«Τεκτονικές» αλλαγές στον εγχώριο χάρτη του λιανεμπορίου καταγράφονται τα τελευταία χρόνια, με τον εμπορικό κόσμο της χώρας να επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην πληθώρα προκλήσεων που ελλοχεύουν αλλά και στις νέες ευκαιρίες που γεννά η σύγχρονη εποχή. Οι νέες, δε, ισορροπίες είναι αυτές που θα κρίνουν και την επιτυχή μετάβαση του λιανικού εμπορίου σε ένα πιο βιώσιμο και πιο λαμπρό μέλλον.
Τα εμπορικά καταστήματα λειτουργούν εδώ και καιρό σε ένα περιβάλλον αυξημένων πιέσεων, στη σκιά των ιδιαίτερων συνθηκών που έχουν δημιουργήσει οι αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών, με επίκεντρο την πανδημική και εν συνεχεία την πληθωριστική. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων βρίσκεται αντιμέτωπη με μείωση της ζήτησης και άρα με υποχώρηση του κύκλου εργασιών τους και της ρευστότητάς τους. Την ίδια ώρα, μεγάλο «αγκάθι» παραμένει η αύξηση του λειτουργικού κόστους σε όλα τα επίπεδα, ενώ επιβαρυντικά δρα και η αδυναμία πρόσβασης αρκετών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση.
Οι καταναλωτές μετά από χρόνια ισχυρών πληθωριστικών πιέσεων εμφανίζονται εξαιρετικά συγκρατημένοι ως προς τις αγορές τους. «Ο Έλληνας καταναλωτής είναι συγκρατημένος τα τελευταία χρόνια άρα οδηγείται σε πιο ‘έξυπνες’ αγορές, ενώ επιδιώκει να αγοράζει φθηνότερα προϊόντα», δήλωσε την περασμένη Δευτέρα ο πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος και επικεφαλής του ομίλου ΜΕΤRΟ ΑΕΒΕ, Αριστοτέλης Παντελιάδης, μιλώντας στην επετειακή εκδήλωση που διοργάνωσε η ΕΣΕΕ με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από την καθιέρωση της Ημέρας Ελληνικού Εμπορίου.
Υπό το βάρος, δε, της μεγάλης οικονομικής ανασφάλειας που βιώνουν τα ελληνικά νοικοκυριά, επιλέγουν να διαθέσουν σε άλλους κλάδους τις δαπάνες τους και όχι στο λιανεμπόριο. «Η μετατόπιση τζίρου σε άλλους κλάδους, όπως εστίαση, αναψυχή είναι ορατή και έχει αντίκτυπο σε παραδοσιακούς κλάδους του εμπορίου, όπως ένδυση, υπόδηση κ.α.», εξηγούσε πρόσφατα στο insider.gr ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιώς, Θεόδωρος Καπράλος.
Η «απειλή» των κινεζικών πλατφορμών και η «χασούρα» για τον Έλληνα έμπορο
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει ο κλάδος είναι η ολοένα και μεγαλύτερη διείσδυση των κινεζικών πλατφορμών ηλεκτρονικού εμπορίου στο ελληνικό λιανεμπόριο, με τους επιχειρηματίες να μιλούν για μια μεγάλη «πληγή» για τα καταστήματά τους.
«Η Κίνα είναι αυτή τη στιγμή ο ελέφαντας στο δωμάτιο», σχολίαζε πριν από μερικά 24ωρα ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, ενώ από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ, Κωνσταντίνος Γεράρδος έκανε λόγο για «εκκωφαντικά άνισους όρους με τους οποίους πορεύεται ο Κινέζος έμπορος έναντι του Έλληνα». Όπως εξηγούσε ο κ. Γεράρδος, οι Κινέζοι «δεν υπόκεινται σε δασμούς, δεν τηρούν κανέναν κώδικα δεοντολογίας, δεν διατηρούν πιστοποιητικά ασφαλείας, δεν πληρώνουν φόρους στην Ελλάδα, δεν πληρώνουν εργαζόμενους και από αυτή την κατάσταση επηρεάζονται κυρίως οι μικροί έμποροι στην Ελλάδα καθώς δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τους Κινέζους».
