Η πλούσια ειδησεογραφία και η πληθώρα των αναλύσεων επί των γενικών αρχών σχετικά με το θέμα ΟΠΕΚΕΠΕ, εστιάζεται πια σε ένα από τα κομβικά σημεία του προβλήματος: Την έλλειψη σχεδίων διαχείρισης βοσκότοπων, που στάθηκε μια αιτία και οδηγήθηκαν τα πράγματα στην εκτροπή. Το ΥΠΑΑΤ, ανακοίνωσε ότι δημοπρατούνται άμεσα οι μελέτες και θα είναι έτοιμες στο τέλος του 2026, δηλαδή λίγους μήνες πριν τις ερχόμενες εκλογές!
Αν παραδεχτούμε οι τα πράγματα θα κυλήσουν βάσει προγράμματος, μένει να απαντηθεί ένα πολύ πολύ ουσιώδες ερώτημα: Πόσοι τσοπάνηδες ικανοί να βόσκουν κοπάδια σε λιβάδια θα έχουν απομείνει μέχρι τότε σε ολόκληρη την επικράτεια; Ελάχιστοι Έλληνες και ίσως κάποιοι αλλοδαποί!!! Απλώς όσοι θα κάνουν αυτή τη δουλειά θα είναι νόμιμοι και δεν θα βρίσκει αφορμές η Ευρωπαϊκή εισαγγελία να μας κάνει αιφνιδιαστικούς ελέγχους...
Ας είναι κι έτσι, κάτι είναι κι αυτό.
Τι είναι τα διαχειριστικά σχέδια βοσκοτόπων;
Να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, διότι πρόκειται για ένα αρκετά τεχνικό θέμα. Κάθε βοσκότοπος, έχει μια συγκεκριμένη δυνατότητα να θρέψει παραγωγικά ζώα και λέγεται βοσκο-ικανότητα. Φυσικά κάθε βοσκότοπος έχει την δικιά του βοσκο-ικανότητα, ακόμη και ανά μονάδα επιφανείας, αφού εξαρτάται από την τοποθεσία που βρίσκεται, την σύσταση του έδαφος, από το εάν έχει και πόσο νερό εντός των ορίων του, από το πόσο έχει βοσκηθεί τα προηγούμενα χρόνια κι ένα σωρό άλλα τέτοιας φύσεως θέματα.
Οι διαχειριστικές μελέτες θα προσπαθήσουν να εκτιμήσουν ακριβώς αυτό, δηλαδή πόσα ζώα χωρούν στους βοσκοτόπους της χώρας. Και προφανώς θα αντιστοιχηθούν με δικαιώματα που θα αποκτήσουν οι κτηνοτρόφοι των γύρω περιοχών, για να τελειώνουμε με τα απομακρυσμένα βοσκοτόπια και τις τεχνικές λύσεις κι ένα σωρό άλλες παρατυπίες.
O κρίσιμος ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα στην εφαρμογή των σχεδίων
Η δουλειά του τσοπάνη, είναι από τις δυσκολότερες, σε αυτό συμφωνούν όλοι! Κι εννοούμε του τσοπάνη ζώων ελευθέρας βοσκής, που περνούν ένα μεγάλο μέρος του χρόνου έξω στο ύπαιθρο βόσκοντας. Μετά το άνοιγμα των συνόρων με την γειτονική Αλβανία πριν πολλά χρόνια, οι κτηνοτρόφοι ήταν οι πρώτοι που ευεργετήθηκαν, αφού βρήκαν σκληροτράχηλο προσωπικό, με επιθυμία να παραμείνει δίπλα στα ζώα μέρα και νύχτα, όπως απαιτεί η δουλειά αυτή. Μια από τις πλέον απαιτητικές εργασίες, είναι ο καθαρισμός του στάβλου. Τότε λοιπόν που ήλθαν οι πρώτοι, όχι απλά παράνομοι αλλά μη έχοντας στον ήλιο μοίρα, εργάτες από την γειτονική χώρα, τα μαντριά έλαμψαν!
Γέμισε ο τόπος κοπριά!!!
Όσο οι προερχόμενοι από την Αλβανία εργάτες εγκλιματίστηκαν με τα χρόνια, άρχισαν να αναζητούν ποιο εύκολες και ποιο κοινωνικές δουλειές. Τη θέση τους πήραν σταδιακά, εργάτες από το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν και λιγότεροι από την Ινδία. Τώρα που και αυτοί εγκαταλείπουν την χώρα μας, η κτηνοτροφία μας μετατρέπεται σε ενσταβλισμένη. Δηλαδή τέρμα η βοσκή των ζώων πρωί και βράδυ στα βοσκοτόπια και έξοδος των ζώων απλά για να ξεμουδιάσουν στον περίβολο του σύγχρονου στάβλου. Ηλεκτροφόρα καλώδια ελέγχουν την εκ περιτροπής βόσκηση του χώρου, κάμερες παντού, σύγχρονα μηχανήματα για όλες τις δουλειές, μοντέρνος σχεδιασμός ώστε να διευκολύνεται ακόμη και η βαριά δουλειά της καθαριότητας. Και βασική τους τροφή καρποί και χόρτο από το χωράφι.
