«Ακρογωνιαίο λίθο» των εσόδων των ευρωπαϊκών τραπεζών αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν οι προμήθειες, αποτελώντας μια σταθερή και επαναλαμβανόμενη πηγή εσόδων καθ' όλη τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου, όπως αναλύει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών.
Αν και η σύνθεση και ποσόστωση αυτών στο συνολικό «μείγμα» διαφοροποιείται μεταξύ των τραπεζών, ανάλογα με τα business models και το μέγεθος αυτών, οι προμήθειες αποτελούν ένα από τα ανθεκτικότερα «συστατικά» κερδοφορίας των τραπεζών, συμβάλλοντας σχεδόν στο 30% των συνολικών εσόδων.
Έβγαλαν «άμυνες» στην πανδημία...
Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι ευρωπαϊκές τράπεζες κατέγραψαν αύξηση 37% στα καθαρά έσοδα από προμήθειες (έσοδα μείον έξοδα προμηθειών) μεταξύ Ιουνίου 2020 - Ιουνίου 2025. Σε απόλυτους όρους, τα συνολικά έσοδα από προμήθειες αυξήθηκαν κατά περίπου 20 δισ. ευρώ, ενώ τα έξοδα αυξήθηκαν κατά 13 δισ. ευρώ κατά την ίδια περίοδο.
Εξίσου σημαντικό αποδεικνύεται το γεγονός πως τα έσοδα της κατηγορίας επέδειξαν εξαιρετική ανθεκτικότητα στην περίοδο πανδημίας, με μια ήπια υποχώρηση ως αποτέλεσμα της επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας. Μετά το πέρας της πανδημίας και έως τα τέλη του πρώτου τριμήνου του 2025, οι τράπεζες κατέγραψαν σωρευτική αύξηση 22% στα έσοδα της κατηγορίας. Αυτή η δυναμική υπογραμμίζει την αυξανόμενη στρατηγική σημασία στο «κανάλι» των προμηθειών για τις τράπεζες του ευρωπαϊκού κλάδου.
«Καταλύτης» για... λίγους το asset management
Οι υπηρεσίες πληρωμών αποτελούν την κύρια πηγή εσόδων της κατηγορίας, ακολουθούμενες από το asset management και τη διανομή προϊόντων (bancassurance κτλ). Συνολικά, αυτές οι τρεις κατηγορίες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 59% των συνολικών εσόδων από προμήθειες που παράγονται από τον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της EBA, οι προμήθειες από asset management παρουσίασαν την ισχυρότερη σωρευτική αύξηση από το 2020, με μεγάλη, ωστόσο, γεωγραφική συγκέντρωση. Ενδεικτικό είναι πως κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, περίπου το 75% των συνολικών προμηθειών από asset management προήλθε από τράπεζες τεσσάρων χωρών.
Αντίθετα, οι προμήθειες στο σκέλος των υπηρεσιών πληρωμών κατανέμονται πιο ομοιόμορφα μεταξύ των τραπεζών, δεδομένης της καθολικής φύσης αυτών των υπηρεσίων. Αυτή η διαρθρωτική ασυμμετρία υποδηλώνει ότι ενώ οι υπηρεσίες πληρωμών προσφέρουν μια ευρεία ανθεκτικότητα, τα έσοδα από τη διαχείριση περιουσίας ενισχύουν την ετερογένεια μεταξύ των χωρών, στα προφίλ κερδοφορίας των τραπεζών.
«Τσίμπησε» η τιμολόγηση σε πληρωμές, ανέβηκαν οι κάρτες
Όσον αφορά τις υπηρεσίες πληρωμών, τα δεδομένα δείχνουν ότι οι όγκοι συναλλαγών παρέμειναν σε γενικές γραμμές σταθεροί, κινούμενοι σε ένα εύρος από 14 - 19 τρισ. ευρώ τα τελευταία τρία χρόνια.
Αντίθετα, τα έσοδα της υποκατηγορίας συνέχισαν να αυξάνονται στη βάση της υψηλότερης τιμολόγησης. Μέχρι τα μέσα του 2023, οι τρεχούμενοι λογαριασμοί αποτελούσαν τον βασικό «μοχλό» εσόδων των υπηρεσιών πληρωμών, αντιπροσωπεύοντας το 30% περίπου το 2021. Έκτοτε, η σταδιακή μείωση των προμηθειών που σχετίζονται με τους τρεχούμενους αντισταθμίστηκε από μια σταθερή αύξηση των προμηθειών σε χρεωστικές κάρτες, οι οποίες αποτέλεσαν τον βασικό «μοχλό» ανάπτυξης μέχρι τα μέσα του 2025.
Επί του παρόντος, τα τρία βασικά στοιχεία - τρεχούμενοι, χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες - αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% έως 25% των συνολικών εσόδων των υπηρεσιών πληρωμών. Αυτή η εξέλιξη υπογραμμίζει την αυξανόμενη σημασία των προμηθειών που σχετίζονται με πληρωμές με κάρτα για τις τράπεζες, αντανακλώντας τόσο την μεταβαλλόμενη συμπεριφορά των καταναλωτών στις πληρωμές όσο και την αυξημένη ψηφιοποίηση των λιανικών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Τα «καμπανάκια» της EBA...
Η EBA επισημαίνει ωστόσο πως οι προμήθειες που σχετίζονται με πληρωμές με κάρτα ενδέχεται να δεχθούν πιέσεις, λαμβάνοντας υπόψη πιθανά νέα «οχήματα» όπως τα stablecoins και άλλα.
Η εξέλιξη των προμηθειών των υπηρεσιών πληρωμών έχει σημαντικές επιπτώσεις για τα νοικοκυριά και την ευρύτερη οικονομία. Καθώς οι τράπεζες βασίζονται όλο και περισσότερο σε αυτά τα έσοδα, το βάρος του κόστους μπορεί να μεταφερθεί σταδιακά στους καταναλωτές. Δεδομένου ότι τα νοικοκυριά αντιπροσωπεύουν περίπου το 48% των συνολικών καταθέσεων στις τράπεζες της ΕΕ, είναι άμεσα εκτεθειμένα σε αλλαγές στις δομές των προμηθειών σε επίπεδο πληρωμών. Οι συνεχείς αυξήσεις σε αυτές τις χρεώσεις μπορούν να διαβρώσουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών προειδοποιείται για δύο τινά που αφορούν την κυκλικότητα και την υπερσυγκέντρωση σε λίγες κατηγορίες. Όπως επισημαίνει, ενώ τα έσοδα από πληρωμές είναι συνήθως πιο σταθερά από τα επιτοκιακά έσοδα, παραμένουν ευαίσθητα σε κυκλικούς παράγοντες όπως οι τάσεις κατανάλωσης και ο όγκος συναλλαγών. Επιπλέον, η συγκέντρωση της παραγωγής προμηθειών σε έναν περιορισμένο αριθμό δραστηριοτήτων - κυρίως πληρωμές και διαχείριση περιουσιακών στοιχείων - μπορεί να σηματοδοτεί μια ανεπαρκή διαφοροποίηση. Αυτός ο κίνδυνος συγκέντρωσης θα μπορούσε να ενισχύσει την αστάθεια υπό δυσμενείς μακροοικονομικές συνθήκες ή συνθήκες της αγοράς.