Ακόμη και ο επικεφαλής της Jumbo, Απόστολος Βακάκης, αναφέρθηκε πριν από μερικές ώρες στον ανταγωνισμό που δημιουργείται στο ελληνικό εμπόριο από τη μεγάλη διείσδυση των κινεζικών πλατφορμών όπως η Temu και η Shein. «Μπορεί να υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός από την Κίνα σε ορισμένους τομείς της δραστηριότητάς μας, αλλά είμαι βέβαιος ότι αυτό έχει εντοπιστεί τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη και σύντομα θα ληφθούν μέτρα για να αντισταθμιστεί αυτό και να αναγκαστούν να ανταγωνίζονται σε ισότιμη βάση με τον ανταγωνισμό. Δεν μας ανησυχεί ο ανταγωνισμός που είναι δίκαιος και ευνοεί τον καταναλωτή. Μας ενοχλεί μόνο ο ανταγωνισμός που είναι αθέμιτος», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Βακάκης. Ως προς το κενό δε που υπάρχει στη νομοθεσία, καθώς οι αγορές μέχρι 150 ευρώ δεν φορολογούνται, ο κ. Βακάκης σημείωσε ότι «εκμεταλλεύονται τα κενά της νομοθεσίας. Από την εμπειρία μου, όμως, αργά ή γρήγορα, αυτά τα κενά θα κλείσουν».
Επιστολή με αφορμή το ίδιο θέμα, απέστειλε πριν από μερικά 24ωρα ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιώς, στον υπουργό Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκο, κρούωντας τον κώδωνα του κινδύνου. Σύμφωνα με τον ΕΣΠ «οι πλατφόρμες Shein και Temu, που κατακλύζουν την ελληνική αγορά με φθηνά προϊόντα από την Κίνα, υπονομεύουν συστηματικά τον ανταγωνισμό και οδηγούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε αδιέξοδο. Η ανεξέλεγκτη ροή δεμάτων με μηδενικό ή ελάχιστο κόστος εισόδου στην Ε.Ε. έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια τζίρων, θέσεων εργασίας και φορολογικών εσόδων. Ήδη, η Ρουμανία έχει προχωρήσει στη θέσπιση φόρου εφοδιαστικής 25 λέι (περίπου 5 ευρώ) ανά δέμα, δείχνοντας τον δρόμο για εθνικές πρωτοβουλίες έως ότου υπάρξει ευρωπαϊκή απόφαση», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση.
«Το 2024 Temu και Shein είχαν τζίρο στην Ελλάδα περί τα 600 εκατ. ευρώ, τα οποία χάθηκαν από τον κλάδο του ελληνικού εμπορίου, ήτοι το 20% της αγοράς στη χώρα μας», δήλωνε τον περασμένο Ιούνιο στους δημοσιογράφους ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Σταύρος Καφούνης, σε ειδική συνέντευξη Τύπου για το πώς μπορεί να αποτραπεί η «άλωση» της ευρωπαϊκής αγοράς από τον αθέμιτο ανταγωνισμό εξ Ανατολάς.
Με βάση τα στοιχεία της ΕΣΕΕ, οι συνολικές απώλειες για την ελληνική οικονομία από τις συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού που δημιουργούν στο εμπόριο οι ασιατικές πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου εκτιμώνται στο ποσό των 200 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, οι συνολικές απώλειες για την ελληνική οικονομία από τη δράση των ασιατικών πλατφορμών εκτιμώνται από 188,1 έως 204,3 εκατ. ευρώ σε δασμούς, φόρους, ασφαλιστικές εισφορές κλπ.
Πρόκειται για ποσό που αντιστοιχεί σε τρεις φορές τα έσοδα της τεκμαρτής φορολόγησης των λιανικών επιχειρήσεων ή στο 100% του τέλους επιτηδεύματος για τα νομικά πρόσωπα. Πιο συγκεκριμένα, ο αθέμιτος ανταγωνισμός από τις μεγάλες ασιατικές πλατφόρμες εκτιμάται ότι επιφέρει απώλειες 11,6 έως 13,8 εκατ. ευρώ σε φόρους, 4.725 έως 5.601 σε θέσεις εργασίας, 30 έως 35,5 εκατ. ευρώ σε ασφαλιστικές εισφορές, 7,6 έως 9 εκατ. ευρώ σε φόρο μισθωτών υπηρεσιών, 56,5 εκατ. ευρώ σε δασμούς, 105,7 έως 114,8 εκατ. ευρώ σε άμεσες απώλειες.