Η μετατροπή της κτηνοτροφίας μας σε ενσταυλισμένη, προχωράει πολύ πολύ γρήγορα. Μέχρι και δική της κλαδική έκθεση απέκτησε πριν 26 χρόνια, την Zootechnia, στην αρχή παράλληλα με την Agrotica κι εν συνεχεία αυτόνομα, τις χρονιές που δεν γινόταν αυτή. Συμπτωματικά πριν τόσα περίπου χρόνια ξεκίνησε και την λειτουργία τους ο ΟΠΕΚΕΠΕ.
26 χρόνια δεν έφτασαν για να δρομολογηθούν σύγχρονες πολιτικές...
Τα 26 αυτά χρόνια, ενώ οι κτηνοτρόφοι έδειχναν ιδιαίτερο ζήλο να εκσυγχρονιστούν και αναπτυχθούν. Δεν είναι λίγοι αυτοί που, στις παραδοσιακές κυρίως κτηνοτροφικές περιοχές, κράτησαν τα παιδιά του «πίσω στα πρόβατα», ακόμη και κορίτσια, αφού η δουλειά έγινε σύγχρονη κι εκμηχανισμένη. Άλλοι πάλι, έστειλαν τα παιδιά τους στην ονομαστή Γαλακτοκομική Σχολή των Ιωαννίνων, με σκοπό να καθετοποιήσουν την παραγωγή τους. Σήμερα, σε βουνά και νησιά υπάρχει ένα πολύ μεγάλος αριθμός καθετοποιημένων μονάδων αποφοίτων της Σχολής, που εάν βοηθηθούν θα μιλάμε για την αναγέννηση της Ελληνικής τυροκομίας. Κρατήστε το αυτό για την συνέχεια.
Από την άλλη, 26 χρόνια, δεν στάθηκαν αρκετά να λύσουμε το πρόβλημα... των επιδοτήσεων ανά ζώο. Είναι θεμιτό να πιστεύει κανείς ότι το θέμα όπως έχει τεθεί, θα λυθεί εντός των προθεσμιών, αφού έχει πέσει πάνω του όλη η Κυβέρνηση, του ίδιου του Πρωθυπουργού περιλαμβανομένου. Αλλά το ερώτημα θα εξακολουθεί να πλανάται ακόμη πιο βαρύ: Πόσοι τσοπάνηδες θα υπάρχουν σε δύο ή τρία χρόνια να βόσκουν τα πρόβατα που θα οριστούν ανά βοσκότοπο;
Κάθε πράγμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο, λέει μια παροιμία. Αργήσαμε να φτιάξουμε τα βοσκοτόπια και οι τσοπάνηδες άλλαξαν δουλειά. Δεν περίμεναν τους γραφειοκράτες να προκηρύξουν τις μελέτες και τους μελετητές να τις εκπονήσουν... Για όσους βρίσκονται κοντά στην αγροτική οικονομία, προκαλεί κατάπληξη το γεγονός ότι η όλη συζήτηση γίνεται σε γραφειοκρατικό επίπεδο: Να προκηρύξουμε τα σχέδια, τα τελειώσουν οι μελέτες, να είμαστε σύννομοι το 2027 να γλυτώσουμε τα πρόστιμα. Για τους άμεσα ωφελούμενους ούτε κουβέντα!
Οι τσοπάνηδες, σε ρόλο προστάτη του περιβάλλοντος
Πως αυτό θα διευκολύνει τους κτηνοτρόφους, το περιβάλλον και τα δάση από τις φωτιές ούτε κουβέντα. Λες και η διαχείριση των βοσκοτόπων είναι άσχετη με την προστασία των δασών, των νερών, του δάσους. Ένας βεβαρημένος από ζώα βοσκότοπος, ειδικά μεγαλόσωμα, είναι βέβαιο οι θα έχει επιπτώσεις σε ολόκληρη την γύρω περιοχή. Υποβάθμιση, ρύπανση νερών κ.α.
Λες και η διαχείριση των βοσκοτόπων είναι άσχετη με την προστασία των δασών, των νερών, του δάσους. Ένας βεβαρημένος από ζώα βοσκότοπος, ειδικά μεγαλόσωμα, είναι βέβαιο ότι θα έχει επιπτώσεις σε ολόκληρη την γύρω περιοχή. Υποβάθμιση, ρύπανση νερών κ.α.
Από την άλλη ένας καλά διαχειριζόμενος βοσκότοπος θα αποτελέσει ένα, έστω και μικρό ανάχωμα σε μια πυρκαγιά, ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα να εφαρμοστούν καινοτόμοι μέθοδοι προληπτικής προστασίας δασών μέσω μείωσης ξηρής μάζας, αφού θα υπάρχουν ζώα και τσοπάνηδες να μας κάνουν τη δουλειά.
