Ροή
Αξιοσημείωτες είναι τελικά οι αντοχές που επιδεικνύουν στην Ελλάδα οι οικογενειακές επιχειρήσεις, παρά τις δυσκολίες που καλούνται να ξεπεράσουν και οι οποίες αγγίζουν όλο το φάσμα της επιχειρηματικότητας. Παρά τον σκόπελο της δεκαετούς οικονομικής κρίσης και της πανδημικής κρίσης που ακολούθησε, οι οικογενειακές επιχειρήσεις δηλώνουν «παρούσες» και έτοιμες να πρωταγωνιστήσουν στις εξελίξεις.
Σε ένα περιβάλλον που αλλάζει ταχύτατα και οι προκλήσεις αυξάνονται διαρκώς, ο δρόμος δεν είναι «στρωμένος με ροδοπέταλα» για μια οικογενειακή επιχείρηση, ωστόσο εάν κερδηθεί το στοίχημα της εξωστρέφειας, τα «αγκάθια» σταδιακά θα περιορίζονται.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα συμπεράσματα παραγόντων της αγοράς για το οικοσύστημα των οικογενειακών επιχειρήσεων στην Ελλάδα, τα οποία συζητήθηκαν στο πλαίσιο του 4th Family Business Conference που διοργανώθηκε την Πέμπτη.
Οκτώ στις δέκα επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι οικογενειακές
Επιβεβαιώνοντας περίτρανα πως οι οικογενειακές επιχειρήσεις στην Ελλάδα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου & Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), Θεόδωρος Καπράλος, εξήγησε πως στην Ελλάδα οκτώ στις δέκα επιχειρήσεις είναι οικογενειακές, όπως και το 44% των εισηγμένων επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο Αθηνών, καθώς οι άνθρωποι που ασκούν τη διοίκηση διαθέτουν το 20% των μετοχών αυτών των επιχειρήσεων.
Στην Ευρώπη αντίστοιχα έξι με εννέα επιχειρήσεις στις δέκα – ανάλογα τη χώρα – είναι οικογενειακές συνεισφέροντας το 60% του ΑΕΠ και απασχολώντας τέσσερις με πέντε εργαζόμενους στους δέκα.
Οι σχέσεις εμπιστοσύνης και ο ρόλος των οικογενειακών επιχειρήσεων στην οικονομία
Σύμφωνα με τον κ. Καπράλο, ένα δυνατό σημείο των οικογενειακών επιχειρήσεων είναι οι σχέσεις εμπιστοσύνης που έχουν αναπτυχθεί ανάμεσα στους προμηθευτές, τους καταναλωτές και τους εργαζόμενους σε αυτές, αλλά και το τρίπτυχο ποιότητα, συνέπεια και εξυπηρέτηση, το οποίο είναι ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που έκανε τις οικογενειακές επιχειρήσεις εξαιρετικά ανθεκτικές στα χρόνια της κρίσης και της πανδημίας.
O Senior Advisor του Τομέα ΜΜΕ, Θέσεων και Ενημέρωσης του ΣΕΒ, Γιάννος Μητσός, ανέφερε πως η πορεία των οικογενειακών επιχειρήσεων προς τη βιωσιμότητα είναι μια κρίσιμη διάσταση της ελληνικής οικονομίας, όχι μόνο για τον μεγάλο ρόλο που παίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις στις θέσεις εργασίας και στο ΑΕΠ της χώρας, αλλά κυρίως για την εμπιστοσύνη που δημιουργούν στο κοινό και τον τρόπο που υπάρχουν μέσα στην ελληνική οικονομία. «Η ενσωμάτωση της βιωσιμότητας, της καινοτομίας, της σύγχρονης διακυβέρνησης είναι πεδία στα οποία πρέπει να βασιστούμε προκειμένου να τα καταστήσουμε κοινή συνισταμένη για ολόκληρη την επιχειρηματική κοινότητα και ο ρόλος των οικογενειακών επιχειρήσεων και του τρόπου με τον οποίο τις βλέπει ολόκληρη η αγορά έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη μετάβασή μας σε ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης που χτίζει εμπιστοσύνη και προοπτική», τόνισε χαρακτηριστικά.
