένα τριπλό πακέτο δόσεων (2 επιδοτήσεων και 1 δανείου), αξίας 5,3 δισ. ευρώ, με προγραμματισμό καταβολής τον Ιανουάριο και τον Δεκέμβριο. Το πρώτο πακέτο (επιδότησης 1,718 εκατ. ευρώ και δανείου 1,846 εκατ. ευρώ) συνδέεται με το αίτημα που επιχειρείται να υποβληθεί την προσεχή εβδομάδα από την κυβέρνηση, ενώ η επόμενη δόση θα είναι μόνο για επιδοτήσεις αξίας 1,718 δισ. ευρώ και είναι η μία (από τις δύο συνολικά δόσεις) που είχαν αρχικά υπολογισθεί για το 2022.
Μετά τη χρονοκαθυστέρηση των Βρυξελλών οι δόσεις μεταφέρονται χρονικά «πίσω» από άποψης καταβολής και το 2ο πακέτο του 2022 θα έρθει το 2023. Αρμόδιες πηγές εξηγούν πως τούτο δεν προκαλεί ταμειακά προβλήματα, δεδομένου πως υπάρχει και η προκαταβολή των 4 δισ. ευρώ που έχει ήδη φτάσει.
Το σκέλος του Ελλάδα 2.0 που χρηματοδοτείται μέσω επιδοτήσεων προβλέπει στο Σχέδιο Προϋπολογισμού 600 εκατομμύρια ευρώ για το 2021 και άλλα 3,2 δισ. ευρώ για το 2022. Με τα λεφτά που θα διατεθούν για το ΕΣΠΑ και για άλλα διαρθρωτικά προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ το ποσό των επενδύσεων ως δαπάνη φτάνει στα 11 δισ. ευρώ.
Συνολικά την περίοδο 2021-2026 αναμένεται να εκταμιευθούν 30,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 17,8 δισ. ευρώ αφορούν σε επιχορηγήσεις και 12,7 δισ. ευρώ σε δάνεια. Έως τις αρχές Νοεμβρίου 2021 είχαν ενταχθεί στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 56 δράσεις συνολικού προϋπολογισμού 3,6 δισ. ευρώ και προγραμματίζεται έως το τέλος του 2021 να ενταχθούν δράσεις συνολικού προϋπολογισμού άνω των 5,5 δισ. ευρώ.
