Παρότι ένα τμήμα των αλλοδαπών που εγκαταστάθηκαν στη χώρα μας τη δεκαετία του ’90 εγκατέλειψε την Ελλάδα μετά το 2010, οι μη έχοντες ελληνική υπηκοότητα το 2024 αποτελούν σήμερα το 7,1% του συνολικού πληθυσμού της.
Ποια είναι όμως η πραγματική συμβολή των αλλοδαπών στο ισοζύγιο γεννήσεων - θανάτων στην Ελλάδα και πόσο επηρεάζει η παρουσία (ή η απουσία) τους το δημογραφικό μας πρόβλημα.
Όπως υποστηρίζει ο καθηγητής Δημογραφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διευθυντής ερευνών του ΙΔΕΜ, Βύρων Κοτζαμάνης, η συμβολή των αλλοδαπών ήταν σημαντική, καθώς εν απουσία τους:
- η μείωση του πληθυσμού μας θα είχε ξεκινήσει πολύ πριν από το 2011,
- η γήρανση θα ήταν ταχύτερη και τα φυσικά μας ισοζύγια θα ήταν αρνητικά πολύ νωρίτερα (από τις αρχές της δεκαετίας του 2000),
- οι ετήσιοι δείκτες γονιμότητας που κυμάνθηκαν από 1,5 (μέγιστο) έως 1,2 παιδιά/γυναίκα (ελάχιστο) την εικοσαετία 2004-24, θα ήταν λίγο χαμηλότεροι.
«Η συμβολή όμως των αλλοδαπών στους δείκτες αυτούς ήταν πολύ μικρότερη από την συμβολή τους στις γεννήσεις, καθώς αν και οι αλλοδαπές αποκτούν περισσότερα παιδιά κατά μέσο όρο, με αποτέλεσμα οι ετήσιοι δείκτες τους να είναι υψηλότεροι από τους αντίστοιχους των Ελληνίδων, αυτό πολύ λίγο επηρέασε τους συνολικούς ετήσιους δείκτες την εξεταζόμενη περίοδο» αναφέρει ο κ. Κοτζαμάνης στο Δελτίο Δεκεμβρίου του ΙΔΕΜ.
Οι δείκτες αυτοί αν δεν περιείχαν τα ποσοστά των γεννήσεων από αλλοδαπές, θα ήταν χαμηλότεροι μόλις κατά 0,03 έως 0,12 παιδιά/γυναίκα. Για παράδειγμα το 2009 που οι αλλοδαπές είχαν και την μέγιστη συμβολή, εν απουσία τους ο ετήσιος δείκτης γονιμότητας στη χώρα μας θα ήταν 1,38 αντί του 1,5 παιδιά/γυναίκα.
Παρότι οι αλλοδαπές αποκτούν περισσότερα παιδιά από τις Ελληνίδες και οι γεννήσεις τους αποτελούν το 10.8 – 18,8% του συνόλου, η συμβολή τους στους συνολικούς ετήσιους δείκτες γονιμότητας είναι πολύ μικρή, καθώς αποτελούν μόλις το 9,5-12,5% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και για τον λόγο αυτό οι δείκτες τους έχουν μικρό «βάρος».
Εκτός αυτούς, δεν κάνουν όλες οι αλλοδαπές περισσότερα παιδιά από τις Ελληνίδες, καθώς όσες προέρχονται από τις ευρωπαϊκές χώρες κάνουν λίγο περισσότερα, ενώ οι προερχόμενες από τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες της Ασίας και της Αφρικής έχουν σαφώς υψηλότερη γονιμότητα τόσο από τις Ελληνίδες, όσο και από τις άλλες αλλοδαπές.
Οι γυναίκες όμως από τις χώρες αυτές αποτελούν λιγότερο από το 1/5 του συνόλου των αλλοδαπών γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Έτσι, παρόλο που έχουν υψηλότερη γονιμότητα από τις άλλες αλλοδαπές -και προφανώς και από τις Ελληνίδες- επηρεάζουν λίγο τους ετήσιους δείκτες γονιμότητας.
«Επομένως, για να αυξηθούν σημαντικά οι δείκτες αυτοί στη χώρα μας, θα πρέπει να αυξηθεί υπολογίσιμα όχι τόσο το πλήθος και το ποσοστό των αλλοδαπών γυναικών 20-44 ετών, αλλά, κυρίως, το πλήθος και το ποσοστό αυτών που προέρχονται από τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη μας» καταλήγει ο κ. Κοτζαμάνης.
Αλλά, ακόμη και αν αυτό συμβεί, η αύξηση των δεικτών θα είναι προσωρινή, καθώς οι γυναίκες αυτές και τα παιδιά τους μετά από κάποια χρόνια, αν παρέμεναν στην Ελλάδα, θα περιόριζαν τη γονιμότητά τους που θα συνέκλινε προοδευτικά, όπως έχει γίνει και σε άλλες αναπτυγμένες χώρες με μακρά μεταναστευτική παράδοση, με αυτή των γηγενών.
Επομένως, οι αλλοδαπές δεν αποτελούν την «λύση» για τη χαμηλή γονιμότητα της χώρας μας, απλά ένα θετικό και ισορροπημένο ισοζύγιο εισόδων -εξόδων αλλοδαπών τις επόμενες δεκαετίες θα επιβράδυνε την αναμενόμενη σημαντική μείωση του πλήθους των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία και θα προσέθετε χιλιάδες γεννήσεων ετησίως.
