Ροή
Το ρωσικό ρούβλι αναδεικνύεται ως ένα από τα πιο φθηνά νομίσματα διεθνώς, αφού εμφανίζεται υποτιμημένο κατά 69% έναντι του αμερικανικού δολαρίου!
Και η διαπίστωση αυτή αποκτά άλλη σημασία, όταν προκύπτει από τον διάσημο… δείκτη Big Mac που καταρτίζει το περιοδικό Economist.
Τι είναι ο δείκτης Big Mac
Το περιοδικό Economist εφηύρε τον δείκτη Big Mac το 1986, με στόχο να δημιουργήσει έναν «εύπεπτο» και εύχρηστο οδηγό αποτίμησης των κυριότερων συναλλαγματικών ισοτιμιών του πλανήτη. Βασικό του όπλο; Το διάσημο χάμπουργκερ στα καταστήματα της αλυσίδας McDonalds.
Μέσω της χρήσης του επίμαχου δείκτη επιχειρείται μια σύγκριση του κόστους του χάμπουργκερ σε διαφορετικές χώρες. Αυτό επιτυγχάνεται με τη μετατροπή της τοπικής τιμής σε δολάρια και την ταυτόχρονη χρήση της συναλλαγματικής ισοτιμίας της αγοράς.
Η θεωρία του Big Mac Ιndex βασίζεται στην κεντρική ιδέα πως οι συναλλαγματικές ισοτιμίες θα πρέπει να προσαρμόζονται μακροπρόθεσμα, ώστε ένα δολάριο να αγοράζει το ίδιο ποσό παντού. Αν το χάμπουργκερ είναι φθηνό σε μια χώρα, τότε το νόμισμά της κρίνεται υποτιμημένο.
Αν και δεν ήταν αυτός ο αρχικός στόχος, η θεωρία του… Burgernomics κατόρθωσε όχι μόνο να γίνει ευρέως γνωστή, αλλά και να χρησιμοποιείται ως ένας παγκόσμιος δείκτης αναφοράς για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Μάλιστα έχει αποτελέσει το αντικείμενο τουλάχιστον 20 διαφορετικών ακαδημαϊκών ερευνών.
Όταν ένα χάμπουργκερ καθορίζει τις συναλλαγματικές ισοτιμίες
Από τα ευρήματα του δείκτη για το 2016 προκύπτει πως τα περισσότερα νομίσματα του πλανήτη είναι σημαντικά υποτιμημένα έναντι του αμερικανικού δολαρίου. Ως έναν βαθμό, αυτό οφείλεται στην απόφαση της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας, της Fed, να αυξήσει τον περασμένο Δεκέμβριο τα επιτόκια του δολαρίου - για πρώτη φορά μετά το 2006 - την ώρα που οι κεντρικές τράπεζες σε Ευρωζώνη και Ιαπωνία εφαρμόζουν προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης.
Σύμφωνα, λοιπόν με τον δείκτη Big Mac για το 2016, το ευρώ είναι υποτιμημένο κατά 19% έναντι του δολαρίου, ενώ κατά 37% είναι υποτιμημένο το γιεν.
Βάσει των ίδιων στοιχείων, είναι χαρακτηριστικό ότι ένα Big Mac κοστίζει το ισοδύναμο των 6,44 δολαρίων στην Ελβετία, 5,23 δολαρίων στη Σουηδία, 5,21 δολαρίων στη Νορβηγία, 4,32 δολαρίων στη Δανία, 4,22 δολαρίων στη Μεγάλη Βρετανία, 4 δολαρίων στην Ευρωζώνη, 3,41 δολαρίων στη Τουρκία, 2,68 δολαρίων στη Κίνα και 2,39 δολαρίων στην Αργεντινή.
Στον αντίποδα, το Big Mac κοστίζει το ισοδύναμο των 0,66 δολαρίων στη Βενεζουέλα, 1,53 δολαρίων στη Ρωσία και 1,54 δολαρίων στην Ουκρανία.
Καταλυτικό ρόλο στην αποδυνάμωση βασικών νομισμάτων του πλανήτη - συμπεριλαμβανομένου και του ρωσικού – διαδραμάτισε και η συνεχιζόμενες πιέσεις που δέχεται από τα μέσα του 2014 η αγορά των εμπορευμάτων (commodities). Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η μείωση της ζήτησης από την Κίνα «έριξε» κατακόρυφα την αξία των εξαγωγών από την Αυστραλία, τη Βραζιλία και τον Καναδά. Αυτός είναι και ο λόγος που τα νομίσματα των τριών αυτών χωρών είναι υποτιμημένα κατά 24%, 32% και 16% έναντι του αμερικανικού δολαρίου.
Τέτοιας κλίμακας νομισματική υποτίμηση μπορούν να επιφέρουν μεγάλο πλήγμα στην οικονομία, καθώς ωθούν στα ύψη τις τιμές των προϊόντων εισαγωγής και κατ’ επέκταση τον πληθωρισμό. Είναι κοινός τόπος άλλωστε πως ένα φθηνό νόμισμα μπορεί όχι μόνο να δώσει ώθηση στις εξαγωγές, αλλά και να τονώσει την ανάπτυξη.
Πρόσφατη έρευνα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου πάνω σε4 60 διαφορετικές οικονομίες του πλανήτη το διάστημα 1980 – 2014 ανακάλυψε πως μια νομισματική υποτίμηση της τάξης του 10% δύναται να αυξήσει την καθαρή αξία των εξαγωγών κατά 1,5% έναντι του ΑΕΠ μακροπρόθεσμα.
Όμως η υποτίμηση δεν είναι πάντα ωφέλιμη. Ενδεικτικό παράδειγμα η Ιαπωνία. Το γιεν αποδυναμώνεται ταχύτατα. Το 2013 ένα χάμπουργκερ Big Mac ήταν κατά 20% φθηνότερο στην Ιαπωνία από ότι στην Αμερική. Σήμερα είναι φθηνότερο κατά 37%. Κι όμως, βάσει των υπολογισμών του ΔΝΤ, οι ιαπωνικές εξαγωγές κινούνται χαμηλότερα κατά 20% περίπου από ότι θα περίμενε κανείς.
Η διαδικασία της νομισματικής υποτίμησης είχε απογοητευτικά αποτελέσματα και σε μια σειρά από άλλες χώρες, όπως η Νότιος Αφρική και η Τουρκία.