«Το 2024 καταγράφηκαν περίπου 70.000 αποστολές δεμάτων την ημέρα από τις κινεζικές πλατφόρμες. Φέτος το νούμερο αυτό αναμένεται να είναι πολύ μεγαλύτερο, όπως και ο τζίρος που κάνουν στην Ελλάδα», εκτιμούσε πρόσφατα ο κ. Καπράλος. «Μέσα σε μόλις 1,5-2 χρόνια, διακινούνται την ημέρα 80.000 πακέτα από τις κινεζικές πλατφόρμες», αποκάλυπτε από την πλευρά του ο κ. Γεράρδος. «Οφείλουμε να τους ανταγωνιστούμε (σ.σ. τους Κινέζους) αλλά όχι με εκκωφαντικά άνισους όρους», τόνιζε.
Υπενθυμίζεται εδώ ότι πέρυσι εισήχθησαν στην Ευρώπη περισσότερα από 4,5 δισεκατομμύρια δέματα, με το 91% εξ αυτών να προέρχεται από την Κίνα, με τις προβλέψεις να αναφέρουν ότι τα δέματα που έρχονται στην Ευρώπη μπορεί να ξεπεράσουν ακόμη και τα 6 δισεκατομμύρια το 2025.
Όταν το εμπόριο «συναντά» την τεχνητή νοημοσύνη
Πέραν των προκλήσεων που συνδέονται με τις κινεζικές πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, ο κλάδος στην Ελλάδα οφείλει να κοιτάξει μπροστά, χαράσσοντας ένα μέλλον βιώσιμο και λειτουργικό που να ανταποκρίνεται άμεσα στις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή.
Για την εκκωφαντική αλλαγή που έρχεται τα επόμενα 3-5 χρόνια στο εμπόριο μίλησε ο κ. Γεράρδος, αναφερόμενος στην τεχνητή νοημοσύνη και αναγνωρίζοντας πως μέρα με τη μέρα αλλάζει άρδην η έννοια της συμπεριφοράς της κατανάλωσης, τάση την οποία δεν χαρακτηρίζει, όπως είπε, «κακή, καθώς κάθε αλλαγή έχει και ευκαιρίες». Σύμφωνα με τον κ. Γεράρδο, κανένας retailer δεν είναι πια μονοκαναλικός, ενώ επιχειρώντας να περιγράψει την ταχύτητα με την οποία «τρέχουν» οι εξελίξεις σήμερα, χαρακτήρισε ήδη… old news το e-commerce. Μάλιστα, δεν παρέλειψε να επισημάνει πως «εχθρός του φυσικού καταστήματος δεν είναι το internet αλλά η… στασιμότητα».
Την ίδια ώρα ο κ. Βέττας αναγνωρίζει τις τεράστιες δυνατότητες του ελληνικού εμπορίου αρκεί, όπως εξήγησε, να συνδεθεί περισσότερο με την τεχνολογία και τους άλλους κλάδους της οικονομίας. «Το εμπόριο έχτισε αυτή τη χώρα, στήριξε εισοδήματα και απασχόληση. Καμία δυναμική οικονομία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς σύνδεση με το εμπόριο», εξήγησε χαρακτηριστικά ο κ. Βέττας. Ταυτόχρονα, έθεσε μια πολύ σημαντική παράμετρο στο τραπέζι, εκφράζοντας την ανάγκη ο Έλληνας έμπορος να πουλά «γνωρίζοντας ότι η χώρα έχει ένα οξύ δημογραφικό πρόβλημα».
Σύμφωνα δε με τον κ. Καφούνη «ο εμπορικός κλάδος συχνά δεν έχει την αναγνώριση που του αξίζει. Θεωρείται μη παραγωγικός, ενώ στην πραγματικότητα είναι ο κατεξοχήν μεταφορέας της αξίας: χωρίς εμπόριο, η παραγωγή μένει ατελής. Χωρίς εμπόριο, η καινοτομία και η βιομηχανική δημιουργία δεν συναντούν ποτέ τον καταναλωτή. Η στήριξη του εμπορίου δεν είναι χάρη. Είναι στρατηγική επιλογή. Γιατί κάθε νέα επιχείρηση που ανοίγει, κάθε θέση εργασίας που δημιουργείται, κάθε τοπική αγορά που παραμένει ζωντανή, είναι ένα βήμα μπροστά για την Ελλάδα».
