Οι αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν έχουν καταστρέψει ορισμένες υπέργειες ερευνητικές εγκαταστάσεις και υποδομές, αλλά δεν φαίνεται να έχουν εξαλείψει τις χιλιάδες φυγοκεντρητές, θαμμένους βαθιά στο υπέδαφος, που εμπλουτίζουν ουράνιο σχεδόν σε επίπεδο κατάλληλο για τη δημιουργία πυρηνικού όπλου ή τις εκατοντάδες λίβρες υλικού που έχουν ήδη παραχθεί, σύμφωνα με ένα ευρύ φάσμα εμπειρογνωμόνων αναφορικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αναφέρει η Washington Post.
Κατά την έναρξη των επιθέσεων, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι το ιρανικό πρόγραμμα αποτελεί μια υπαρξιακή απειλή την οποία το Ισραήλ σκοπεύει να καταστρέψει. «Χτυπήσαμε στην καρδιά του πυρηνικού προγράμματος εμπλουτισμού του Ιράν», δήλωσε σε ομιλία του προς το έθνος του την Παρασκευή.
Διαβάστε ακόμα: Κλιμακώνεται η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή - Τέσσερις νεκροί στο Ισραήλ από τις ιρανικές πυραυλικές επιθέσεις
Ωστόσο, κρίνοντας από τις αναφορές και τις δηλώσεις και των δύο χωρών, καθώς και από βίντεο και δορυφορικές εικόνες των τοποθεσιών που έχουν πληγεί μέχρι στιγμής - και εκείνων που δεν έχουν υποστεί ζημιές - δεν έχει προκληθεί μη αναστρέψιμη ζημιά, ανέφεραν οι ειδικοί.
«Μέχρι να ξέρω ότι η υπόγεια εγκατάσταση εμπλουτισμού στο Φορντόου έχει καταστραφεί και μέχρι να ξέρω πού βρίσκεται αυτό... το ουράνιο υψηλού εμπλουτισμού και να ξέρω αν είναι αξιοποιήσιμο, θεωρώ ότι το ρολόι (του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος) συνεχίζει να τρέχει», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Νέφιου, επικεφαλής διαπραγματευτής των ΗΠΑ με το Ιράν υπό την κυβέρνηση Ομπάμα και τώρα συνεργάτης στο Ινστιτούτο της Ουάσινγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής. «Αυτό είναι το μόνο που έχει σημασία τώρα», πρόσθεσε.
Το Φορντόου, που βρίσκεται έξω από την πόλη Κομ, περίπου 100 μίλια νότια της Τεχεράνης, είναι μία από τις δύο μεγάλες υπόγειες εγκαταστάσεις εμπλουτισμού στο Ιράν και η πιο βαθιά θαμμένη. Η άλλη είναι η Νατάνζ, άλλη 100 μίλια νότια στην επαρχία Ισφαχάν. Το μόνο συμβατικό πυρομαχικό που πιστεύεται ότι είναι ικανό να καταστρέψει τα υπόγεια αποθέματα εμπλουτισμού τους είναι το Massive Ordnance Penetrator των Ηνωμένων Πολιτειών, μια βόμβα ακριβείας 30.000 λιβρών που δεν διαθέτει το Ισραήλ.
«Το Ισραήλ μπορεί να προκαλέσει ζημιές σε βασικές ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, αλλά δεν μπορεί να καταστρέψει ανθεκτικές τοποθεσίες όπως το Φορντόου χωρίς τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ», δήλωσε η Κέλσι Ντέιβενπορτ, διευθύντρια πολιτικής μη διάδοσης στον Σύνδεσμο Ελέγχου Όπλων. Ενώ η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη βοηθήσει στην υπεράσπιση του Ισραήλ από τα ιρανικά αντίποινα, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια σε μια δήλωση λέγοντας ότι οι επιθέσεις του Ισραήλ ήταν «μονομερείς» και ότι δεν υπήρξε καμία εμπλοκή των ΗΠΑ.
Ο Τζάτσι Χανέγκμπι, επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας του Ισραήλ, αναγνώρισε ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν «δεν μπορεί να καταστραφεί με κινητικά μέσα». Σε συνέντευξή του στο ισραηλινό Channel 12, είπε ότι «μόνο οι Αμερικανοί μπορούν να το κάνουν αυτό να συμβεί» - αν και όχι προμηθεύοντας τη βόμβα «καταστροφέα καταφυγίων» του, αλλά με τη συμφωνία που προσέφερε ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, στην οποία το Ιράν θα εγκατέλειπε οικειοθελώς το πυρηνικό του πρόγραμμα με αντάλλαγμα την ειρήνη και την άρση των κυρώσεων.
