Η έξαρση των πυρκαγιών κατά την τελευταία τριετία δεν περιορίζεται μόνο στη Μεσόγειο αλλά έχει χτυπήσει και χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης αιφνιδιάζοντας τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς μηχανισμούς πρόληψης και πυροπροστασίας.
Το 2025 η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ καμένων εκτάσεων (άνω των 10 εκατ. στρεμμάτων, σχεδόν τριπλάσιο του μέσου όρου 2006–2024) και τα ποσοτικά δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι η πυρική επικινδυνότητα έχει πλέον πανευρωπαϊκό χαρακτήρα, επηρεάζοντας το σύνολο των κλιματικών και γεωγραφικών ζωνών της Ένωσης.
- Πυρκαγιές: Τα νέα πυροσβεστικά, τα canadair και η ευρωπαϊκή συνδρομή
- Πυρκαγιές: Μαύρη σελίδα στην ιστορία της Ευρώπης το 2025 – Οι απώλειες στην Ελλάδα
Στη Γερμανία οι καμένες εκτάσεις αυξήθηκαν κατά περίπου 700% σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης εικοσαετίας, στην Αυστρία κατά 380 %, στη Δανία κατά 250 %, στη Σλοβακία πάνω από 1.200%, ενώ στη Φινλανδία η αύξηση προσέγγισε το 120 %. Η Ελλάδα βίωσε επίσης μια δύσκολη αντιπυρική περίοδο αλλά σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε την προηγούμενη εβδομάδα ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Γιάννης Κεφαλογιάννης, στο υπουργικό συμβούλιο, η Ελλάδα παρέμεινε κάτω από τον δικό της ιστορικό μέσο όρο, επιβεβαιώνοντας μια σταθερή και συγκρατημένη εικόνα σε εθνικό επίπεδο. Οι συνολικές καμένες εκτάσεις στη χώρα το 2025 εκτιμώνται σε περίπου 477.000 στρέμματα, έναντι ιστορικού μέσου όρου 503.000 στρεμμάτων για την περίοδο 2006–2024, δηλαδή μείωση περίπου 5%.
Περισσότερες φωτιές, μικρότερο αποτύπωμα στην Ελλάδα
Η αντιπυρική περίοδος του 2025 αποκάλυψε μια σημαντική γεωγραφική και ποιοτική μετατόπιση του προβλήματος των πυρκαγιών στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία. Ενώ η προσοχή συχνά επικεντρώνεται στα δάση κοντά στα μεγάλα αστικά κέντρα, τα δεδομένα αναδεικνύουν μια σαφή υπερφόρτωση της Περιφέρειας, με τις αγροτικές εκτάσεις και τα υπολείμματα καλλιεργειών να αποτελούν τις κυρίαρχες εστίας εκδήλωσης του προβλήματος.
Κατά τους κρίσιμους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο του 2025, παρατηρήθηκε αύξηση στον αριθμό των μεγάλων πυρκαγιών (όσες ξεπέρασαν τα 10.000 στρέμματα).
Συγκεκριμένα:
- Ο συνολικός αριθμός των μεγάλων πυρκαγιών ανήλθε στις 8 και το ο μέγεθος αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση 70% σε σύγκριση με τον μέσο όρο 4,7 της περιόδου 2005-2024.
- Παρά την αύξηση στον αριθμό, η μέση έκταση ανά μεγάλη πυρκαγιά ήταν αισθητά μικρότερη, στα 29.254 στρέμματα, έναντι του μέσου όρου 64.082 στρεμμάτων της προηγούμενης εικοσαετίας (-46%).
- Στο σύνολο των 5.055 πυρκαγιών (όλων των μεγεθών), ενεργοποιήθηκε και το 112.
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έθεσε επανειλημμένα περιοχές σε Κατηγορία Κινδύνου 4 (Πολύ Υψηλός), ακόμα και σε Κατηγορία 5 (Κατάσταση Συναγερμού), όπως συνέβη στις 9 Ιουλίου 2025 για την Αττική, τη Βοιωτία, τη Φθιώτιδα, την Κορινθία και τη Μαγνησία.
Οι περιφέρειες που βρέθηκαν στο επίκεντρο
Στην κορυφή της λίστας με τον υψηλότερο αριθμό πυρκαγιών βρέθηκε η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με 907 συμβάντα, όπου ο κυρίαρχος τύπος εκδηλώθηκε σε συνδυασμός δύο μορφών εκτάσεων, οι χορτολιβαδικές και οι καλαμιώνες». Ακολουθεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας με 822 πυρκαγιές, με κυρίαρχο τύπο τις «αγροτικές – χορτολιβαδικές» ενώ η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας κατέγραψε 754 συμβάντα, κυρίως αγροτικές και σε καλαμιώνες.
Αντίθετα, Περιφέρειες με μεγάλη δασική κάλυψη παρουσίασαν μικρότερο αριθμό συμβάντων, αλλά συχνά με πιο «ευαίσθητο» προφίλ:
- Η Περιφέρεια Πελοποννήσου κατέγραψε 609 πυρκαγιές με κυρίαρχο τύπο τις «δασικές – αγροτοδασικές».
- Η Περιφέρεια Αττικής βρέθηκε χαμηλά στη λίστα με 132 συμβάντα, εκ των οποίων ο πιο συχνός τύπος ήταν οι «δασικές – οικιστικές», υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο που ελλοχεύει σε περιοχές διεπαφής.
- Ακόμη χαμηλότερα βρέθηκαν τα νησιωτικά συμπλέγματα, όπως η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (72 πυρκαγιές - «χορτολιβαδικές/αγροτικές») και η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (90 πυρκαγιές - «δασικές/ελαιώνες»).