Όλα αυτά ή άλλα σχετικά, δεν ειπώθηκαν τις τελευταίες ημέρες στον διάλογο για τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Πολλοί έμειναν στο θέμα της απάτης και της φωτογραφίας της Τεχνητής Νοημοσύνης, που έδειχνε τα πρόβατα στριμωγμένα στην Κρήτη. Οι Κυβερνητικοί, υπό το βάρος των θεσμικών αλλαγών που χρειάζονται να γίνουν, προβάλλουν το γραφειοκρατικό και εισπρακτικό μέρος του θέματος: Τουλάχιστον δεν θα μας βάζουν πρόστιμα να γινόμαστε και ρεζίλι. Από την αντιπολίτευση, ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αισθανόμενος την ανάγκη να στηρίξει τους συμπατριώτες του, έμεινε σε παρόμοιο κλίμα: Να μην στοχοποιούμε την Κρήτη, υπάρχουν πολλοί τίμιοι κτηνοτρόφοι!
Γιατί όλοι και δεν εννοούμε μόνο τους πολιτικούς αλλά και ανθρώπους της αγοράς που ευεργετούνται από αυτούς, όπως επιχειρηματίες της διατροφής, τους εστιάτορες, τους γευσιγνώστες, αρνούνται να εξάρουν τον ρόλο του τσοπάνη στην σύγχρονη διατροφή, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην αύξηση των εξαγωγών φέτας, στην διατήρηση της ζωής στην ύπαιθρο, την στήριξη της φυτικής παραγωγής μέσω των ζωοτροφών; Αφήνοντας αυτά τα θέματα σε εκκρεμότητα, μένει ότι κάποιοι δήλωσαν περισσότερα πρόβατα από αυτά που είχαν. Μεμπτόν και καταδικαστέο αλλά εδώ που φτάσαμε υπάρχουν και άλλα θέματα.
Ουαί κι αλίμονο εάν τα εγκαταλείψουν και οι τελευταίοι κτηνοτρόφοι μας!
Τι επιπλέον χρειάζεται πέρα από τα διαχειριστικά σχέδια
Η νομαδική κτηνοτροφία φθίνει με εντυπωσιακούς ρυθμούς. Και θα συνεχίσει να το κάνει ίσως εντονότερα, εάν δεν μεσολαβήσει κάποιο σημαντικό γεγονός, που πιθανότατα θα είναι συνδυασμός μέτρων πολιτικής αλλά και αντίδρασης της αγοράς. Να τι μπορεί να είναι κάτι τέτοιο: Προτίμηση των καταναλωτών (όσοι μπορούν οικονομικά) να αναζητήσουν τα μικρά τυριά που κάνουν οι νεαροί τυροκόμοι που αποφάσισαν να συνεχίσουν και αναβαθμίσουν την οικογενειακή τους παράδοση. Ειδική προβολή των καρπών της Ελληνικής κτηνοτροφίας από τους πάσης φύσεως εμπόρους. Επισήμανση στου καταλόγους των εστιατορίων ότι τα τάδε κρέας ή τυρί έχει ιδιαίτερο χαρακτήρα χάρη στην φροντίδα των κτηνοτρόφων της τάδε περιοχής. Κι ένα σωρό άλλα πράγματα.
Πανστρατιά να σωθεί και να μην αμαυρωθεί η Ελληνική κτηνοτροφία σε βουνά, νησιά, κάμπους και ραχούλες.
Το άλλο μήνα που θα μιλάμε για τις δασικές πυρκαγιές, θα φτάσουμε πάλι στο συμπέρασμα ότι εάν υπήρχε λιγότερη ξερή βιομάζα, η φωτιά θα ήταν ποιο εύκολα αντιμετωπίσιμη. Δηλαδή εάν υπήρχαν ζώα να την αφαιρέσουν με συστηματικό τρόπο. Να ένας τόπος να πάνε τα χρήματα των προστίμων που θα γλυτώσουμε: στους τσοπάνηδες που θα αναλάβουν το άλλο μεγάλο εθνικό έργο της προστασίας των δασών μας!
Εάν ξεκινήσουμε ένα διάλογο, όχι σε λογιστική και τιμωρητική βάση, αυτό θα το κάνει η δικαιοσύνη και διαβάζουμε ότι έχουν αρχίσει οι πρώτες κλίσεις 104 κατηγορουμένων, αλλά σε διάλογο με στόχο το αύριο, θα βρεθούν κι άλλες πολύ καλύτερες ιδέες και κυρίως άνθρωποι που θα επαινέσουν το ρόλο του ταπεινού Έλληνα τσοπάνη, που συμπτωματικά κρατάει στις πλάτες τους και το Εμπορικό μας ισοζύγιο!!!
