Σαφείς στόχους και ορόσημα για την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της Ευρώπης, την κάλυψη των κενών και την επιτάχυνση των αμυντικών επενδύσεων σε όλα τα κράτη-μέλη, περιλαμβάνει ο Οδικός Χάρτης Ετοιμότητας για την Άμυνα που παρουσίασαν η Κομισιόν και η Ύπατη Εκπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας.
Το σχέδιο περιγράφει τις προτεραιότητες που καλούνται να ακολουθήσουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ για να επιτύχουν ετοιμότητα πολέμου έως το 2030, όπως αρχικά παρουσιάστηκε στη Λευκή Βίβλο του Μαρτίου.
«Η Ρωσία σήμερα δεν έχει τη δυνατότητα να επιτεθεί στην ΕΕ, αλλά τα επόμενα χρόνια μπορεί να προετοιμαστεί γι' αυτό. Ο κίνδυνος δεν εξαφανίζεται ακόμα και μετά το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία», δήλωσε η Ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ, Κάγια Κάλας.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Οι πρόσφατες απειλές έδειξαν ότι η Ευρώπη διατρέχει κίνδυνο. Πρέπει να προστατεύσουμε κάθε πολίτη και κάθε τετραγωνικό εκατοστό της επικράτειάς μας. Και η Ευρώπη πρέπει να ανταποκριθεί με ενότητα, αλληλεγγύη και αποφασιστικότητα. Ο σημερινός Χάρτης Πορείας για την Άμυνα παρουσιάζει ένα σαφές σχέδιο με κοινούς στόχους και συγκεκριμένα ορόσημα στην πορεία μας προς το 2030. Γιατί μόνο ό,τι μετριέται υλοποιείται. Προχωρώντας από τα σχέδια στη δράση, ο Χάρτης προτείνει τέσσερις ευρωπαϊκές εμβληματικές πρωτοβουλίες: την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την Άμυνα από Μη επανδρωμένα Σκάφη (Drone Defence Initiative), το Παρατηρητήριο Ανατολικής Πτέρυγας (East Flank Watch), την Ευρωπαϊκή Αεροπορική Ασπίδα (European Air Shield) και την Ευρωπαϊκή Διαστημική Ασπίδα (European Space Shield). Αυτό θα ενισχύσει τις αμυντικές μας βιομηχανίες, θα επιταχύνει την παραγωγή και θα διατηρήσει τη μακροχρόνια υποστήριξή μας προς την Ουκρανία».
- Διαβάστε επίσης: Τελικά, δεν είναι μόνο η οικονομία
H Εκτελεστική Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδια για Τεχνολογική Κυριαρχία, την Ασφάλεια και τη Δημοκρατία, Χένα Βίρκουνεν δήλωσε: «Καθώς αποκαλύπτουμε τον αμυντικό χάρτη πορείας της ΕΕ, κάνουμε αποφασιστικά βήματα προς μια πιο ασφαλή και αυτοδύναμη Ευρώπη. Ενισχύοντας τις συλλογικές μας δυνατότητες και εμβαθύνοντας τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, διασφαλίζουμε ότι η Ευρώπη είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του σήμερα και του αύριο με δύναμη και ενότητα. Μαζί, χτίζουμε ένα ισχυρότερο αμυντικό πλαίσιο που υπογραμμίζει τον ρόλο της ΕΕ ως πυλώνα σταθερότητας στην παγκόσμια σκηνή». Δείτε εδώ τη συνέντευξη της κ. Βίρκουνεν στο insider.gr.
Οι 4 άξονες του σχεδίου
Για γρήγορη δράση εκεί που η κοινή προσέγγιση κρίνεται πιο αποτελεσματική, ο Χάρτης θέτει ως βασική προτεραιότητα τέσσερις εμβληματικές πρωτοβουλίες:
- Παρατηρητήριο Ανατολικής Πτέρυγας (Eastern Flank Watch)
- Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για Άμυνα από Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (Drone Wall)
- Ευρωπαϊκή Ασπίδα Αεράμυνας (European Air Shield)
- Ευρωπαϊκή Διαστημική Ασπίδα (European Space Shield)
Συνασπισμοί Ικανοτήτων
Η επίτευξη πλήρους αμυντικής ετοιμότητας σημαίνει ότι οι ένοπλες δυνάμεις των κρατών μελών θα μπορούν να προβλέπουν, να προετοιμάζονται και να ανταποκρίνονται σε οποιαδήποτε κρίση, συμπεριλαμβανομένων των συγκρούσεων υψηλής έντασης. Ο οδικός χάρτης καλεί τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν τη συγκρότηση Συνασπισμών Ικανοτήτων σε εννέα βασικούς τομείς, καλύπτοντας τα κρίσιμα κενά μέσω της κοινής ανάπτυξης και προμηθειών.
