Ροή
Η εισαγωγή έκτακτων φορτίων LNG και η ενίσχυση της λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ θα αποτελέσουν τα άμεσα «αντίμετρα» για την επάρκεια τροφοδοσίας, σε περίπτωση που η απαίτηση του Κρεμλίνου για πληρωμή του ρωσικού αερίου οδηγήσει σε πλήρη εμπλοκή και τελικά σε διακοπή των εξαγωγών προς τη χώρα μας.
Για το θέμα πραγματοποιήθηκε χθες έκτακτη συνεδρίαση της Ομάδας Διαχείρισης Κρίσεων, υπό τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, στην οποία παρέστησαν επίσης η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρα Σδούκου, ο πρόεδρος της ΡΑΕ, Αθανάσιος Δαγούμας, ο πρόεδρος της Ομάδας Διαχείρισης Κρίσης και Β Αντιπρόεδρος της ΡΑΕ, Δημήτρης Φούρλαρης, καθώς και οι διοικήσεις του ΔΕΣΦΑ, της ΔΕΠΑ Εμπορίας, της ΔΕΗ και του ΑΔΜΗΕ.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, στη συνεδρίαση εκπρόσωποι των φορέων εξέφρασαν την εκτίμηση ότι, στο υποθετικό σενάριο που έκλεινε άμεσα η «ρωσική στρόφιγγα», τότε η χώρα μας θα διέθετε επάρκεια ηλεκτρικής ενέργειας για το επόμενο δίμηνο, ακόμη κι αν δεν προχωρούσε στην εφαρμογή έκτακτων μέτρων. Κι αυτό παρόλο που στη δεδομένη χρονική φάση, το μερίδιο του ρωσικού αερίου στην εγχώρια προμήθεια αγγίζει το 53%, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, καθώς από τις 220.000 Μεγαβατώρες (MWh) καυσίμου που καταναλώνονται σε καθημερινή βάση, οι 117.000 MWh προέρχονται από τη Μόσχα.
Περίοδος χαμηλών φορτίων
Ο λόγος είναι πως έχουμε ήδη βγει από τη χειμερινή περίοδο, διανύοντας πλέον μήνες όπου πάντοτε χαρακτηρίζονται από χαμηλά φορτία, με τη βοήθεια και της ανόδου των θερμοκρασιών. Έτσι, οι υφιστάμενες «εφεδρείες» του ηλεκτρικού συστήματος θα αρκούσαν για την κάλυψη των εγχώριων αναγκών σε ρεύμα για το επόμενο δίμηνο. Εφεδρείες που έχουν να κάνουν με τις ποσότητες λιγνίτη στις αυλές των μονάδων της ΔΕΗ, τα υδατικά αποθέματα των υδροηλεκτρικών σταθμών, αλλά και τις προγραμματισμένες εισαγωγές φορτίων LNG.
Μάλιστα, με δεδομένο και το γεγονός ότι η απειλή της Μόσχας για διακοπή των ροών αερίου δεν έχει άμεσο χρονικό ορίζοντα, όπως φαίνεται, σε αυτή τη φάση δεν τίθεται κανένα θέμα περικοπών στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
Υπενθυμίζεται ότι η χθεσινή σύσκεψη πραγματοποιήθηκε στον απόηχο των ανακοινώσεων του Βλαντιμίρ Πούτιν ότι από την 1η Απριλίου η πληρωμή των παραδόσεων ενέργειας θα γίνεται σε ρούβλια. Μάλιστα, με δηλώσεις τους, ανώτατοι Ρώσοι αξιωματούχοι είχαν αφήσει να διαφανεί ότι θα γινόταν διακοπή εξαγωγών ρωσικού αερίου σε όποια χώρα δεν δεχόταν την αλλαγή του νομίσματος έως τη συγκεκριμένη ημερομηνία.
Ενεργοποίηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης από ευρωπαϊκά κράτη
Με χθεσινή του ωστόσο ανακοίνωση, το Κρεμλίνο διευκρινίζει ότι Ρωσία δεν θα ζητήσει άμεσα από τις άλλες χώρες να πληρώνουν σε ρούβλια για τις εισαγωγές φυσικού αερίου. Επίσης, όπως υπογραμμίζεται η μετάβαση στις αλλαγές νομίσματος θα γίνουν σταδιακά, εξετάζοντας πάντως το ίδιο να γίνει και με άλλα προϊόντα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η προμήθεια της ΔΕΠΑ Εμπορίας από τη ρωσική Gazprom γίνεται σε ευρώ, ενώ όπως έχει γράψει το Insider.gr, για την αλλαγή του νομίσματος θα πρέπει να υπάρξει ρητή συμφωνία και των δύο πλευρών. Επίσης, στην περίπτωση που η ρωσική εταιρεία εμμείνει μονομερώς στην απαίτησή της, στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι η ΔΕΠΑ Εμπορίας θα προσφύγει στη διαιτησία, με βέβαιη τη «βαριά» καταδικαστική απόφαση κατά της Gazprom.
Αν και η έκβαση αυτής της νέας πηγής έντασης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης παραμένει αδιευκρίνιστη, διά παν ενδεχόμενο αρκετά ευρωπαϊκά κράτη ετοιμάζουν τα εναλλακτικά τους σχέδια, για την περίπτωση που διακοπούν οι ρωσικές ροές αερίου.
Σε αυτό το πλαίσιο, Γερμανία και Αυστρία ενεργοποίησαν χθες τα σχέδια έκτακτης ανάγκης για το ενδεχόμενο έλλειψης φυσικού αερίου, εκκινώντας την πρώτη (επίπεδο έγκαιρης προειδοποίησης) από τις τρεις πιθανές φάσεις. Η φάση αυτή περιλαμβάνει εντατική παρακολούθηση της κατανάλωσης και των αποθεμάτων φυσικού αερίου και πρόκειται για «προληπτική δράση».
Ακύρωση των έκτακτων εισαγωγών για Απρίλιο
Στην περίπτωση της χώρας μας, όπως αποφασίσθηκε στη χθεσινή συνεδρίαση ένα από τα βασικά «αντίμετρα» για τη διακοπή του ρωσικού αερίου θα είναι οι έκτακτες εισαγωγές φορτίων LNG από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας. Πιο συγκεκριμένα, ζητήθηκε από την εταιρεία να είναι σε επιφυλακή για το κλείσιμο έκτακτων παραγγελιών, καθώς όσο δεν υπάρχει καμία διαταραχή στην τροφοδοσία, δεν υφίσταται λόγος για την «έλευση» φορτίων, πέραν των προγραμματισμένων.
Αυτός ήταν εξάλλου και ο λόγος που η ΔΕΠΑ Εμπορίας τελικά δεν «έφερε» στη χώρα τα τρία φορτία LNG που είχαν συμφωνηθεί, όπως είχε γράψει το Insider.gr, στο πλαίσιο «θωράκισης» του εγχώριου συστήματος, έναντι του ενδεχομένου να υπάρξει οποιαδήποτε διαταραχή στην τροφοδοσία με αέριο αγωγού. Οι παραγγελίες ακυρώθηκαν στις 25 Μαρτίου, καθώς δεν είχε φανεί έως τότε να υπάρχει κίνδυνος περιορισμού των ρωσικών εισαγωγών.
Μάλιστα, η ΡΑΕ έχει ήδη δώσει το «πράσινο φως» για την αποζημίωση των εταιρειών για τα τέλη ακύρωσης (cancelation fees) που καλούνται να πληρώσουν σε αυτή την περίπτωση. Έτσι, σε περίπτωση που υπάρξει κάποιο αιφνίδιο πρόβλημα, η εταιρεία θα προχωρήσει εκ νέου σε έξτρα παραγγελίες.
