Ροή
Η ενέργεια, ο τουρισμός και η γαλάζια οικονομία αποτελούν τους κατ΄ εξοχήν τομείς που θα υποστούν μετασχηματισμό, από τη σταδιακή απόσυρση των πετρελαϊκών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά και τη διασύνδεσή τους με το ηπειρωτικό σύστημα, όπως σημειώνει στο Εδαφικό Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ) για τα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη.
Σύμφωνα με το ΕΣΔΙΜ, το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί θα πρέπει να προτεραιοποιηθούν οι στοχευμένες παρεμβάσεις στους εν λόγω τομείς, με σκοπό τη μεγιστοποίηση του κοινωνικοοικονομικού οφέλους των νησιών. Παρεμβάσεις που, ωστόσο, μπορούν όχι απλώς να διασφαλίσουν τις υπάρχουσες θέσεις εργασίες στους εν λόγω κλάδους, αλλά να οδηγήσουν σε ουσιαστική αύξηση αυτών των δραστηριοτήτων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο τουριστικός κλάδος, όπου όπως αναφέρει το ΕΣΔΙΜ, το «πρασίνισμα» των νησιών μπορεί να αποτελεί μοχλό ανάπτυξης του βιώσιμου τουρισμού, με την την προσέλκυση ενός νέου μεριδίου περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων τουριστών και την αντίστοιχη αύξηση των τουριστικών δαπανών, που θα «αιμοδοτήσει» τις τοπικές οικονομίες.
Παίρνοντας τη «σκυτάλη» από τα Εδαφικά Σχέδια για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη το ΕΣΔΙΜ για τα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη εκπονήθηκε από Ομάδα Εργασίας της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), υπό τον πρόεδρο της Επιτροπής, Κωστή Μουσουρούλη. Το κείμενο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, προβλέποντας μία σειρά από δράσεις, ώστε η μετάβαση των νησιών προς την κλιματική ουδετερότητα να είναι επωφελής περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά.
Πολλαπλασιαστικά οφέλη
Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με το ΕΣΔΙΜ, η μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα μπορεί να δώσει σημαντική ώθηση στον οικοτουρισμό στη νησιωτική Ελλάδα, ο οποίος αυξάνεται παγκοσμίως με ετήσιο ρυθμό 20%-34%. Ώθηση που αναμένεται να έχει ενισχυμένα οφέλη για τα νησιά, καθώς για παράδειγμα οι ταξιδιώτες που επιλέγουν τη φιλοσοφία του βιώσιμου τουρισμού αφήνουν στην τοπική οικονομία μέχρι και το 95% των δαπανών τους, σε αντίθεση με τα “all-inclusive” πακέτα, για τα οποία το αντίστοιχο νούμερο ανέρχεται σε 20%.
Μάλιστα, το ΕΣΔΙΜ προχωρά σε ποσοτικοποίηση των θετικών επιπτώσεων με χρονιά αναφοράς το 2024, εκτιμώντας ότι το όφελος μπορεί να ανέρχεται τότε σε τουλάχιστον 123 εκατ. ευρώ προστιθέμενης αξίας και σε άνω των 3.200 θέσεων εργασίας κατ΄ έτος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι υπολογισμοί είναι συντηρητικοί, ενώ γίνονται για μία χρονιά όπου θα έχουν ολοκληρωθεί οι διασυνδέσεις Κρήτης και Κυκλάδων, και συνεπώς θα έχει ξεκλειδωθεί η δυνατότητα αξιοποίησης της πράσινης προοπτικής τους, κάτι πυο δεν θα έχει γίνει ακόμη για τα Δωδεκάνησα και τα νησιά του Βόρειου Αιγαίου, οι διασυνδέσεις των οποίων θα ολοκληρωθούν τα επόμενα χρόνια.
Ωστόσο στα Δωδεκάνησα το δυνητικό όφελος ανέρχεται σε τουλάχιστον 43,8 εκατ. προστιθέμενης αξίας και 1.160 θέσεις εργασίας κατ΄ έτος. Αντίστοιχα, στην περιοχή Λέσβος-Λήμνος εκτιμάται σε 0,9 εκατ. και 25 θέσεις, στην περιοχή Ικαρία-Σάμος σε 1,5 εκατ. και 40 θέσεις, και στη Χίο σε 0,4 εκατ. και 12 θέσεις, ετησίως.
Επενδύσεις σε ΑΠΕ
Σημαντική ώθηση στις τοπικές οικονομίες μπορούν να δώσουν και οι επενδύσεις σε ΑΠΕ, ως η θεμελιώδης επένδυση στον τομέα της πράσινης ενέργειας, τόσο κατά τη φάση κατασκευής νέων «πράσινων» μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, όσο και κατά τη λειτουργία τους. Το ΕΣΔΙΜ εξετάζει τα οφέλη για την Περιφέρεια της Κρήτης και τις Κυκλάδες, που έχουν αναγνωρισθεί ως επηρεαζόμενα εδάφη ως προς αυτή τη διάσταση.
Έτσι, στην Κρήτη εκτιμάται ότι θα εκτελεσθούν έργα ισχύος μέχρι 398 MW, με το δυνητικό όφελος από την εκτέλεση των έργων σε όρους ολικής προστιθέμενης αξίας (άμεσης, έμμεσης και επαγόμενης) να προκύπτει έως 62,5 εκατ. ευρώ. Η αύξηση στην απασχόληση υπολογίζεται σε έως 1.403 θέσεις εργασίας.
Παράλληλα, το ετήσιο όφελος από τη λειτουργία των έργων εκτιμάται σε 3,8 εκατ. ευρώ και 89 θέσεις εργασίας. Αντίστοιχα, στην περιοχή των Κυκλάδων, η ευκαιρία εγκατάστασης έργων ΑΠΕ έως 66MW εκτιμάται σε 9,4 εκατ. ευρώ σε όρους ολικής προστιθέμενης αξίας και 209 θέσεις, όσον αφορά την κατασκευή των έργων. Η λειτουργία τους «μεταφράζεται» σε 0,6 εκατ. ευρώ ολικής προστιθέμενης αξίας και 14 θέσεις εργασίας.