Ο Ντέιβιντ Άλμπραϊτ, ο οποίος μελετά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν εδώ και δεκαετίες, δήλωσε ότι ο αρχικός γύρος ισραηλινών επιθέσεων νωρίς το πρωί της Παρασκευής, δεν φαινόταν να δίνει προτεραιότητα στην καταστροφή της ιρανικής πυρηνικής υποδομής. Αντίθετα, είπε, ο ισραηλινός στρατός φάνηκε να εκμεταλλεύεται το στοιχείο του αιφνιδιασμού για να σκοτώσει ανώτερους ιρανούς στρατιωτικούς ηγέτες και πυρηνικούς επιστήμονες και να απενεργοποιήσει την αεράμυνα.
Παρόλο που υπήρξαν αναφορές για εκρήξεις κοντά στο Φορντόου, το Ισραήλ δεν φαίνεται να έχει χτυπήσει την κύρια εγκατάσταση, η οποία ήταν θαμμένη βαθιά στο υπέδαφος. «Πριν από αυτό, η συνήθης σκέψη ήταν ότι το Ιράν θα μπορούσε να παράγει αρκετό ουράνιο υψηλού εμπλουτισμού για μια βόμβα σε λιγότερο από μία εβδομάδα», δήλωσε ο Έρικ Μπρούερ της Πρωτοβουλίας για την Πυρηνική Απειλή. «Εάν το Φορντόου εξακολουθεί να λειτουργεί, εάν τα υλικά που είναι αποθηκευμένα εκεί παραμένουν άθικτα, το χρονοδιάγραμμα αυτό δεν έχει αλλάξει».
Ο εκτιμώμενος χρόνος που χρειάζεται το Ιράν για να μετατρέψει αυτό το υλικό σε μια χρησιμοποιήσιμη πυρηνική συσκευή παραμένει ασαφής, με τις εκτιμήσεις των υπηρεσιών πληροφοριών και των ειδικών να κυμαίνονται από μερικούς μήνες έως ένα χρόνο.
Θα τους στρέψει προς ταχύτερη κατασκευή πυρηνικών όπλων
Ο Γενικός Διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Πυρηνικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), Ραφαέλ Γκρόσι, δήλωσε την Παρασκευή ότι οι επιθεωρητές στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις είχαν αποσυρθεί για τη δική τους ασφάλεια. «Με το Ιράν στο κατώφλι των πυρηνικών όπλων, οι επιθεωρήσεις είναι κρίσιμες για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει εκτροπή πυρηνικού υλικού», δήλωσε ο Ντέιβενπορτ της Ένωσης Ελέγχου Όπλων. «Το Ισραήλ μόλις διασφάλισε ότι δεν θα υπάρξουν επιθεωρήσεις για κάποιο χρονικό διάστημα».
Αυτό που δεν γνωρίζουν οι επιθεωρητές είναι αν υπάρχουν πρόσθετοι εξελιγμένοι φυγοκεντρητές σε νέες ή άγνωστες εγκαταστάσεις ή αν κάποιοι από τους κυλίνδρους που περιέχουν το αποθηκευμένο ουράνιο υψηλού εμπλουτισμού έχουν ήδη μετακινηθεί από τις εγκαταστάσεις παραγωγής.
«Ο αντιδραστήρας του Αράκ μπορεί να είναι μια τρύπα που καπνίζει», ανέφερε στη WP άτομο με γνώση του ζητήματος που ζήτησε να μην κατονομαστεί. «Αλλά μέχρι να μάθω τι συνέβη σε αυτό το εμπλουτισμένο ουράνιο, δεν είμαι καθόλου χαλαρός... Η βασική μου υπόθεση είναι ότι οι Ισραηλινοί έχουν επαρκή διείσδυση στο πρόγραμμα ώστε πιθανώς να γνωρίζουν πού βρίσκεται. Αλλά οι Ιρανοί το έχουν αποθηκεύσει σε αρκετά ασφαλή μέρη. Γνωρίζουν ότι είναι ο πρωταρχικός στόχος».
Η επίθεση του Ισραήλ μπορεί επίσης να ενθαρρύνει όσους εντός της ιρανικής κυβέρνησης υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι η χώρα πρέπει να σπεύσει προς την κατασκευή πυρηνικών όπλων, δήλωσε ο Τζιμ Γουόλς του Προγράμματος Μελετών Ασφαλείας του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης. «Η πολιτική ορμή αναμφίβολα θα μετατοπιστεί προς τους υποστηρικτές της βόμβας».