- Διαβάστε επίσης το δημοσίευμα του Politico: Η ΕΕ πρέπει να είναι έτοιμη για πόλεμο με τη Ρωσία έως το 2030
Οι τομείς είναι: αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, στρατηγικοί παράγοντες διευκόλυνσης, στρατιωτική κινητικότητα, συστήματα πυροβολικού, κυβερνοχώρος, τεχνητή νοημοσύνη, ηλεκτρονικός πόλεμος, πύραυλοι και πυρομαχικά, drones και αντιμετώπιση drones, χερσαίες μάχες και θαλάσσια ικανότητα.
Η Κομισιόν επισημαίνει ότι για να καλυφθούν τα κενά, απαιτείται μια ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία που να μπορεί να παρέχει τις δυνατότητες που χρειάζονται τα κράτη μέλη στην απαραίτητη κλίμακα και ταχύτητα. Θα πρέπει να διασφαλιστεί η ανθεκτικότητα των αλυσίδων εφοδιασμού στον τομέα της άμυνας, μεταξύ άλλων με τη μείωση της εξάρτησης από κρίσιμες πρώτες ύλες και άλλες εισροές.
Οι επενδύσεις
Μια απλοποιημένη και ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αγορά αμυντικού εξοπλισμού είναι το κλειδί για την κλιμάκωση της παραγωγής, την επίτευξη οικονομιών κλίμακας και την προώθηση της καινοτομίας, επισημαίνεται στην παρουσίαση. Μέχρι το 2030, ο στόχος είναι η δημιουργία μιας πραγματικής πανευρωπαϊκής αγοράς με εναρμονισμένους κανόνες που θα επιτρέπουν στη βιομηχανία να παράγει προϊόντα με ταχύτητα και όγκο. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί τη βιομηχανική ικανότητα -ξεκινώντας από την αεροπορική και πυραυλική άμυνα, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα διαστημικά συστήματα- για να διασφαλίσει ότι η Ευρώπη μπορεί να καλύψει τις πιο επείγουσες ανάγκες της.
Ο χάρτης πορείας ακολουθεί το Σχέδιο ReArm Europe 2030, μια σημαντική ώθηση στις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, το οποίο παρέχει στα κράτη μέλη μεγαλύτερη οικονομική ευελιξία για την ενίσχυση της παραγωγής και της ετοιμότητας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος θα παρουσιάσουν αυτόν τον χάρτη πορείας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, συμπεριλαμβανομένων των προτάσεων για πανευρωπαϊκά εμβληματικά έργα που θα οδηγήσουν την Ευρώπη σε πλήρη αμυντική ετοιμότητα έως το 2030.
Ο χάρτης πορείας καθορίζει επίσης σχέδια για τη δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής περιοχής στρατιωτικής κινητικότητας έως το 2027, με εναρμονισμένους κανόνες και ένα δίκτυο χερσαίων, αεροπορικών και θαλάσσιων οδών για την ταχεία μετακίνηση στρατευμάτων και εξοπλισμού σε όλη την Ευρώπη. Αναπτυγμένο σε στενό συντονισμό με το ΝΑΤΟ, αυτό θα ενισχύσει την ικανότητα της Ευρώπης να ανταποκρίνεται γρήγορα σε κρίσεις.
Οι θέσεις της Ελλάδας
Όπως έχει αναφέρει σε ρεπορτάζ του το insider.gr:
Η Ελλάδα επιδιώκει -όπως και η Ιταλία- προστασία και του Ευρωπαϊκού Νότου από το drone wall
Η Ελλάδα επιδιώκει τη χρηματοδότηση του (όποιου) κοινού αμυντικού εγχειρήματος μέσω νέου κοινού δανεισμού
Η Ελλάδα δεν συζητά για κοινές αγορές από την Τουρκία (ισχυρού παίκτη στην αγορά drones) όσο διατηρείται το casus belli και «στη συνέχεια… βλέπουμε» (η χώρα πέτυχε να μπορεί να θέσει σχετικό βέτο, ωστόσο αναμενόμενα ορισμένες διμερείς διακρατικές συμφωνίες βρίσκονται σε εξέλιξη)
Ιστορικό
Τον Μάρτιο του 2025, η Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος υπέβαλαν την κοινή Λευκή Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Άμυνα, η οποία συμπληρώθηκε από το Σχέδιο ReArm Europe 2030 της Επιτροπής, ένα φιλόδοξο αμυντικό πακέτο που παρέχει χρηματοδοτικά μέσα στα κράτη μέλη της ΕΕ για να ενισχύσουν τις επενδύσεις στην αμυντική ικανότητα και κινητοποιεί επενδύσεις ύψους έως 800 δισ. ευρώ.
Η ενεργοποίηση της ρήτρας εθνικής διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για αμυντικούς σκοπούς, μαζί με το δάνειο της Δράσης για την Ασφάλεια για την Ευρώπη (SAFE), αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ReArm Europe 2030, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά και γρήγορα τις επενδύσεις τους στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Τον Ιούνιο του 2025, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή και την Ύπατη Εκπρόσωπο να παρουσιάσουν έναν οδικό χάρτη για την αναθεώρηση της προόδου σχετικά με τη Λευκή Βίβλο και να συζητήσουν τα επόμενα βήματα στην εφαρμογή του στόχου της αμυντικής ετοιμότητας.