Επίσης, ζητήθηκε από τη ΔΕΗ να εντατικοποιήσει την εξόρυξη λιγνίτη, ώστε να υπάρχει επαρκές καύσιμο για τις μονάδες της. Αν και από τα στελέχη της επιχείρησης εκφράστηκαν αμφιβολίες για το κατά πόσο μπορεί να υπάρξει επιτάχυνση της παραγωγής καυσίμου, δεσμεύθηκαν ότι θα εξετάσουν κάθε πρόσφορη λύση μέχρι την Τρίτη, όταν θα κατατεθεί στο ΥΠΕΝ το ετήσιο πλάνο εξόρυξης λιγνίτη.
Απίθανη η διακοπή των μακροπρόθεσμων συμβολαίων
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, είναι εξαιρετικά απίθανο η Ρωσία να προχωρήσει στη διακοπή παραδόσεων αερίου στο πλαίσιο μακροπρόθεσμων συμβολαίων, όπως αυτά που έχει συνάψει με τις ελληνικές εταιρείες, παρά τις απειλές της. Αντίθετα, το ενδεχόμενο αυτό μοιάζει να συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες στην περίπτωση των spot φορτίων LNG που εξάγει η Μόσχα.
Τα ίδια στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι το τελεσίγραφο αναφορικά με την πληρωμή και του αερίου αγωγού σε ρούβλια αποτελεί «μοχλό» του Κρεμλίνου ώστε να αυξήσει τις διεθνείς τιμές του καυσίμου και, με αυτό τον τρόπο, να επιβαρύνει περαιτέρω τις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Στη χθεσινή σύσκεψη υπό τον υπουργό ΠΕΝ, Κώστα Σκρέκα, συζητήθηκαν επίσης και οι τρόποι με τους οποίους η χώρα μας θα αποθεματοποιήσει φυσικό αέριο ενόψει της επόμενης χειμερινής περιόδου. Σύμφωνα με την πρόσφατη εισήγηση της Κομισιόν για την διασφάλιση της επάρκειας τροφοδοσίας για τον επόμενο χειμώνα, χώρες που δεν έχουν αποθήκες αερίου (η Ελλάδα είναι το μοναδικό κράτος) θα πρέπει να έχουν «στοκάρει» έως την 1η Νοεμβρίου ποσότητα αερίου ίση με το 15% της ετήσιας κατανάλωσής τους, αξιοποιώντας υποδομές γειτονικών κρατών.
Οι δύο εναλλακτικές
Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική πλευρά εξετάζει δύο εναλλακτικές, με την πρώτη να είναι η εγκατάσταση μίας πλωτής μονάδας (FSU) στο τέρμιναλ του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα. Η δεύτερη εναλλακτική είναι να αξιοποιηθούν οι αποθήκες αερίου της Ιταλίας, «στοκάροντας» σε αυτές τις απαιτούμενες ποσότητες.
Έως την Παρασκευή ο ΔΕΣΦΑ θα υποβάλει μελέτη αξιολόγησης κόστους – οφέλους στο ΥΠΕΝ για την προσθήκη του FSU, ενώ έως την Τρίτη ο Διαχειριστής θα ενημερώσει το ΥΠΕΝ για την εξέλιξη των διαβουλεύσεων με την ιταλική SΝΑΜ, για τις δυνατότητες διατήρησης στρατηγικών αποθεμάτων φυσικού αερίου σε υπόγειες αποθήκες στην Ιταλία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πέρα το κόστος κάθε λύσης, κριτήριο για το ποια θα προκριθεί θα αποτελέσει και η τεχνική δυνατότητα άμεσης άντλησης του αποθέματος, στην περίπτωση που υπάρξει ανάγκη. Έτσι, στην περίπτωση που για παράδειγμα, η αγωγός σύνδεσης με την Ιταλία (ΤΑΡ) δεν επιτρέπει την άμεση αξιοποίηση των αποθηκευμένων ποσοτήτων, τότε θα απορριφθεί η συγκεκριμένη εναλλακτική.