Όλες οι οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν ένα «καλό story»
Σύμφωνα με τον Διευθυντή Brand, Marketing και Επικοινωνίας της EY Ελλάδος, Ευάγγελο Μάξιμο Α. Σκοπελίτη, «η εμπειρία μας, μας έχει δείξει ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν ένα πλεονέκτημα, στο οποίο πρέπει να επενδύσουν. Εάν δεχθούμε ότι το Marketing είναι ‘να διηγείσαι καλά ένα story’, τότε τα καλά νέα είναι ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις από τη φύση τους έχουν ήδη ένα πολύ καλό story να τις υποστηρίξει: την ιστορία της δημιουργίας της επιχείρησης από το μηδέν και τον μόχθο της οικογένειας πίσω από αυτή». «Στόχος των επιχειρήσεων, και δη, των οικογενειακών, θα πρέπει να είναι να δημιουργήσουν ένα brand με το οποίο να μπορεί να ταυτιστεί ο καταναλωτής. Οι καταναλωτές σήμερα θέλουν να δημιουργήσουν δεσμούς εμπιστοσύνης με brands που θεωρούν ότι έχουν τις ίδιες προτεραιότητες και «πιστεύω» με εκείνους», σημείωσε ο κ. Σκοπελίτης για να προσθέσει πως «μια τεράστια πρόκληση για τις οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούν οι διαρκώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις και προσδοκίες των καταναλωτών».
Ο «Γόρδιος Δεσμός» της διαδοχής
Σύμφωνα με τον κ. Καπράλο «βασική επιδίωξη της οικογενειακής επιχείρησης δεν είναι το κέρδος, αλλά η διατήρησή της, η διασφάλιση της ύπαρξης και της ομαλής λειτουργίας της και της διαδοχής». Συνεπώς, αξίες όπως η σταθερότητα, η ποιότητα και η βιωσιμότητα έρχονται πολύ πιο μπροστά από το κέρδος και βάζει σε πρώτο πλάνο την καλή εικόνα, το brand name της οικογενειακής επιχείρησης.
«Σε πολλές περιπτώσεις, η βιώσιμη ανάπτυξη είναι ενσωματωμένη στο DNA των οικογενειακών επιχειρήσεων, υπό την έννοια ότι δημιουργούνται για να επιβιώσουν, να αναπτυχθούν και να παραδοθούν στις επόμενες γενιές – έχουν, άρα μια μακροπρόθεσμη βλέψη και δεν στοχεύουν στα οικονομικά αποτελέσματα τριμήνου αλλά στη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας», σχολίασε από την πλευρά του ο κ. Σκοπελίτης.
Όπως τόνισε κατά την εισήγησή του ο πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Lariplast, Γιάννης Τσερέπας «η ευθύνη για την ένταξη στην οικογενειακή επιχείρηση ανήκει στην προηγούμενη γενιά και όχι στην επόμενη. Στη σκυταλοδρομία, εάν πέσει η σκυτάλη δεν ευθύνεται αυτός που την παίρνει, αλλά αυτός που τη δίνει για αυτό είναι πολύ σημαντικό να προσέχει η προηγούμενη γενιά πως θα κάνει τη μετάβαση». «Προσωπικά έκανα αυτή τη μετάβαση δίνοντας το παράδειγμα. Τα παιδιά βλέπουν, δεν ακούν», πρόσθεσε ο ίδιος, ενώ παρουσιάζοντας στατιστικά στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ανέφερε πως στην τρίτη γενιά των οικογενειακών επιχειρήσεων το 1% επιτυγχάνει.