Τα «κόκκινα σημεία»: Η υπερφόρτωση των 10 Δήμων
Η ανάλυση από τους 10 Δήμους που αντιμετώπισαν τον μεγαλύτερο αριθμό πυρκαγιών αναδεικνύει τις πραγματικές «εστίες» του προβλήματος, οι οποίες αφορούν σχεδόν στο 21% του συνόλου των πυρκαγιών της χώρας.
Στην πρώτη θέση, με συντριπτική διαφορά, βρίσκεται ο Δήμος Κιλελέρ στη Θεσσαλία, ο οποίος κατέγραψε 163 πυρκαγιές, δηλαδή το 3,31% του συνολικού αριθμού. Οι πυρκαγιές του Κιλελέρ ήταν αποκλειστικά αγροτικές, γεγονός που υποδηλώνει την κρισιμότητα των μέτρων πρόληψης στον αγροτικό τομέα. Ακολουθούν ο Δήμος Πηνειού (141 πυρκαγιές - 2,86%) με αγροτικές εστίες, ο Δήμος Πύργου (127 πυρκαγιές - 2,58%) με αγροτικές αλλά και πυρκαγιές σε καλαμιώνες και ο Δήμος Αβδήρων (121 πυρκαγιές - 2,45%) με χορτολιβαδικές πυρκαγιές αλλά και σε καλαμιώνες.
Τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνει την τάση ότι 7 στους 10 Δήμους έχουν ως κύριο προφίλ πυρκαγιάς τις αγροτικές, τις χορτολιβαδικές και τις εστίες σε καλαμιώνες και υπολείμματα καλλιεργειών.
Εξαίρεση στον κανόνα αυτό αποτέλεσε ο Δήμος Καλαμάτας, που κατέγραψε 98 πυρκαγιές (1,99%), με κυρίαρχο τύπο τις δασικές - αγροτοδασικές, αναδεικνύοντας τον κίνδυνο σε περιοχές όπου η δασική βλάστηση συναντά αγροτικές εκτάσεις.
Οι 10 πιο επιβαρυμένοι δήμοι ως προς τον αριθμό των πυρκαγιών
- Κιλελέρ: 163 (Αγροτικές)
- Πηνειού: 141 (Αγροτικές)
- Πύργου: 127 (Αγροτικές – Καλαμιώνες)
- Αβδήρων: 121 (Χορτολιβαδικές – Καλαμιώνες)
- Καλαμάτας: 98 (Δασικές – Αγροτοδασικές)
- Ορεστιάδας: 89 (Χορτολιβαδικές)
- Τοπείρου: 89 (Αγροτικές)
- Σοφάδων: 88 (Αγροτικές)
- Νέστου: 78 (Χορτολιβαδικές – Καλαμιώνες)
- Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου: 77 (Αγροτικές – Καλαμιώνες)
Τα στοιχεία του 2025 καταρρίπτουν τον μύθο ότι οι πυρκαγιές είναι αποκλειστικό πρόβλημα των μεγάλων δασικών οικοσυστημάτων. Το φαινόμενο των αγροτικών πυρκαγιών, συχνά από αμέλεια ή παράνομη καύση υπολειμμάτων, συνιστά την πλέον κοινή αιτία για τη μεγάλη συχνότητα συμβάντων στην ελληνική περιφέρεια.
Ο επιχειρησιακός απολογισμός για την Ελλάδα δείχνει ότι 8 στις 10 πυρκαγιές σβήνουν πριν ξεπεράσουν τα 10 στρέμματα, το 97% περιορίζεται κάτω από 100 στρέμματα, το 84% σβήνει μέσα σε 2 ώρες και 18 λεπτά, ο μέσος χρόνος πρώτης προσβολής είναι 14,8 λεπτά ενώ ο Δείκτης επιτυχίας πρώτης προσβολής ανέρχεται σε 96,6%
Όπως κατέστη σαφές, η πίεση λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης είναι εμφανής αφού το 2025 κατεγράφησαν έξι ημέρες με Δείκτη Επικινδυνότητας 5, έναντι του μέσου όρου της 1,1 στην περίοδο 2006–2024. Παρά ταύτα, το εθνικό σύστημα διαχείρισης παρέμεινε αποτελεσματικό. Ενδεικτικά, το 112 ενεργοποιήθηκε μόλις στο 5,5% των περιστατικών, επιβεβαιώνοντας στοχευμένη χρήση του συστήματος αποκλειστικά όπου προέκυπτε πραγματικός κίνδυνος για πολίτες ή οικισμούς.
Η εποχική κατανομή κορυφώνεται στους μήνες Ιούνιο–Αύγουστο, όταν συνυπάρχουν υψηλές θερμοκρασίες, χαμηλή υγρασία και αυξημένη αγροτική δραστηριότητα. Οι περιοχές με υψηλή συχνότητα ταυτίζονται με αγροτικές και καλλιεργήσιμες εκτάσεις, όπου παρατηρούνται δραστηριότητες θερισμού, καθαρισμού αγρών και καύσης υπολειμμάτων καλλιεργειών.
Στις μεγάλες πυρκαγιές (άνω των 10.000 στρ.) καταγράφηκαν 9 συμβάντα (1 τον Ιούνιο, 8 τον Ιούλιο–Αύγουστο), με συνολική καμένη έκταση περίπου 249.000 στρέμματα και μέση έκταση ανά πυρκαγιά περίπου 27.700 στρέμματα, σαφώς χαμηλότερη από τον ιστορικό μέσο όρο (~64.000 στρέμματα).