«Μόνο με γνώση διοικείται μια επιτυχημένη οικογενειακή επιχείρηση», σημείωσε από την πλευρά της ιδρύτρια και Διευθύνουσα Σύμβουλος της CEL και Σύμβουλος Επιχειρήσεων, Μαρίκα Λάμπρου, διαμηνύοντας πως «οι πειραματισμοί δεν έχουν θέση σε μια τέτοια κατάσταση».
«Μόνο με συζήτηση, συνεννόηση, συμφωνία μπορούν τα μέλη μιας οικογένειας να διαχειριστούν την επιχείρηση τους», εκτίμησε ο πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Cana Laboratories και συνιδρυτής της FBN Greece, Κώστας Κανάρογλου, εκφράζοντας την ανάγκη όλοι σε μια οικογένεια να «είναι πρεσβευτές της επιχείρησης» και εφιστώντας την προσοχή πως «η έλλειψη επικοινωνίας σε μια επιχείρηση οδηγεί σε σημαντικά κενά».
Το στοίχημα της εξωστρέφειας
«Η προσπάθεια για εξωστρέφεια έχει γεμίσει το καλάθι των εμπειριών μας», εξήγησε με τη σειρά του ο πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της KIDSCOM αλλά και πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, Σταύρος Καφούνης, περιγράφοντας τα δικά του βήματα έξω από τα στενά όρια της Ελλάδας. Αν και παραδέχθηκε πως για μια οικογενειακή επιχείρηση «δυσκολεύει πολύ η κατάσταση όταν βγαίνεις έξω από το ‘σπίτι’ σου, δηλαδή τη χώρα σου», ήταν σαφής ως προς τις συμβουλές του για τους νέους επιχειρηματίες. «Όποιος επιχειρηματίες σκέφτεται την εξωστρέφεια, να την τολμήσει», τόνισε ο κ. Καφούνης, υποστηρίζοντας πως ο κάθε επιχειρηματίας «ξέρει τις αντοχές του, γνωρίζει το προϊόν του και είναι σε θέση να αντιληφθεί μέχρι πού μπορεί να φτάσει η επιχείρησή του».
«Μια είναι η λύση για τις εμπορικές επιχειρήσεις. Να γίνουν ανταγωνιστικές και να βγουν εκτός Ελλάδας, καθώς το όποιο επιπλέον ευρώ προκύψει για την ελληνική οικονομία, αυτό θα έρθει μόνο μέσα από την εξωστρέφεια», υποστήριξε, κατά τη δική του εισήγηση στο συνέδριο, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Savvidis Group of Companies και εκπρόσωπος για την Ελλάδα και Μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ηλεκτρονικού Εμπορίου, Μάκης Σαββίδης. «Πρέπει να πουλάμε ελληνικά προϊόντα στο εξωτερικό, υπάρχει ζήτηση για ελληνικό προϊόν στην ευρωπαϊκή αγορά», πρόσθεσε για να συμπληρώσει πως κανένα πρόβλημα δεν είναι αξεπέραστο και δεν μπορεί να σταματήσει έναν επιχειρηματία. «Οι επιχειρηματίες πρέπει να ρισκάρουν και να γίνουν εξωστρεφείς… χθες», τόνισε με νόημα.
«Οι επιχειρήσεις χρειάζονται την εξωστρέφεια», υπογράμμισε ο Γενικός Διευθυντής της ΕΨΑ και αντιπρόεδρος της Ελλα-δικά μας, Μιχάλης Τσαούτος, ενώ αναφερόμενος στην ΕΨΑ, σημείωσε πως τα σοβαρά βήματα εξωστρέφειας έγιναν την τελευταία δεκαετία, με την παρουσία της εταιρείας αυτή τη στιγμή να φτάνει σε 35 χώρες του κόσμου. Με τις εξαγωγές στο 15-20% του συνολικού τζίρου, ο κ. Τσαούτος δήλωσε κατηγορηματικά πως «θέλουμε να αυξήσουμε το εν λόγω ποσοστό».
